Ugly History: The Spanish Inquisition - Kayla Wolf

Tłumaczenie: Sławomira Kaliska Korekta: Rysia Wand

It’s 1481.

Mamy rok 1481.

In the city of Seville,

W Sewilli

devout Catholics are turning themselves in to the authorities.

pobożni katolicy oddają się w ręce władz.

They’re confessing to heresy— failure to follow the beliefs of the Catholic Church.

Przyznają się do herezji, to jest życia wbrew wierze Kościoła katolickiego.

But why?

Dlaczego?

The Spanish Inquisition has arrived in Seville.

Do miasta przybyła hiszpańska Inkwizycja.

The Inquisition began in 1478, when Pope Sixtus IV issued a decree

Inkwizycja została powołana w 1478 roku, gdy Papież Sykstus IV podpisał dekret

authorizing the Catholic monarchs, Ferdinand and Isabella,

upoważniający katolickich monarchów Ferdynanda i Izabelę

to root out heresy in the Spanish kingdoms—

do zwalczania herezji w Królestwach Hiszpanii,

a confederacy of semi-independent kingdoms

czyli w ramach związku na wpół niezależnych królestw

in the area that would become the modern country of Spain.

położonych na terenie współczesnej Hiszpanii.

Though the order came from the church, the monarchs had requested it.

Rozporządzenie wydał Kościół, ale wnioskodawcą byli monarchowie.

When the Inquisition began, the Spanish kingdoms were diverse

Gdy nastały czasy Inkwizycji, Królestwa Hiszpanii były zróżnicowane

both ethnically and religiously,

zarówno etnicznie jak i religijnie.

with Jews, Muslims, and Christians living in the same regions.

Żydzi, muzułmanie i chrześcijanie mieszkali na tym samym obszarze.

The Inquisition quickly turned its attention to ridding the region

Inkwizycja szybko zajęła się opróżnianiem terenu

of people who were not part of the Catholic Church.

z ludzi innych wyznań niż katolickie.

It would last more than 350 years.

Działała przez ponad 350 lat.

On the ground, groups called tribunals ran the Inquisition in each region.

Terenową pracą Inkwizycji zajmowały się tak zwane trybunały.

Roles on a tribunal could include

Do trybunału należeli

an arresting constable, a prosecuting attorney,

miejscowy policjant, oskarżyciel,

inquisitors to question the accused, and a scribe.

inkwizytor i protokolant.

A “Grand Inquisitor,” a member of the clergy selected by the king and queen,

“Główny Inkwizytor”, członek kleru wybrany przez króla i królową,

almost always led a tribunal.

niemal zawsze prowadził proces trybunału.

The Inquisition marked its arrival in each new place with an “Edict of Grace.”

Inkwizycja inaugurowała swój przyjazd “aktem łaski”.

Typically lasting 40 days,

Obowiązujący zwykle 40 dni akt

the Edict of Grace promised mercy to those who confess to heresy.

obiecywał łaskę tym, którzy przyznają się do herezji.

After that, the inquisitors persecuted suspected heretics

Po tym czasie rozpoczynały się prześladowania domniemanych heretyków

on the basis of anonymous accusations.

w oparciu o anonimowe zgłoszenia.

So the confessors in Seville probably didn’t see themselves as actual heretics—

Przyznający się mieszkańcy Sewilli zapewne nie uważali się za heretyków,

instead, they were hedging their bets by reporting themselves

ale zabezpieczali się na przyszłość, zgłaszając się sami,

when the consequences were low,

gdy konsekwencje nie były poważne,

rather than risking imprisonment or torture

aby nie ryzykować więzienia lub tortur,

if someone else accused them later on.

gdyby ktoś oskarżyłby ich później.

They were right to worry:

A mieli się czego obawiać:

once the authorities arrested someone, accusations were often vague,

gdy władze dokonywały aresztowań, oskarżenia często były niejasne,

so the accused didn’t know the reasons for their arrest

więc oskarżeni nie wiedzieli, za co są aresztowani

or the identity of their accuser.

ani kto ich zaskarżył.

Victims were imprisoned for months or even years.

Ofiary więziono miesiącami, a nawet latami.

Once arrested, their property was confiscated,

Majątki aresztowanych konfiskowano,

often leaving their families on the street.

stąd ich rodziny nierzadko lądowały na bruku.

Under these conditions, victims confessed to the most mundane forms of heresy—

Dlatego ofiary często przyznawały się do najlżejszych form herezji,

like hanging linen to dry on a Saturday.

jak wieszanie prania w sobotę.

The Inquisition targeted different subsets of the population over time.

Przez lata Inkwizycja za swój cel obierała różne grupy ludzi.

In 1492, at the brutal Grand Inquisitor Tomás de Torquemada’s urging,

W 1492 roku

pod presją okrutnego Głównego Inkwizytora, Tomása de Torquemada,

the monarchs issued a decree giving Spanish Jews four months

monarchowie wydali dekret dający hiszpańskim Żydom 4 miesiące

to either convert to Christianity or leave the kingdom.

na przyjęcie chrześcijaństwa albo opuszczenie królestwa.

Thousands were expelled and those who stayed risked persecution.

Wygnano tysiące ludzi, a pozostali ryzykowali prześladowanie.

Converts to Christianity, known as conversos, weren’t even safe,

Nawet przechrzczeni Żydzi, zwani conversos, nie byli bezpieczni,

because authorities suspected them of practicing Judaism in secret.

bo władze podejrzewały ich o potajemne praktykowanie judaizmu.

The hatred directed at conversos was both religious and economic,

Nienawiść skierowana ku conversos miała podłoże religijne i ekonomiczne,

as conversos made up a large portion of the upper middle class.

jako że conversos w dużej mierze byli członkami wyższej klasy średniej.

The Inquisition eventually shifted its focus to the moriscos,

Następnie Inkwizycja skierowała swoją uwagę na Morysków,

converts to Christianity from Islam.

konwertytów z Islamu.

In 1609, an edict passed forcing all moriscos to leave.

W 1609 roku wydano edykt zmuszający Morysków do opuszczenia kraju.

An estimated 300,000 left.

Szacuje się, że uciekło 300 000.

Those who remained became the Inquisition’s next targets.

Ci, którzy pozostali, stali się kolejnym celem Inkwizycji.

The inquisitors announced the punishments of those found guilty of heresy

Inkwizytorzy ogłaszali kary dla osób uznanych za winne herezji

in public gatherings called autos de fé, or acts of faith.

w trakcie publicznych ceremonii zwanych autos de fé, aktami wiary,

Hundreds of people gathered to watch the procession of sinners, mass, sermon,

Tysiące ludzi zbierało się by zobaczyć procesje grzeszników, mszę, kazanie

and finally the announcement of punishments.

oraz końcowe ogłoszenie kar.

Most of the accused received punishments like imprisonment, exile,

Większość oskarżonych otrzymywała kary takie jak więzienie, wygnanie,

or having to wear a sanbenito, a garment that marked them as a sinner.

noszenie szaty sanbenito, która naznaczała ich jako grzeszników.

The worst punishment was “relaxado en persona”—

Najgorszą karą było “relaxado en persona”,

a euphemism for burning at the stake.

jak eufemistycznie zwano palenie na stosie.

This punishment was relatively uncommon—

Kara ta była stosunkowo rzadko stosowana,

reserved for unrepentant and relapsed heretics.

zwykle wobec nieokazujących skruchy oraz powracających do herezji.

Over 350 years after Queen Isabella started the Inquisition,

Minęło 350 lat od rozpoczęcia Inkwizycji przez królową Izabellę,

her namesake, Queen Isabella II, formally ended it on July 15th, 1834.

gdy jej imienniczka, królowa Izabella II, oficjalnie ją zakończyła, 15 lipca 1834.

The Spanish kingdoms’ dependence on the Catholic Church had isolated them

Zależność królestw Hiszpanii od Kościoła spowodowała ich izolację,

while the rest of Europe experienced the Enlightenment

podczas gdy reszta Europy doświadczała Oświecenia

and embraced the separation of church and state.

oraz separacji państwa od kościoła.

Historians still debate the number of people killed during the Inquisition.

Historycy wciąż spierają się o liczbę zabitych w czasie Inkwizycji.

Some suggest over 30,000 but most estimate between 1,000 and 2,000.

Niektórzy sugerują ponad 30 tysięcy, większość szacuje pomiędzy 1000 a 2000.

The consequences of the Inquisition, however, reach far beyond fatalities.

Jednak konsekwencje Inkwizycji dotyczyły nie tylko ofiar śmiertelnych.

In some places, an estimated 1/3 of prisoners were tortured.

Szacuje się, że w niektórych miejscach torturowano 1/3 więźniów.

Hundreds of thousands of members of religious minorities

Setki tysięcy wyznawców religijnych mniejszości

were forced to leave their homes,

zmuszono do opuszczenia domów,

and those who remained faced discrimination and economic hardship.

a pozostali mierzyli się z dyskryminacją i trudnościami ekonomicznymi.

Smaller inquisitions in Spanish colonial territories

Pomniejsze inkwizycje na terenach hiszpańskich kolonii

in the Americas, especially Mexico, carried their own tolls.

w Ameryce, a zwłaszcza w Meksyku, również zebrały swoje żniwo.

Friends turned in friends, neighbors accused neighbors,

Przyjaciele donosili na przyjaciół, sąsiedzi oskarżali sąsiadów,

and even family members reported each other of heresy.

nawet członkowie rodziny wzajemnie oskarżali się o herezję.

Under the Inquisition,

Inkwizycja skazała ludzi

people were condemned to live in fear and paranoia for centuries.

na wieki strachu i paranoi.