The myth of King Midas and his golden touch - Iseult Gillespie

Tłumaczenie: Michał Zając Korekta: Rysia Wand

With his harebrained schemes and asinine dealings with the gods,

Znany z niedorzecznych intryg i durnych zagrań względem bogów,

King Midas ruled the ancient kingdom of Phrygia with an uneven hand.

Król Midas nie najlepiej rządził starożytnym królestwem Frygii.

He was known in Greek mythology as a rogue ruler

Znany był w greckiej mitologii jako zły król,

whose antics bemused his people and distracted the gods.

którego wybryki konsternowały lud i rozpraszały bogów.

Midas spent his days in a stupor of splendor,

Midasa interesował tylko przepych,

spoiling himself and his beloved daughter and gorging himself on feasts and wine.

dogadzanie sobie i ukochanej córce, uczty i pijaństwo.

Unsurprisingly, he felt an affinity with Dionysus,

Nic dziwnego, że był mu bliski Dionizos,

god of wine, carnival, and performance.

bóg wina, zabawy i występów.

One day, Midas discovered a satyr

Pewnego dnia Midas znalazł satyra

dozing in his rose garden and drunk on more than the scent of flowers.

drzemiącego w ogrodzie różanym i upojonego nie tylko zapachem kwiatów.

Midas recognized the satyr as one of Dionysus’s followers

Midas poznał, że satyr jest z orszaku Dionizosa

and let him nurse his hangover at the palace.

i pozwolił mu leczyć kaca w pałacu.

Pleased with the king’s hospitality, Dionysus offered to grant him one wish.

Zadowolony z gościnności króla

Dionizos obiecał spełnić jego jedno życzenie.

Midas cast a greedy eye over his surroundings.

Midas rozejrzał się zachłannie.

Despite the luxury in which he lived,

Pomimo życia w luksusie,

no amount of precious jewels, finest silk or splendid decor felt like enough.

żadna ilość klejnotów, jedwabi i wspaniałych ozdób nie wystarczała.

His life, he thought, was lacking luster; what he needed was more gold.

Sądził, że jego życiu brakuje blasku i że potrzebuje więcej złota.

The god sent the power to turn anything the king touched to gold

Bóg dał mu moc zamiany w złoto wszystkiego, czego dotknie,

surging through Midas.

Ecstatic, he turned to his possessions.

Zachwycony spojrzał na swój dobytek.

At his lightest touch, the palace walls transformed,

Od muśnięcia dłoni ściany pałacu się zmieniły,

stone statues shone,

kamienne posągi zabłyszczały,

and goblets glittered.

a kielichy zamigotały.

He galloped through his home in a frenzy,

Biegał po pałacu w amoku,

handling each item until it took on a lustrous sheen.

dotykając wszystkiego, by nabrało złotego blasku.

Soon the palace heaved with gold,

Wkrótce pałac kipiał złotem,

and Midas’s delirious laughter echoed off the walls.

a szaleńczy śmiech Midasa odbijał się echem od ścian.

Exhausted and hungry from his rampage,

Zmęczony i głodny po szaleństwie

Midas picked up a bunch of grapes from his newly gilded fruit bowl.

Midas sięgnął po kiść winogron z nowo pozłacanego naczynia.

But he nearly shattered his teeth,

Prawie połamał sobie zęby,

for the fruit had turned to metal in his mouth.

bo owoce w jego ustach zamieniły się w metal.

When he picked up a loaf of bread, the crumbs hardened in his hand.

Gdy wziął do ręki bochen chleba, okruchy stwardniały mu w dłoni.

Flinging himself onto his bed in frustration,

We frustracji Midas rzucił się na łóżko

Midas discovered his plush pillows had morphed into solid gold.

i odkrył, że miękkie poduszki zamieniły się w twarde złoto.

Hearing his cries of frustration, his daughter entered the room.

Na dźwięk jego krzyków do pokoju weszła córka.

But when Midas reached out to her,

Gdy Midas wyciągnął do niej dłoń,

he saw with horror that he had frozen her into a golden statue.

z przerażeniem ujrzał, że zamienił ją w złoty posąg.

Horrified at what he had done,

Przerażony tym, co zrobił,

Midas begged the gods to rid him of his power.

Midas błagał bogów, by odebrali mu moc.

Taking pity on the foolish king,

Z litości nad nierozsądnym królem

Dionysus told Midas to wash his hands in the River Pactolus.

Dionizos kazał Midasowi umyć ręce w rzece Paktolos.

When Midas reached into the river, the gold drained from his fingertips.

Gdy Midas zanurzył dłonie w rzece, złoto spłynęło mu z palców.

Midas returned home to find his daughter alive

Midas wrócił do domu i ujrzał córkę żywą,

and his palace back to normal, and he rejoiced.

a pałac w normalnym stanie i uradował się.

You’d think he would’ve learned his lesson,

Pomyślałbyś, że dostał nauczkę,

but just a few weeks later, Midas blundered again,

ale kilka tygodni później Midas znowu popełnił gafę.

insulting the music and sun god Apollo when he declared Pan a greater musician.

Obraźliwie nazwał Apolla, boga muzyki i słońca,

gorszym muzykiem od Pana.

Apollo scornfully declared that the king must have the ears of an ass

Apollo pogardliwie stwierdził, że król musi mieć uszy osła,

to make such a misjudgment, and transformed Midas accordingly.

by tak się mylić, i odpowiednio zmienił Midasa.

Once again regretting his behavior,

Jeszcze raz żałując swojego zachowania,

Midas kept his hairy ears hidden in public.

Midas chował swoje włochate uszy przed ludem.

They were seen only by his barber,

Widział je tylko jego golibroda,

who was sworn to secrecy during a very awkward grooming session.

który przysiągł milczenie podczas bardzo niezręcznego strzyżenia.

The barber stifled his laughter and fought the desire to tell someone,

Golibroda wstrzymywał śmiech i walczył z chęcią zwierzeń,

yet the secret consumed him.

ale sekret go zżerał.

One day, he walked outside the city and dug a hole in the ground.

Pewnego dnia wyszedł poza miasto i wykopał dziurę w ziemi.

Plunging his head into the earth,

Włożywszy głowę do dziury,

the desperate barber whispered, “Midas has ass’s ears.”

zdesperowany golibroda wyszeptał: "Midas ma ośle uszy".

Soon after, a clump of reeds sprang up

Wkrótce potem kępka trzcin wyrosła

in the spot where the barber had buried his words.

w miejscu zakopanych słów golibrody.

When the wind blew, they carried the echoes of his whisper through the breeze:

Powiew wiatru niósł echo szeptu:

"Midas has ass’s ears."

"Midas ma ośle uszy".

At the sound, donkeys in the fields raised their heads in recognition

Na ten dźwięk osły w polach unosiły głowy,

and people chuckled to themselves at the follies of their king.

a ludzie chichotali z głupoty króla.

With his golden touch and ass’s ears, Midas was not the most respected ruler.

Ze złotym dotykiem i oślimi uszami Midas nie cieszył się szacunkiem.

And where other leaders were honored through statues and temples,

Gdy innym władcom poświęcano posągi i świątynie,

his people remembered him a little differently:

jego lud wspominał go nieco inaczej:

in the depths of the glittering river and the rustle of the Phrygian wind.

w głębiach migoczącej rzeki i szeleście frygijskiego wiatru.