If matter falls down, does antimatter fall up? - Chloé Malbrunot

Çeviri: S Uzel Gözden geçirme: Meric Aydonat

CENEVRE HAVALİMANI CERN Laboratuvarının Evi

-- İsviçre Cenevre'de bir uçak havalanır --

-- İki parçacık uçaktan atlamaya hazır--

"Hey, another atom. I'm hydrogen, nice to meet you.

"Selam, öteki atom. Ben hidrojen, tanıştığımıza sevindim.

Atlayış konusunda ne düşünüyorsun?"

How are you feeling about the jump?"

"Merhaba, ben de antihidrojen, senin antiatomunum

"Hi there, I'm antihydrogen, your antiatom,

and to be honest, I'm feeling kind of neutral.

ve açıkçası, atlayış konusunda nötr sayılırım.

Pozitronum ve antiprotonum dengelenmiş durumda, tıpkı senin elektronunla protonun gibi, değil mi?"

My positron and antiproton balance out, just like your electron and proton, right?"

"Hey, yeah! You look just like me, but different somehow."

"Ya evet! Tıpkı bana benziyorsun, ama yine de bir biçimde farklısın."

"Whoa, be careful! If we get too close, we'll disappear in a spark of energy.

"Aman, dikkat et! Eğer çok yaklaşırsak, bir enerji kıvılcımında gözden kayboluruz.

I'd like to stay in one piece."

Tek parça hâlinde kalmak istiyorum."

"Oh wow, sorry."

"Ah aman, pardon."

"It's okay. I was just thinking,

"Sorun değil. Düşünüyordum da,

CERN üzerinde yapacağımız atlayıştan önce

it's kind of weird for us to be

chatting like this before our jump above CERN."

böyle sohbet etmemiz biraz tuhaf."

"Why's that?"

"Nedenmiş o?"

"Well, for starters, how do we know we'll both fall?"

"Yani, bir kere nereden biliyoruz ikimizin de düşeceğini?"

"Of course we'll fall. It's gravity,

"Elbette düşeceğiz. Yerçekimini bilirsin,

you know, the force of attraction between masses.

kütleler arası çekim kuvveti.

I even know how fast we should fall.

Ben ne hızda düşeceğimizi bile biliyorum.

Galileo showed in that tower experiment

Galileo o kule deneyinde

that all falling objects accelerate at the same rate, regardless of mass."

kütlesinden bağımsız olarak tüm nesnelerin aynı oranda ivmelendiğini göstermişti."

"That's for bigger objects.

"Bu büyük nesneler için geçerli.

It's a different story for small particles like us.

Bizim gibi küçük parçacıklar için ise durum farklı.

Our mass is so tiny that the gravitational force we experience is miniscule,

Bizim kütlelerimiz öylesine küçük ki, hissettiğimiz yerçekim kuvveti de minicik.

and if the particles are charged, like my antiproton or your proton,

Ayrıca parçacıklar yüklü olduğunda, tıpkı benim antiprotonumla senin protonun gibi,

then it becomes impossible to detect

üzerlerine etkiyen çok daha büyük elektromanyetik kuvvete kıyasla ölçümünü yapmak

compared to the much greater electromagnetic force acting on them."

imkansız hâle gelir."

"But that's only for charged particles. You and I are both neutral.

"Ama bu sadece yüklü parçacıklar için geçerli. Sen de, ben de nötrüz.

Our charges balance out, so the electromagnetic force is small

Yüklerimiz dengelenmiş durumda, dolayısıyla elektromanyetik kuvvet küçük

and the gravitational force should be detectable.

ve yerçekim kuvveti ölçülebilir.

I know mine's been measured."

Kendiminkinin ölçüldüğünü biliyorum."

"Because you're everywhere, but I'm kind of hard to find."

"Çünkü sen her yerdesin, fakat beni bulmak zor."

"Why is that, anyway?

"Neden öyle, bu arada?

Shouldn't there have been an equal amount

Büyük Patlama'da yaratılmış eşit miktarda madde ve antimadde

of matter and antimatter created in the Big Bang?"

olması gerekmiyor mu?"

"You'd think so, but then all of those particles

"Öyle olsa gerek, ama sonra o parçacıkların tamamı

would have annihilated each other into energy, remember?

birbirlerini yok ederek enerjiye çevirmiş olmalı, hatırladın mı?

And the Universe is obviously full of matter.

Evren şu anda madde ile dolu, belli ki.

No one knows why there is more matter than antimatter,

Neden antimaddeden daha çok madde olduğunu hiç kimse bilmiyor.

which is why scientists are so interested in studying me."

Bilimcilerin benimle bu kadar ilgilenmelerinin nedeni de bu."

"So where do they find you anyway?"

"Peki seni nerede buluyorlar?"

"Actually, I was made in that lab down there.

"Aslında, şu aşağıdaki laboratuvarda yaratılmıştım.

They needed an accelerator to make my antiproton because it's so heavy,

Antiprotonumu yapmak için bir hızlandırıcıya ihtiyaçları vardı, çünkü o çok ağır.

just as heavy as your proton.

Senin protonun kadar ağır.

Getting my positron was easier.

Pozitronumu bulmaksa daha kolaydı.

It's much lighter, like your electron, and there are materials

O daha hafif, senin elektronun gibi.

that naturally decay by emitting one.

Hem ondan bir tane salarak bozunan doğal malzemeler var.

Then they just had to put the two together and they got me.

Sonra bu ikisini bir araya getirerek beni oluşturmaları gerekti.

But it's only recently

Ama özellikerimi incelemek için

that they've been able to keep me

beni saklamayı başarmaları

around long enough to study my properties."

yakın zamanda gerçekleşebildi."

"And now they've sent you on this jump with me. Hey, wait a minute."

"Ve şimdi de seni benimle bu atlayışa gönderdiler. Hey, dur bir dakika."

"That's right. We're reenacting Galileo's experiment,

"Bu doğru. Galileo'nun deneyini tekrar yapıyoruz,

but with matter and antimatter instead of two objects made of matter."

ama maddeden yapılmış iki nesne yerine, madde ve antimadde ile."

"So what's going to happen?

"Peki ne olacak?

Are you going to fall upwards or something?"

Yukarı doğru falan mı düşeceksin?"

"Only one way to find out!"

"Bunu anlamanın tek yolu var!"

-- Son? --