How batteries work - Adam Jacobson

Çeviri: Yunus ASIK Gözden geçirme: Reşat Bir

You probably know the feeling.

Muhtemelen bu duyguyu biliyorsunuzdur.

Your phone utters its final plaintive "bleep"

Telefonunuz son hüzünlü "bip" sesini çıkarır

and cuts out in the middle of your call.

ve konuşmanızın ortasında kapanır.

In that moment, you may feel more like throwing your battery across the room

Tam bu anda bataryanızı övmek yerine onu odanın

than singing its praises,

karşısına fırlatmak istersiniz.

but batteries are a triumph of science.

Fakat bataryalar bilimin bir zaferidir.

They allow smartphones and other technologies to exist

Çünkü akıllı telefonları ve diğer teknolojileri

without anchoring us to an infernal tangle of power cables.

arapsaçına dönmüş kabloları olmadan kullanmamızı sağlar.

Yet even the best batteries will diminish daily,

Fakat en iyi batarya bile bir günde bitiyor.

slowly losing capacity until they finally die.

Ölene kadar yavaş yavaş kapasitesini kaybediyor.

So why does this happen,

Peki neden oluyor bu?

and how do our batteries even store so much charge in the first place?

Hepsinden önce bataryalar nasıl çok fazla şarj depoluyor?

It all started in the 1780s with two Italian scientists,

Her şey 1780'lerde iki İtalyan bilim adamıyla başladı,

Luigi Galvani and Alessandro Volta,

Luigi Galvani ve Alessandro Volta

and a frog.

ve de bir kurbağa.

Legend has it that as Galvani was studying a frog's leg,

Efsaneye göre Galvani kurbağa ayağıyla çalışırken

he brushed a metal instrument up against one of its nerves,

metal aletle sinirlerinden birine hafifçe vurmuş.

making the leg muscles jerk.

Bu vuruş ayak kasında reflekse neden olmuş.

Galvani called this animal electricity,

Galvani buna hayvan elektriği demiş ve

believing that a type of electricity was stored in the very stuff of life.

bunun canlılığının çoğunu depolayabilecek bir elektrik olduğuna inanmış.

But Volta disagreed,

Fakat Volta buna katılmamış.

arguing that it was the metal itself that made the leg twitch.

Ayağın seğirmesini sağlayan şeyin metalin kendisi olduğunu iddia ederek tartışmış.

The debate was eventually settled with Volta's groundbreaking experiment.

Bu tartışma en sonunda Volta'nın çığır açan deneyi ile uzlaşmaya varmış.

He tested his idea with a stack of alternating layers of zinc and copper,

Fikirlerini, tuzlu suda ıslanmış kâğıt ve kumaşla ayrılmış

separated by paper or cloth soaked in a salt water solution.

çinko ve bakır tabakalarıyla birlikte test etmiş.

What happened in Volta's cell is something chemists now call oxidation and reduction.

Volta'nın hücresine olan şeye kimyagerler günümüzde oksidasyon ve redüksiyon diyor.

The zinc oxidizes, which means it loses electrons,

Çinko elektronlarını kaybederek oksitlenir.

which are, in turn, gained by the ions in the water in a process called reduction,

Sırayla suda iyonlar tarafından kazanılan bu işleme redüksiyon denir

producing hydrogen gas.

ve hidrojen gazı üretilir.

Volta would have been shocked to learn that last bit.

Volta son bölümü öğrendiğinde şok geçirmiş olmalı.

He thought the reaction was happening in the copper,

Reaksiyonun çözeltiye nazaran bakırda

rather than the solution.

olduğunu düşünüyordu.

None the less, we honor Volta's discovery today

Fakat bugün Volta'nın buluşuyla gurur duyuyoruz.

by naming our standard unit of electric potential "the volt."

Bu nedenle standart elektrik potansiyeline 'Volt' diyoruz.

This oxidation-reduction cycle creates a flow of electrons between two substances

Bu oksidasyon-redüksiyon döngüsü iki madde arasında elektron akışı yaratır.

and if you hook a lightbulb or vacuum cleaner up between the two,

Eğer ampulü ya da elektrik süpürgesini ikisi arasına bağlarsanız,

you'll give it power.

ona güç vermiş olursunuz.

Since the 1700s, scientists have improved on Volta's design.

1700'lerden beri bilim adamları Volta'nın dizaynını geliştiriyor.

They've replaced the chemical solution with dry cells filled with chemical paste,

Kimyasal çözeltileri, kimyasal hamurla dolu kuru hücrelerle değiştirdiler.

but the principle is the same.

Fakat ilke yine aynı.

A metal oxidizes, sending electrons to do some work

Metal oksitlenir ve iş yapmaları için

before they are regained by a substance being reduced.

üretilen madde geri kazanılmadan önce bazı elektronlar gönderir.

But any battery has a finite supply of metal,

Fakat batarya sonu olan bir metale sahip.

and once most of it has oxidized, the battery dies.

Çoğu kısmı oksitlendiğinde batarya ölür.

So rechargeable batteries give us a temporary solution to this problem

Şarj olabilen bataryalar bu problem için geçici çözüm oluyor bize.

by making the oxidation-reduction process reversible.

Oksidasyon-redüksiyon işlemini tersine kullanabiliyorlar.

Electrons can flow back in the opposite direction

Elektronlar elektrik kullanımıyla birlikte geriye doğru

with the application of electricity.

akmaya başlıyorlar.

Plugging in a charger draws the electricity from a wall outlet

Şarj adaptörü prizden gelen elektriği çekerek

that drives the reaction to regenerate the metal,

tepkiyi metalin yeniden canlanması için iletir.

making more electrons available for oxidation the next time you need them.

Oksidasyon için ihtiyacınız olan elektronları uygun hâle getirir.

But even rechargeable batteries don't last forever.

Ama şarj edilebilir bataryalar bile sonsuza kadar dayanmaz.

Over time, the repetition of this process causes imperfections

Zamanla bu işlemin tekrarı bazı kusurlara yol açıyor

and irregularities in the metal's surface that prevent it from oxidizing properly.

ve metal yüzeyin düzensizliği düzgün oksitlemeye engel oluyor.

The electrons are no longer available to flow through a circuit

Elektronlar akım turunda artık kullanılamaz oluyor

and the battery dies.

ve batarya ölüyor.

Some everyday rechargeable batteries

Her gün şarj olan bataryaların bazıları,

will die after only hundreds of discharge-recharge cycles,

sadece yüz kez şarj olup boşalmasından sonra bile ölebilirler.

while newer, advanced batteries can survive and function for thousands.

Daha yeni, gelişmiş bataryalar ise binlerce kez mücadele edebilirler.

Batteries of the future may be light, thin sheets

Gelecekteki bataryalar belki kuantum fiziğinin

that operate on the principles of quantum physics

ilkelerini yürüten hafif, ince tabakalar hâline gelebilir.

and last for hundreds of thousands of charge cycles.

Yüz binlerce şarj döngüsüne dayanabilir.

But until scientists find a way to take advantage of motion

Fakat bilim adamları, arabalarda olduğu gibi bataryayı şarj etmek için

to recharge your cell battery, like cars do,

devinimden yararlanmanın ya da cihazınıza

or fit solar panels somewhere on your device,

güneş panelleri yerleştirmenin bir yolunu bulana dek,

plugging your charger into the wall,

bir bataryayı diğerini şarj etmek için harcamaktansa

rather than expending one battery to charge another

şarj aletinizi prize takmak

is your best bet to forestall that fatal "bleep."

bu ölümcül "bip" sesini önlemek için en iyi bahsinizdir.