How do you know if you have a virus? - Cella Wright

525,661 views ・ 2020-05-18

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Korekta: Ola Królikowska
00:06
A new virus emerges and spreads like wildfire.
0
6423
4578
Nowy wirus pojawia się i rozprzestrzenia jak pożoga.
Żeby go opanować,
00:11
In order to contain it,
1
11001
1480
00:12
researchers must first collect data about who’s been infected.
2
12481
5296
badacze muszą najpierw zebrać dane, kto został już zarażony.
00:17
Two main viral testing techniques are critical:
3
17777
3017
Są dwa główne badania wirusologiczne.
00:20
one tells you if you have the virus
4
20794
2097
Jedno stwierdza, czy ma się wirusa,
00:22
and the other shows if you’ve already had it.
5
22891
2610
a drugie, czy już się go miało.
00:25
So, how exactly do these tests work?
6
25501
3390
Jak dokładnie działają te testy?
00:28
PCR, or polymerase chain reaction testing,
7
28891
3740
PCR, test łańcuchowej reakcji polimerazy,
00:32
targets the virus’s genetic material in the body
8
32631
3150
celuje w wirusowy materiał genetyczny w ciele.
00:35
and is used to diagnose someone who is currently infected.
9
35781
4420
Używa się go do zdiagnozowania kogoś, kto jest obecnie zainfekowany.
00:40
Yet, this genetic material may be present in such imperceptible amounts
10
40201
4513
Genetyczny materiał wirusa może istnieć w tak małych ilościach,
00:44
that actually detecting it is difficult.
11
44714
2790
że wykrycie go jest trudne.
00:47
This is where PCR comes in:
12
47504
2450
Tu przychodzi z pomocą PCR.
00:49
it’s widely used to amplify genetic information to large enough quantities
13
49954
4107
Powszechnie używa się go do powielenia genetycznej informacji w dużej ilości,
00:54
that it can be readily observed.
14
54061
2554
tak że można ją zobserwować.
00:56
To develop a PCR test for a never-before-seen virus,
15
56615
3490
Żeby opracować test PCR dla nieznanego wirusa,
01:00
researchers first sequence its genetic material, or genome,
16
60105
4000
badacze musieli najpierw sprawdzić jego materiał genetyczny, czyli genom,
01:04
and identify regions that are unique to that specific virus.
17
64105
4529
i znaleźć regiony, które są dla niego unikalne.
01:08
PCR then targets these particular segments.
18
68634
4128
PCR celuje wtedy w poszczególne segmenty.
01:12
A PCR test begins by collecting a sample:
19
72762
3454
Test PCR rozpoczyna się od pobrania próbki.
01:16
this can be blood for hepatitis viruses, feces for poliovirus,
20
76216
4609
To może być krew przy szukaniu WZW albo kał przy polio
01:20
and samples from the nose or throat for coronaviruses.
21
80825
4000
oraz próbki z nosa i gardła przy koronawirusach.
01:24
The sample is taken to a central laboratory
22
84825
2390
Próbki zabiera się do centralnego laboratorium,
01:27
where PCR is performed to test for the presence of the virus’ genome.
23
87215
4521
gdzie wykonuje się PCR na wykrycie obecności genomu wirusa.
01:31
Genetic information can be encoded via DNA or RNA.
24
91736
4369
Informacja genetyczna może być zakodowana w DNA albo RNA.
01:36
HPV, for example, uses DNA, while SARS-CoV-2, the cause of COVID-19,
25
96105
6588
Na przykład HPV używa DNA,
podczas gdy SARS-CoV-2, przyczyna COVID-19, używa RNA.
01:42
uses RNA.
26
102693
2470
01:45
Before running the PCR, the viral RNA— if present—
27
105163
4294
Przed testem PCR RNA wirusa, jeśli jest obecne,
01:49
must be reverse transcribed to make a strand of complementary DNA.
28
109457
4208
musi zostać odwrotnie przetranskrybowane, żeby otrzymać nić komplementarnego DNA.
01:53
Researchers then run the PCR.
29
113665
3110
Dopiero wtedy zaczyna się test.
01:56
If the virus is present in the sample, its unique regions of genetic code
30
116775
4097
Jeśli wirus jest obecny w próbce, jego unikalne regiony kodu genetycznego
02:00
will be identified by complementary primers and copied by enzymes.
31
120872
4557
zostaną rozpoznane przez komplementarne startery i skopiowane przez enzymy.
02:05
One strand of DNA becomes hundreds of millions,
32
125429
3430
Jedna nić DNA przemienia się w setki milionów,
02:08
which are detected using probes marked with fluorescent dye.
33
128859
3660
które wykrywają sondy znakowane fluorescencyjnym barwnikiem.
02:12
If the PCR machine senses fluorescence,
34
132519
2629
Jeśli maszyna PCR wykryje fluorescencję,
02:15
the sample has tested positive for the virus,
35
135148
2800
próbka zostaje oceniona pozytywnie na obecność wirusa,
02:17
meaning the individual is infected.
36
137948
4000
co oznacza, że osoba jest zainfekowana.
02:21
Immunoassays, on the other hand,
37
141948
1730
Natomiast testy immunologiczne
02:23
tap into the immune system’s memory of the virus,
38
143678
3000
wykorzystują pamięć systemu immunologicznego o wirusie,
02:26
showing if someone has previously been infected.
39
146678
3150
wskazując na to, czy ktoś wcześniej chorował.
02:29
They work by targeting virus-specific antibodies generated by the immune system
40
149828
4630
Celują w specyficzne dla wirusa przeciwciała z układu immunologicznego
02:34
during infection.
41
154458
1160
w czasie infekcji.
02:35
These are specialized classes of proteins
42
155618
2190
To wyspecjalizowana klasa białek,
02:37
that identify and fight foreign substances, like viruses.
43
157808
4414
która rozpoznaje i zwalcza obce substancje jak wirusy.
02:42
Immunoassays may detect IgG antibodies, the most abundant class,
44
162222
4490
Testy immunologiczne mogą wykrywać przeciwciała IgG, najliczniejszą klasę,
02:46
and IgM antibodies, the type that’s first produced in response to a new infection.
45
166712
5511
i przeciwciała IgM, produkowane na świeżo przy nowej infekcji.
02:52
The presence of IgM antibodies suggests a recent infection,
46
172223
3610
Obecność przeciwciał IgM sugeruje niedawną infekcję,
02:55
but since it can take the body over a week to produce a detectable amount,
47
175833
3710
ale ponieważ organizmowi wyprodukowanie wykrywalnej ilości zajmuje tydzień,
02:59
they’re unreliable in diagnosing current infections.
48
179543
3760
są one niewiarygodne w diagnostyce aktualnej infekcji.
03:03
Meanwhile, IgG antibodies circulate for an extended period after infection;
49
183303
5213
Tymczasem przeciwciała IgG krążą w ciele przez dłuższy czas po infekcji.
03:08
their presence usually indicates that someone was exposed and recovered.
50
188516
4909
Ich obecność zwykle wskazuje, że ktoś był zarażony i wyzdrowiał.
03:13
Before the immunoassay,
51
193425
1758
Przed testem immunologicznym
03:15
health professionals draw blood from an individual.
52
195183
2900
personel medyczny pobiera krew od pacjenta.
03:18
This sample then comes into contact with a portion of the virus of interest.
53
198083
5147
Ta próbka następnie wchodzi w kontakt z interesującym nas wirusem.
03:23
If the body has, in fact, been exposed to the virus in the past,
54
203230
3643
Jeśli organizm rzeczywiście miał w przeszłości kontakt z wirusem,
03:26
the body’s virus-specific antibodies will bind to it during the test.
55
206873
4363
przeciwciała specyficzne dla wirusa zwiążą się z nim w trakcie testu.
03:31
This reaction produces a change in color, indicating that the sample tested positive
56
211236
4676
Ta reakcja powoduje zmianę w kolorze, wskazując wynik pozytywny,
03:35
and that the individual has been exposed to the virus.
57
215912
3756
i potwierdzając, że dana osoba miała kontakt z wirusem.
03:39
Immunoassays are especially important
58
219668
1960
Testy immunologiczne są szczególnie ważne,
03:41
when it comes to retroactively diagnosing people
59
221628
2750
kiedy diagnozuje się ludzi wstecznie,
03:44
who were infected but went untested.
60
224378
2910
którzy byli już zainfekowani, ale nie poddano ich testom.
03:47
And there’s exciting potential for those who have developed immunity to a virus:
61
227288
4096
Ci, którzy uzyskali na wirusa odporność, mają ogromny potencjał.
03:51
in some cases, their blood plasma could be used as treatment
62
231384
3440
W niektórych przypadkach ich osocza można użyć w leczeniu
03:54
in people who are currently fighting it.
63
234824
3252
osób obecnie chorych.
03:59
PCR and immunoassays are always in the process
64
239211
2797
PCR i testy immunologiczne
stają się coraz dokładniejsze i efektywniejsze.
04:02
of becoming more accurate and efficient.
65
242008
2610
04:04
For example,
66
244618
1060
Na przykład
04:05
innovations in PCR have led to the use of self-contained testing devices
67
245678
4376
innowacje w PCR doprowadziły do użycia niezależnych urządzeń testujących,
04:10
that relay results within one hour.
68
250054
3010
które dają wynik w ciągu godziny.
04:13
Digital PCR, which quantifies individual pieces of target DNA,
69
253064
4346
Cyfrowy PCR, który określa ilość docelowego fragmentu DNA jednostki,
04:17
shows promise in further boosting accuracy.
70
257410
2887
jest obiecujący co do dalszego zwiększania dokładności.
04:20
And although immunoassays are difficult to develop quickly,
71
260297
3162
Choć testy immunologiczne trudno opracować szybko,
04:23
researchers in Singapore were able to create one for SARS-CoV-2
72
263459
4249
badacze z Singapuru stworzyli jeden test dla SARS-CoV-2
04:27
even before COVID-19 was declared a pandemic.
73
267708
3570
i to przed ogłoszeniem pandemii COVID-19.
04:31
These tests— along with the scientists who develop them
74
271278
2990
Te testy wraz z naukowcami, którzy je opracowują
04:34
and the health professionals who administer them—
75
274268
2470
i personelem medycznym, który nimi zarządza,
04:36
are absolutely essential.
76
276738
2290
są absolutnie niezbędne.
04:39
And when deployed early, they can save millions of lives.
77
279028
4230
Kiedy rozwija się je wcześnie, mogą uratować miliony żyć.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7