How do we smell? - Rose Eveleth

Translator: Thitiporn Ratanapojnard Reviewer: Rawee Ma

It's the first sense you use when you're born.

มันเป็นประสาทสัมผัสอย่างแรกที่คุณใช้ เมื่อคุณเกิด

One out of every fifty of your genes is dedicated to it.

1 ในทุก ๆ 50 ยีน ของคุณควบคุมมัน

It must be important, right?

มันต้องสำคัญสิ จริงไหม

Okay, take a deep breath through your nose.

โอเค หายใจเข้าลึกลึกทางจมูก

It's your sense of smell,

นี่คือประสาทในการรับกลิ่น

and it's breathtakingly powerful.

มันทรงพลังจนแทบหยุดหายใจเลยเชียว

As an adult, you can distinguish about 10,000 different smells.

ในผู้ใหญ่ คุณสามารถแยกแยะกลิ่น ที่แตกต่างกันประมาณ 10,000 กลิ่น

Here's how your nose does it.

นี่คือวิธีที่จมูกของคุณทำงาน

Smell starts when you sniff molecules from the air into your nostrils.

กลิ่นเริ่มต้นเมื่อคุณสูดโมเลกุลจากอากาศ เข้าไปในรูจมูก

95% of your nasal cavity

95% ของโพรงจมูก

is used just to filter that air before it hits your lungs.

ถูกใช้เพียงเพื่อกรองอากาศก่อนมันจะเข้าปอด

But at the very back of your nose

แต่ที่ด้านหลังสุดของจมูก

is a region called the olfactory epithelium,

คือบริเวณที่เรียกว่าเยื่อบุรับกลิ่น

a little patch of skin that's key to everything you smell.

ส่วนเล็ก ๆ ที่เป็นหัวใจสำคัญ ต่อทุกอย่างที่คุณดม

The olfactory epithelium has a layer of olfactory receptor cells,

เยื่อบุรับกลิ่นนี้มีชั้นของเซลล์รับกลิ่น

special neurons that sense smells,

เซลล์ประสาทพิเศษที่ทำหน้าที่รับกลิ่น

like the taste buds of your nose.

คล้าย ๆ กับ ปุ่มรับรสในจมูกคุณ

When odor molecules hit the back of your nose,

เมื่อโมเลกุลของกลิ่นสัมผัส ด้านหลังของจมูกคุณ

they get stuck in a layer of mucus covering the olfactory epithelium.

มันจะติดอยู่ที่ชั้นเยื่อเมือก ที่คลุมเยื่อบุรับกลิ่น

As they dissolve, they bind to the olfactory receptor cells,

ขณะที่มันละลาย มันจะจับกับ เซลล์รับกลิ่น

which fire and send signals through the olfactory tract

ซึ่งปล่อยสัญญาณและส่งผ่านทาง เส้นประสาทรับกลิ่น

up to your brain.

ขึ้นไปสมองของคุณ

As a side note, you can tell a lot

เป็นเกร็ดความรู้นะ คุณสามารถบอกได้

about how good an animal's sense of smell is

ว่าสัตว์ดมกลิ่นได้ดีแค่ไหน

by the size of its olfactory epithelium.

โดยดูจากขนาดของเยื่อบุรับกลิ่น

A dog's olfactory epithelium

เยื่อบุรับกลิ่นของสุนัข

is 20 times bigger than your puny human one.

ใหญ่ 20 เท่า เมื่อเทียบกับของมนุษย์อันกระจิ๋ว

But there's still a lot we don't know about this little patch of cells, too.

แต่ยังมีอีกมากที่เรายังไม่รู้เกี่ยวกับ หย่อมเซลล์เล็ก ๆ นี้

For example, our olfactory epithelium is pigmented,

ตัวอย่างเช่น เยื่อบุรับกลิ่นของเรามีเม็ดสี

and scientists don't really know why.

และนักวิทยาศาสตร์ไม่รู้ว่า ทำไมถึงเป็นเช่นนั้น

But how do you actually tell the difference between smells?

แต่เราบอกความแตกต่าง ระหว่างกลิ่นได้อย่างไรล่ะ

It turns out that your brain has

สมองของเรามี

40 million different olfactory receptor neurons,

เซลล์ประสาทรรับกลิ่นที่แตกต่างกัน ถึง 40 ล้านเซลล์

so odor A might trigger

ดังนั้นกลิ่น เอ อาจจะกระตุ้น

neurons 3, 427, and 988,

เซลล์ประสาทที่ 3, 427 และ 988

and odor B might trigger

และกลิ่น บี อาจจะกระตุ้น

neurons 8, 76, and 2,496,678.

เซลล์ประสาทที่ 8, 76 และ 2,496,678

All of these different combinations

ส่วนประกอบที่แตกต่างกันเหล่านี้

let you detect a staggeringly broad array of smells.

ทำให้คุณสามารถดมกลิ่นต่าง ๆ ได้มากมาย

Olfactory neurons are always fresh and ready for action.

เซลล์ประสาทรับกลิ่นตื่่นตัว และพร้อมทำงานเสมอ

They're the only neuron in the body that gets replaced regularly,

มันเป็นเซลล์ประสาทขนิดเดียวในร่างกาย ที่มีการทดแทนอย่างสม่ำเสมอ

every four to eight weeks.

ทุก ๆ 4-8 สัปดาห์

Once they are triggered, the signal travels through a bundle

เมื่อมันถูกกระตุ้น สัญญาณจะส่งผ่านทาง กลุ่มเส้นประสาท

called the olfactory tract

ที่เรียกว่า เส้นประสาทรับกลิ่น

to destinations all over your brain, making stops in the amygdala,

ไปยังจุดหมายปลายทางทั่วสมองคุณ แวะที่ อมิกดาลา

the thalamus, and the neocortex.

ธาลามัส และ นีโอคอร์เท็กซ์

This is different from how sight and sound are processed.

นี่แตกต่างจากกระบวนการของการเห็น และการได้ยิน

Each of those signals goes first to a relay center

สัญญาณพวกนั้นแต่ละอันจะไปที่ ศูนย์ส่งต่อก่อน

in the middle of the cerebral hemisphere

บริเวณตรงกลางของสมอง

and then out to other regions of the brain.

และจากนั้นจึงออกไปยังบริเวณอื่น ๆ ในสมอง

But smell, because it evolved before most of your other senses,

แต่เพราะกลิ่นมีวิวัฒนาการมาก่อน ประสาทสัมผัสอื่น ๆ ส่วนมาก

takes a direct route to these different regions of the brain,

มันจึงเดินทางตรงไปบริเวณอื่นในสมอง

where it can trigger your fight-or-flight response,

ที่ซึ่งมันสามารถกระตุ้น ปฏิกริยาสู้หรือหนี

help you recall memories, or make your mouth water.

ช่วยให้คุณรื้อฟื้นความทรงจำ หรือทำให้คุณน้ำลายไหล

But even though we've all got the same physiological set-up,

แต่กระนั้น แม้ว่าเรามีพื้นฐานทางสรีรวิทยา เหมือนกัน

two nostrils and millions of olfactory neurons,

รูจมูกสองรู และเซลล์ประสาทรับกลิ่นหลายล้าน

not everybody smells the same things.

ไม่ใช่ว่าทุกคนจะดมกลิ่นได้เหมือนกัน

One of the most famous examples of this

หนึ่งในตัวอย่างที่ดังที่สุดคือ

is the ability to smell so-called "asparagus pee."

ความสามารถได้กลิ่นที่เรียกว่า "ปัสสาวะหน่อไม้ฝรั่ง"

For about a quarter of the population,

ประมาณหนึ่งในสี่ของประชากร

urinating after eating asparagus

เมื่อปัสสาวะหลังกินหน่อไม้ผรั่ง

means smelling a distinct odor.

จะได้กลิ่นเฉพาะ

The other 75% of us don't notice.

คนที่เหลืออีก 75% จะไม่รู้สึก

And this isn't the only case of smells differing from nose to nose.

และนี่ไม่ใช่กรณีเดียวที่การได้กลิ่น แตกต่างกันไปในแต่ละคน

For some people, the chemical androstenone smells like vanilla;

สำหรับบางคนสารเคมีแอนโดสเทอโรน จะกลิ่นเหมือนวานิลลา

to others, it smells like sweaty urine,

แต่อาจจะกลิ่นเหมือนปัสสาววะสำหรับบางคน

which is unfortunate

ซึ่งเป็นเรื่องโชคร้าย

because androstenone is commonly found in tasty things like pork.

เพราะแอนโดสเทอโรนมักจะพบในของอร่อย ๆ เช่น เนื้อหมู

So with the sweaty urine smellers in mind,

ดังนั้น เมื่อรู้ว่ามีคนที่ได้กลิ่นปัสสาวะ

pork producers will castrate male pigs

ผู้เลี้ยงหมูจะทำหมันหมูตัวผู้

to stop them from making androstenone.

เพื่อไม่ให้มันสร้างแอนโดสเทอโรน

The inability to smell a scent is called anosmia,

การไม่สามารถดมกลิ่นได้เรียกว่า อะโนสเมีย

and there are about 100 known examples.

และมีตัวอย่างเป็นที่รู้จักประมาณ 100 ราย

People with allicin anosmia can't smell garlic.

คนที่ไม่สามารถได้กลิ่นอัลลิซิน จะไม่ได้กลิ่นกระเทียม

Those with eugenol anosmia can't smell cloves.

พวกที่ไม่ได้กลิ่นยูจีนอล จะไม่ได้กลิ่นกานพลู

And some people can't smell anything

และบางคนก็ไม่สามารถได้กลิ่น

at all.

อะไรเลย

This kind of full anosmia could have several causes.

การไม่ได้กลิ่นอะไรเลย อาจมาจากหลายสาเหตุ

Some people are born without a sense of smell.

บางคนเกิดมาโดยไม่มีประสาทรับกลิ่น

Others lose it after an accident or during an illness.

บางคนเสียมันไปหลังอุบัติเหตุ หรือความเจ็บป่วย

If the olfactory epithelium gets swollen or infected,

ถ้าเยื่อบุบวมหรือติดเชื้อ

it can hamper your sense of smell,

มันอาจขัดขวางประสาทรับกลิ่นของคุณ

something you might have experienced when you were sick.

คุณอาจมีประสบการณ์แบบนี้เวลาคุณป่วย

Not being able to smell anything can mess with your other senses, too.

การไม่สามารถได้กลิ่นอะไรเลย อาจมีผลต่อประสาทด้านอื่นด้วย

Many people who can't smell at all

หลายคนที่ไม่สามารถได้กลิ่นอะไรเลย

also can't really taste the same way the rest of us do.

ก็ไม่สามารถรู้รสแบบเดียวกับเราด้วย

It turns out that how something tastes is closely related to how it smells.

กลายเป็นว่ารสชาติมีความสัมพันธ์อย่างมาก ว่ากลิ่นมันเป็นอย่างไร

As you chew your food, air is pushed up your nasal passage,

ขณะที่เราเคี้ยวอาหาร อากาศจะถูกดันผ่านช่องจมูก

carrying with it the smell of your food.

พาเอากลิ่นอาหารไปด้วย

Those scents hit your olfactory epithelium

กลิ่นพวกนั้นสัมผัสกับเยื่อบุรับกลิ่น

and tell your brain a lot about what you're eating.

และบอกสมองมากมายว่าเรากำลังกินอะไร

Without the ability to smell, you lose the ability to taste

ขาดความสามารถในการได้กลิ่น คุณก็เสียความสามารถในการรับรส

anything more complicated than the five tastes

อะไรก็ตามที่ซับซ้อนกว่ารสห้ารส

your taste buds can detect:

ที่ปุ่มรับรสสามารถรับรู้ได้ เช่น

sweet, salty,

หวาน เค็ม

bitter, sour, and savory.

ขม เปรี้ยว และอร่อย

So, the next time you smell exhaust fumes,

ดังนั้น คราวหน้าที่คุณได้กลิ่นท่อไอเสีย

salty sea air, or roast chicken,

กลิ่นทะเลเค็ม ๆ หรือไก่อบ

you'll know exactly how you've done it

คุณจะรู้เลยว่าคุณทำอย่างนั้นได้อย่างไร

and, perhaps, be a little more thankful that you can.

หรือบางที อาจจะรู้สึกขอบคุณอีกหน่อย ที่คุณทำอย่างนั้นได้