How do we smell? - Rose Eveleth

رُز ایولت: چگونگی استشمام

Translator: Farnaz Saghafi Reviewer: soheila Jafari

اولین حسی که پس از تولد از آن بهره می برید.

It's the first sense you use when you're born.

One out of every fifty of your genes is dedicated to it.

یکی از هر پنجاه ژنهای شما

متعلق به آن است.

It must be important, right?

باید مهم باشه، مگه نه؟

Okay, take a deep breath through your nose.

خیلی خُب، یه نفس عمیق از راه بینی بکشید.

خیلی خُب، یه نفس عمیق از راه بینی بکشید.

It's your sense of smell,

این حس بویایی شماست،

and it's breathtakingly powerful.

و بطور چشمگیری قدرتمند است.

As an adult, you can distinguish about 10,000 different smells.

بعنوان یک فرد بالغ، قادرید

حدود ۱۰٫۰۰۰ بوی متفاوت را تشخیص دهید.

بینی شما بدین صورت عمل می کند.

Here's how your nose does it.

Smell starts when you sniff molecules from the air into your nostrils.

استشمام زمانی ایجاد می شود که شما مولکولهای موجود در هوا را بدرون سوراخهای بینی تان می کشید

بدرون سوراخهای بینی تان می کشید

95% of your nasal cavity

۹۵ درصد از فضای داخل بینی شما

is used just to filter that air before it hits your lungs.

فقط برای تصفیه هوا بکار می رود

قبل از اینکه هوا به ریه های شما برسد.

But at the very back of your nose

اما اون ته بینی شما

is a region called the olfactory epithelium,

بخشی است بنام اپیتلیوم بویایی،

a little patch of skin that's key to everything you smell.

یه تکه پوست

که عامل اصلی هر چیزی است که می بویید.

The olfactory epithelium has a layer of olfactory receptor cells,

اپیتلیوم بویایی، شامل یک لایه

سلولهای گیرنده بویایی است،

special neurons that sense smells,

نرونهایی مخصوصی که بوها را حس می کنند،

like the taste buds of your nose.

همانند پرزهای چشایی بینی شما.

When odor molecules hit the back of your nose,

وقتی مولکولهای بو، به انتهای بینی شما برخورد می کنند،

they get stuck in a layer of mucus covering the olfactory epithelium.

در لایه ای از موکوس که اپیتلیوم بویایی را پوشانده، گیر می کنند.

در لایه ای از موکوس که اپیتلیوم بویایی را پوشانده، گیر می کنند.

As they dissolve, they bind to the olfactory receptor cells,

وقتی حل می شوند،

به سلولهای گیرنده بویایی می چسبند،

که باعث تحریک و ارسال پیام

which fire and send signals through the olfactory tract

از طریق لوله بویایی

up to your brain.

به سمت مغز شما می شود.

As a side note, you can tell a lot

در حاشیه بگم،

با در نظر گرفتن

about how good an animal's sense of smell is

اندازۀ اپیتلیوم بویایی در حیوانات

by the size of its olfactory epithelium.

می توان به قدرت حس بویایی آنها پی برد.

A dog's olfactory epithelium

اپیتلیوم بویایی در سگ

بیست برابر بزرگتر

is 20 times bigger than your puny human one.

از اپیتلیوم بویایی نحیف انسان است.

But there's still a lot we don't know about this little patch of cells, too.

ولی هنوز هم خیلی چیزهاست که ما

از این تکه کوچک سلولی نمی دانیم.

بعنوان مثال، اپیتلیوم بویایی ما دانه های رنگی دارد،

For example, our olfactory epithelium is pigmented,

and scientists don't really know why.

و دانشمندان واقعا" دلیل آنرا نمی دانند.

But how do you actually tell the difference between smells?

اما براستی چطور تفاوت بین بوها را تشخیص می دهید؟

اما براستی چطور تفاوت بین بوها را تشخیص می دهید؟

It turns out that your brain has

اینطور معلومه که مغز شما

۴۰ میلیون رشته عصبی گیرنده بویایی متفاوت دارد،

40 million different olfactory receptor neurons,

so odor A might trigger

بدین ترتیب، بوی "A " ممکنه نرون شمارۀ ۳٫۴۲۷، و ۹۸۸ را تحریک کند،

neurons 3, 427, and 988,

and odor B might trigger

و بوی "B" ممکنه نرون شمارۀ ۸، ۷۶، و ۲٫۴۹۶٫۵۷۸ را تحریک کند.

neurons 8, 76, and 2,496,678.

All of these different combinations

تمامی این ترکیبات گوناگون

باعث شده تا طیف وسیعی از بوها را بطرز حیرت آوری تشخیص دهید.

let you detect a staggeringly broad array of smells.

Olfactory neurons are always fresh and ready for action.

بعلاوه، رشته های عصبی بویایی شما همواره تازه

و آمادۀ عملکرد است.

They're the only neuron in the body that gets replaced regularly,

آنها تنها عصبهای بدن هستند

که بطور متناوت جایگزین می شوند،

every four to eight weeks.

هر چهار تا هشت هفته.

Once they are triggered, the signal travels through a bundle

بمحض تحریک شدن آن عصبها،

پیام در طول مجموعه ای

بنام لولۀ بویایی

called the olfactory tract

to destinations all over your brain, making stops in the amygdala,

به مقاصدی در کل سطح مغزعبور می کند،

و توقفهایی در آمیگدلا،

the thalamus, and the neocortex.

تالاموس،

و نئوکورتکس دارد.

This is different from how sight and sound are processed.

این عملکرد

با عملکرد بینایی و شنوایی متفاوت است.

آن دسته پیام ها ابتدا

Each of those signals goes first to a relay center

به مرکز تقویت کننده

در وسط نیمکره مغزی رفته

in the middle of the cerebral hemisphere

و سپس به دیگر نقاط مغز می روند.

and then out to other regions of the brain.

But smell, because it evolved before most of your other senses,

اما از آنجائیکه بو، قبل از اکثر دیگر حسهای شما تشکیل شده

در واقع قبل از اکثر دیگر حسهای شما تشکیل شده،

takes a direct route to these different regions of the brain,

مسیر مستقیمی را

به مناطق مختلف مغز طی می کند،

where it can trigger your fight-or-flight response,

جایی که قادر است عکس العمل مبارزه یا گریز شما را تحریک کرده،

در یادآوری خاطرات بشما کمک کرده،

help you recall memories, or make your mouth water.

یا باعث شود که آب دهانتان راه بیفتد.

اما با وجودیکه همۀ ما

But even though we've all got the same physiological set-up,

ساختار فیزیولوژیکی یکسانی داریم،

دو سوراخ بینی و میلیونها رشته عصبی بویایی،

two nostrils and millions of olfactory neurons,

همه افراد بوهای یکسانی دریافت نمی کنند.

not everybody smells the same things.

One of the most famous examples of this

معروف ترین مثال در این رابطه،

قدرت بو کردن چیزی به اصطلاح " ادرار در مارچوبه" است.

is the ability to smell so-called "asparagus pee."

For about a quarter of the population,

حدود یک چهارم افراد،

urinating after eating asparagus

پس از خوردن مارچوبه، بوی محسوسی

means smelling a distinct odor.

در ادرارشان حس می کنند.

The other 75% of us don't notice.

مابقی ۷۵ درصد، آنرا حس نمی کنند.

And this isn't the only case of smells differing from nose to nose.

و این تنها مورد

تفاوت بوها از بینی به بینی دیگر نیست.

For some people, the chemical androstenone smells like vanilla;

در بعضی افراد،

بوی شیمیایی استروئید (بوی ادرار مردان) مثل بوی وانیل است؛

to others, it smells like sweaty urine,

در بقیه، بویی مثل ادرار بدبوست،

which is unfortunate

این یک بدشانسی است

because androstenone is commonly found in tasty things like pork.

چون استروئید معمولا" در چیزهای خوشمزه

مثل گوشت خوک یافت می شود.

So with the sweaty urine smellers in mind,

بدین ترتیب با در نظر گرفتن افرادی که بوی بد ادرار را حس می کنند،

pork producers will castrate male pigs

تولید کنندگان گوشت خوک، خوکهای نر را عقیم کرده

to stop them from making androstenone.

تا جلوی تولید استروئید در آنها را بگیرند.

The inability to smell a scent is called anosmia,

عدم توانایی درک رایحه

فقدان حس شامه (آنوسمیا) نامیده می شود،

and there are about 100 known examples.

و حدود ۱۰۰ نوع آن وجود دارد.

People with allicin anosmia can't smell garlic.

افراد مبتلا به "فقدان حس شامه آلیسین" بوی سیررا نمی فهمند.

مبتلایان به "فقدان حس شامه اوژنال" بوی میخک را نمی فهمند.

Those with eugenol anosmia can't smell cloves.

And some people can't smell anything

و برخی افراد هیچ بویی را درک نمی کنند.

at all.

و برخی افراد هیچ بویی را درک نمی کنند.

This kind of full anosmia could have several causes.

این نوع فقدان کامل حس شامه

می تونه دلایل مختلفی داشته باشه.

Some people are born without a sense of smell.

بعضی افراد بدون هیچ حس بویایی بدنیا می آیند.

Others lose it after an accident or during an illness.

برخی در جریان یک حادثه یا بدلیل بیماری،

آنرا از دست می دهند.

If the olfactory epithelium gets swollen or infected,

اگر اپیتلیوم بویایی دچار التهاب یا عفونت شود،

it can hamper your sense of smell,

در حس بویایی شما اختلال ایجاد می شود،

something you might have experienced when you were sick.

مواقعی که دچار سرماخوردگی می شوید،

احتمالا" آنرا تجربه کردید.

Not being able to smell anything can mess with your other senses, too.

و وقتی قادر به بو کردن چیزی نباشید،

حواس دیگر شما نیز دچار اختلال می شود.

Many people who can't smell at all

افرادی که به هیچ وجه حس بویایی ندارند

also can't really taste the same way the rest of us do.

مزۀ چیزها را هم بصورتی که ما حس می کنیم، نمی کنند.

مزۀ چیزها را هم بصورتی که ما حس می کنیم، نمی کنند.

It turns out that how something tastes is closely related to how it smells.

اینطور معلومه که مزۀ چیزها

ارتباط نزدیکی با بوی آنها دارد.

As you chew your food, air is pushed up your nasal passage,

وقتی غذا را می جوید،

هوا با فشار به سمت بالا در مسیر بینی شما حرکت کرده،

carrying with it the smell of your food.

با خود بوی غذای شما را حمل می کند.

Those scents hit your olfactory epithelium

اون بوها به اپیتلیوم بویایی شما برخورد کرده

and tell your brain a lot about what you're eating.

و کلی اطلاع دربارۀ چیزی که می خورید

به مغز شما می دهد.

Without the ability to smell, you lose the ability to taste

عدم داشتن حس بویایی،

حس چشایی شما را هم نسبت به هر مزه ای

anything more complicated than the five tastes

پیچیده تر از

پنج نوع مزه ای که

your taste buds can detect:

پرزهای چشایی شما قادر به تشخیص آن هستند، از بین می برد:

sweet, salty,

شیرینی،

شوری،

bitter, sour, and savory.

ترشی،

تلخی،

و مزۀ خوش است.

So, the next time you smell exhaust fumes,

بدین ترتیب، دفعۀ بعد وقتی بوی دود اگزوز،

یا هوای دریایی شور،

salty sea air, or roast chicken,

یا مرغ بریان به مشامتان خورد،

you'll know exactly how you've done it

کاملا" از چگونگی درک بوی آنها واقفید

and, perhaps, be a little more thankful that you can.

و شاید از داشتن این توانایی، بیشتر شکر گزار باشید.