What happens when you remove the hippocampus? - Sam Kean

Co się dzieje po usunięciu hipokampu? - Sam Kean

Tłumaczenie: Jarek Macnar Korekta: Rysia Wand

On September 1st, 1953,

Pierwszego września 1953 roku

William Scoville used a hand crank and a cheap drill saw

William Scoville użył ręcznej wiertarki i zwykłego wiertła piłowego,

by wwiercić się w czaszkę młodego mężczyzny,

to bore into a young man's skull, cutting away vital pieces of his brain

wyciąć istotne części mózgu

and sucking them out through a metal tube.

i wyssać je przez metalową cewkę.

But this wasn't a scene from a horror film or a gruesome police report.

Nie jest to scena z horroru czy makabrycznego policyjnego raportu.

Dr. Scoville was one of the most renowned neurosurgeons of his time,

Dr Scoville był jednym z najsłynniejszych neurochirurgów swoich czasów,

and the young man was Henry Molaison, the famous patient known as "H.M.",

a młodym mężczyzną był Henry Molaison - słynny pacjent H.M.,

whose case provided amazing insights into how our brains work.

którego przypadek umożliwił niesłychany wgląd

w funkcjonowanie mózgu.

As a boy, Henry had cracked his skull in an accident

W dzieciństwie Hernry doznał pęknięcia czaszki.

and soon began having seizures, blacking out and losing control of bodily functions.

Odtąd cierpiał na padaczkę, zaniki pamięci,

i utratę kontroli nad funkcjami fizjologicznymi.

After enduring years of frequent episodes, and even dropping out of high school,

Cierpiał tak wiele lat, a nawet musiał rzucić liceum.

the desperate young man had turned to Dr. Scoville,

Zdesperowany, zwrócił się do dr Scoville'a,

a daredevil known for risky surgeries.

odważnego lekarza, znanego z ryzykownych zabiegów.

Partial lobotomies had been used for decades to treat mental patients

Częściowe lobotomie stosowano już od lat w leczeniu chorób umysłowych,

based on the notion that mental functions were strictly localized

w oparciu o koncepcję, że funkcje umysłowe są umiejscowione bezpośrednio

to corresponding brain areas.

w odpowiednich częściach mózgu.

Having successfully used them to reduce seizures in psychotics,

Jako że dr Scoville używał już lobotomii, by złagodzić napady w psychozach,

Scoville decided to remove H.M.'s hippocampus,

zdecydował się na usunięcie pacjentowi H.M. hipokampu,

a part of the limbic system that was associated with emotion

części systemu układu limbicznego, którą łączono z emocjami,

but whose function was unknown.

jednak nie znano jego dokładnej funkcji.

At first glance, the operation had succeeded.

Na pierwszy rzut oka, osiągnięto sukces.

H.M.'s seizures virtually disappeared, with no change in personality,

Napady H.M. niemal zniknęły, nie zmieniając osobowości pacjenta.

and his IQ even improved.

Jego IQ nawet wzrosło.

But there was one problem: His memory was shot.

Był jednak jeden problem: ucierpiała jego pamięć.

Besides losing most of his memories from the previous decade,

Poza utratą większości wspomnień z poprzedniej dekady,

H.M. was unable to form new ones, forgetting what day it was,

H.M. nie umiał nabyć nowych, zapominał jaki był dzień,

repeating comments, and even eating multiple meals in a row.

powtarzał się, a nawet jadł wiele posiłków z rzędu.

When Scoville informed another expert, Wilder Penfield, of the results,

Scoville poinformował innego eksperta, Wildera Penfielda, o rezultatach.

he sent a Ph.D student named Brenda Milner to study H.M. at his parents' home,

Ten wysłał doktorantkę, Brendę Milner, by zbadała H.M. w jego rodzinnym domu,

where he now spent his days doing odd chores,

gdzie spędzał czas na pracach domowych

and watching classic movies for the first time, over and over.

i oglądaniu klasyki kina, w kółko po raz pierwszy.

What she discovered through a series of tests and interviews

Jej odkrycia otrzymane na drodze serii testów i rozmów

didn't just contribute greatly to the study of memory.

nie tylko wielce przyczyniły się do badań nad pamięcią,

It redefined what memory even meant.

ale zupełnie przedefiniowały, co znaczy "pamięć".

One of Milner's findings shed light on the obvious fact

Jeden z wyników Milner, rzucił światło na oczywisty fakt:

that although H.M. couldn't form new memories, he still retained information

choć H.M. nie tworzył nowych wspomnień,

to jednak przechowywał informacje dostatecznie długo,

long enough from moment to moment to finish a sentence or find the bathroom.

żeby dokończyć zdanie lub znaleźć łazienkę.

When Milner gave him a random number,

Kiedy Milner podawała mu losową liczbę,

he managed to remember it for fifteen minutes

udawało mu się zapamiętać ją na 15 minut

by repeating it to himself constantly.

za pomocą ciągłego powtarzania.

But only five minutes later, he forgot the test had even taken place.

Lecz już pięć minut później nie pamiętał, że test w ogóle miał miejsce.

Neuroscientists had though of memory as monolithic,

Neurolodzy myśleli dotychczas o pamięci jak o monolitycznej całości,

all of it essentially the same and stored throughout the brain.

zbudowanej w jeden sposób i przechowywanej w całym mózgu.

Milner's results were not only the first clue for the now familiar distinction

Prace Milner rzuciły światło na powszechnie dziś znane rozróżnienie

between short-term and long-term memory,

pamięci krótko- i długotrwałej,

but show that each uses different brain regions.

lecz także pokazały, że każdy używa innych obszarów mózgu.

We now know that memory formation involves several steps.

Wiemy obecnie, że tworzenie wspomnień ma kilka etapów.

After immediate sensory data is temporarily transcribed by neurons in the cortex,

Po tymczasowym zapisaniu danych zmysłowych w korze mózgu,

it travels to the hippocampus,

ich zapis jest przenoszony do hipokampu,

where special proteins work to strengthen the cortical synaptic connections.

gdzie specjalne białka wzmacniają połączenia synaptyczne w korze mózgowej.

If the experience was strong enough,

Jeśli doświadczenie było silne,

or we recall it periodically in the first few days,

bądź przypominamy sobie o nim często w pierwszych dniach,

the hippocampus then transfers the memory back to the cortex for permanent storage.

hipokamp przenosi wspomnienie z powrotem do kory,

by zostało trwale zapamiętane.

H.M.'s mind could form the initial impressions,

Umysł H.M. mógł tworzyć wrażenia zmysłowe,

but without a hippocampus to perform this memory consolidation,

jednak bez hipokampu nie mógł połączyć wspomnień.

they eroded, like messages scrawled in sand.

Ginęły, jak napisy na piasku.

But this was not the only memory distinction Milner found.

Jednak nie był to jedyny rodzaj pamięci, jaki odkryła Milner.

In a now famous experiment, she asked H.M. to trace a third star

W słynnym eksperymencie poprosiła H.M., żeby narysował trzecią gwiazdę,

in the narrow space between the outlines of two concentric ones

w wąskiej przestrzeni między zarysami dwóch innych,

while he could only see his paper and pencil through a mirror.

patrząc na papier i ołówek tylko w lustrze.

Like anyone else performing such an awkward task for the first time,

Jak każdy wykonujący takie dziwaczne zadanie po raz pierwszy,

he did horribly.

poszło mu fatalnie.

But surprisingly, he improved over repeated trials,

Co zaskakujące jednak, szło mu coraz lepiej przy następnych próbach

even though he had no memory of previous attempts.

chociaż przecież nie pamiętał poprzednich podejść.

His unconscious motor centers remembered what the conscious mind had forgotten.

Podświadome ośrodki ruchu

zapamiętywały to, o czym zapominała świadomość.

What Milner had discovered was that the declarative memory of names, dates and facts

Milner odkryła także pamięć deklaratywną, zapamiętującą imiona, daty i fakty

is different from the procedural memory of riding a bicycle or signing your name.

oraz pamięć proceduralną, odpowiedzialną za jazdę na rowerze czy podpis.

And we now know that procedural memory

Obecnie wiemy też, że pamięć proceduralna

relies more on the basal ganglia and cerebellum,

zależy głównie od jąder podstawnych i móżdżku,

structures that were intact in H.M.'s brain.

struktur, które u H.M. pozostały nienaruszone.

This distinction between "knowing that" and "knowing how"

To właśnie rozróżnienie między wiedzą a umiejętnością

has underpinned all memory research since.

ustanowiło fundament dla badań nad pamięcią.

H.M. died at the age of 82 after a mostly peaceful life in a nursing home.

H.M. umarł w wieku 82 lat, po spędzeniu większości życia w domu opieki.

Over the years, he had been examined by more than 100 neuroscientists,

Przez ten czas badało go ponad 100 neurologów,

making his the most studied mind in history.

co czyni jego umysł najczęściej badanym w historii.

Upon his death, his brain was preserved and scanned

Po śmierci jego mózg został zakonserwowany, zeskanowany,

before being cut into over 2000 individual slices

a następnie pocięty na 2000 plastrów

and photographed to form a digital map down to the level of individual neurons,

by utworzyć jego cyfrową mapę, na poziomie struktury neuronów.

all in a live broadcast watched by 400,000 people.

Wszystko to było transmitowane na żywo i oglądane przez 400 000 ludzi.

Though H.M. spent most of his life forgetting things,

Mimo że H.M. większość życia zapominał o wielu rzeczach,

he and his contributions to our understanding of memory

o nim i o jego wkładzie w zrozumienie mechanizmów pamięci

will be remembered for generations to come.

będą pamiętały pokolenia.