If matter falls down, does antimatter fall up? - Chloé Malbrunot

641,010 views ・ 2014-09-29

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Ola Królikowska Korekta: Rysia Wand
[Z lotniska w Genewie startuje samolot.]
[Dwie cząsteczki szykują się do skoku.]
00:17
"Hey, another atom. I'm hydrogen, nice to meet you.
0
17479
2584
"O, kolejny atom! Jestem wodór, miło mi.
00:20
How are you feeling about the jump?"
1
20063
1970
Jak samopoczucie przed skokiem?".
00:22
"Hi there, I'm antihydrogen, your antiatom,
2
22033
2922
"Cześć. Jestem antywodór, twój antyatom.
00:24
and to be honest, I'm feeling kind of neutral.
3
24955
2164
Szczerze mówiąc, czuję się dość neutralnie.
00:27
My positron and antiproton balance out, just like your electron and proton, right?"
4
27119
4390
Mój pozyton i antyproton równoważą się jak twój elektron i proton, prawda?".
00:31
"Hey, yeah! You look just like me, but different somehow."
5
31509
2995
"Tak! Wyglądasz jak ja, ale trochę inaczej".
00:34
"Whoa, be careful! If we get too close, we'll disappear in a spark of energy.
6
34504
3994
"Ostrożnie! Jeśli się zbyt zbliżymy, zmienimy się w iskrę energii.
00:38
I'd like to stay in one piece."
7
38498
1758
Wolę pozostać w jednym kawałku".
00:40
"Oh wow, sorry."
8
40256
1147
"Przepraszam".
00:41
"It's okay. I was just thinking,
9
41403
1699
"W porządku.
Po prostu dziwnie tak
00:43
it's kind of weird for us to be
10
43102
979
rozmawiać przed skokiem nad ośrodkiem badawcznym CERN".
00:44
chatting like this before our jump above CERN."
11
44081
2421
00:46
"Why's that?"
12
46502
984
"Dlaczego?".
00:47
"Well, for starters, how do we know we'll both fall?"
13
47486
2524
"Skąd wiadomo, że oboje spadniemy?".
00:50
"Of course we'll fall. It's gravity,
14
50010
1811
"To grawitacja,
00:51
you know, the force of attraction between masses.
15
51821
2403
siła przyciągania między ciałami.
00:54
I even know how fast we should fall.
16
54224
1788
Wiem nawet, jak szybko.
00:56
Galileo showed in that tower experiment
17
56012
2338
W eksperymencie na wieży Galileusz udowodnił,
00:58
that all falling objects accelerate at the same rate, regardless of mass."
18
58350
4386
że spadające obiekty przyspieszają w tym samym tempie niezależnie od masy".
01:02
"That's for bigger objects.
19
62736
1799
"To dotyczy większych obiektów.
01:04
It's a different story for small particles like us.
20
64535
3147
My jesteśmy małymi cząsteczkami, a to zupełnie inna historia.
01:07
Our mass is so tiny that the gravitational force we experience is miniscule,
21
67682
4136
Ważymy tak mało, że grawitacja ledwo na nas działa.
01:11
and if the particles are charged, like my antiproton or your proton,
22
71818
4708
Jeśli cząsteczki są naładowane, jak mój antyproton czy twój proton,
01:16
then it becomes impossible to detect
23
76526
2171
nie da się wykryć w porównaniu do siły elektromagnetycznej
01:18
compared to the much greater electromagnetic force acting on them."
24
78697
3502
działającej na inne obiekty z większą siłą".
01:22
"But that's only for charged particles. You and I are both neutral.
25
82199
3269
"To dotyczy tylko naładowanych cząstek. My jesteśmy neutralni.
01:25
Our charges balance out, so the electromagnetic force is small
26
85468
3561
Nasze ładunki się równoważą, więc siła elektromagnetyczna jest mała
01:29
and the gravitational force should be detectable.
27
89029
2339
i można określić siłę grawitacji.
01:31
I know mine's been measured."
28
91368
1553
Moją zmierzyli".
01:32
"Because you're everywhere, but I'm kind of hard to find."
29
92921
3098
"Bo ty jesteś wszędzie, a mnie znaleźć trudno".
01:36
"Why is that, anyway?
30
96019
1738
"Dlaczego tak jest?
01:37
Shouldn't there have been an equal amount
31
97757
1220
Nie powinno być równej ilości
01:38
of matter and antimatter created in the Big Bang?"
32
98977
2382
materii i antymaterii po Wielkim Wybuchu?".
01:41
"You'd think so, but then all of those particles
33
101359
2486
"Ale wtedy wszystkie cząstki
01:43
would have annihilated each other into energy, remember?
34
103845
2988
unicestwiłyby się nawzajem i zamieniły w energię.
01:46
And the Universe is obviously full of matter.
35
106833
2451
Wszechświat jest pełen materii.
01:49
No one knows why there is more matter than antimatter,
36
109284
3020
Nie wiadomo, dlaczego materii jest więcej niż antymaterii,
01:52
which is why scientists are so interested in studying me."
37
112304
2784
dlatego naukowcy tak chcą mnie badać".
01:55
"So where do they find you anyway?"
38
115088
1836
"Więc gdzie cię znaleźli?".
01:56
"Actually, I was made in that lab down there.
39
116924
2276
"Powstałam w laboratorium.
01:59
They needed an accelerator to make my antiproton because it's so heavy,
40
119200
4675
Do stworzenia mojego antyprotonu potrzebowali akceleratora,
bo jest ciężki jak twój proton.
02:03
just as heavy as your proton.
41
123875
1612
02:05
Getting my positron was easier.
42
125487
1842
Z pozytronem poszło łatwiej.
02:07
It's much lighter, like your electron, and there are materials
43
127329
2901
Jest dużo lżejszy, jak twój elektron,
i niektóre substancje wydzielają go podczas rozpadu.
02:10
that naturally decay by emitting one.
44
130230
2502
02:12
Then they just had to put the two together and they got me.
45
132732
2762
Wystarczyło je połączyć i tak powstałam ja.
02:15
But it's only recently
46
135494
1064
Dopiero niedawno udało im się utrzymać mnie
02:16
that they've been able to keep me
47
136558
1484
02:18
around long enough to study my properties."
48
138042
2264
na tyle długo, żeby zbadać moje właściwości".
02:20
"And now they've sent you on this jump with me. Hey, wait a minute."
49
140306
3999
"A teraz wysłali nas na ten skok razem. Chwila...".
02:24
"That's right. We're reenacting Galileo's experiment,
50
144305
3736
"Tak, odtwarzamy eksperyment Galileusza,
02:28
but with matter and antimatter instead of two objects made of matter."
51
148041
3860
ale z materią i antymaterią zamiast dwóch obiektów materii".
02:31
"So what's going to happen?
52
151901
1455
"Co teraz będzie?
02:33
Are you going to fall upwards or something?"
53
153356
1745
Spadniesz w górę?".
"Jest tylko jeden sposób, żeby to sprawdzić!".
02:35
"Only one way to find out!"
54
155101
1477
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7