The difference between classical and operant conditioning - Peggy Andover

Czym się różnią warunkowanie klasyczne i instrumentalne?

Translator: Andrea McDonough Reviewer: Bedirhan Cinar

Tłumaczenie: Martyna Trzcinka Korekta: Rysia Wand

When we think about learning,

Na hasło "nauka"

we often picture students in a classroom or lecture hall,

zwykle wyobrażamy sobie uczniów

books open on their desks,

z książkami rozłożonymi na ławkach,

listening intently to a teacher or professor

uważnie słuchających nauczyciela,

in the front of the room.

który przed nimi stoi.

But in psychology, learning means something else.

Ale w psychologii "uczenie się" oznacza coś innego.

To psychologists, learning is a long-term change in behavior

Dla psychologów "uczenie się" to każda trwała zmiana w zachowaniu,

that's based on experience.

oparta na doświadczeniu.

Two of the main types of learning are called

Jego dwa główne rodzaje

classical conditioning

to warunkowanie klasyczne

and operant, or instrumental, conditioning.

oraz sprawcze, inaczej instrumentalne.

Let's talk about classical conditioning first.

Na początek zajmijmy się tym klasycznym.

In the 1890's, a Russian physiologist named Ivan Pavlov

Około 1890 r. rosyjski fizjolog Iwan Pawłow

did some really famous experiments on dogs.

przeprowadził serię eksperymentów z psami w roli głównej.

He showed dogs some food

Podawał im jedzenie

and rang a bell at the same time.

dzwoniąc jednocześnie dzwonkiem.

After a while, the dogs would associate the bell with the food.

Niebawem zwierzęta kojarzyły ten dźwięk z pożywieniem.

They would learn that when they heard the bell,

Nauczyły się, że dzwonek oznacza,

they would get fed.

że za chwilę zostaną nakarmione.

Eventually, just ringing the bell

Po jakimś czasie śliniły się

made the dogs salivate.

już na sam odgłos dzwonka.

They learned to expect food at the sound of a bell.

Nauczyły się oczekiwać jedzenia na dźwięk dzwonka.

You see, under normal conditions,

Wiemy, że w normalnych warunkach

the sight and smell of food causes a dog to salivate.

psy ślinią się widząc i czując jedzenie.

We call the food an unconditioned stimulus,

Jedzenie nazywamy bodźcem bezwarunkowym,

and we call salivation the unconditioned response.

a ślinienie reakcją bezwarunkową.

Nobody trains a dog to salivate over some steak.

Psa nie trzeba uczyć ślinienia się na widok kotleta.

However, when we pair an unconditioned stimulus like food

Jeśli jednak połączymy bodziec bezwarunkowy (jedzenie)

with something that was previously neutral,

z czymś do tej pory obojętnym

like the sound of a bell,

(jak dzwonek),

that neutral stimulus becomes a conditioned stimulus.

to ten obojętny bodziec stanie się bodźcem warunkowym.

And so classical conditioning was discovered.

Tak właśnie odkryto warunkowanie klasyczne.

We see how this works with animals,

Wiemy już, jak to działa na zwierzętach.

but how does it work with humans?

Ale co w przypadku ludzi?

In exactly the same way.

Z nami jest dokładnie tak samo.

Let's say that one day you go to the doctor to get a shot.

Powiedzmy, że lekarz przed zrobieniem zastrzyku mówi:

She says, "Don't worry, this won't hurt a bit,"

"Spokojnie, to nic nie boli",

and then gives you the most painful shot you've ever had.

po czym dostajesz najboleśniejszy zastrzyk w życiu.

A few weeks later you go to the dentist for a check-up.

Parę tygodni później idziesz do dentysty.

He starts to put a mirror in your mouth

Przykłada lusterko,

to examine your teeth,

żeby zbadać ci zęby

and he says, "Don't worry, this won't hurt a bit."

i mówi: "Spokojnie, to nic nie boli".

Even though you know the mirror won't hurt,

Choć wiesz, że lusterko nie robi krzywdy,

you jump out of the chair and run,

podrywasz się z krzesła

screaming from the room.

i wybiegasz z gabinetu.

When you went to get a shot,

Od tamtego zastrzyku neutralne słowa

the words, "This won't hurt a bit,"

"Spokojnie, to nic nie boli"

became a conditioned stimulus

stały się bodźcem warunkowym,

when they were paired with pain of the shot,

bo zostały połączone z bólem,

the unconditioned stimulus,

a więc bodźcem bezwarunkowym,

which was followed by your conditioned response

i wywołały reakcję warunkową:

of getting the heck out of there.

natychmiastową ucieczkę.

Classical conditioning in action.

Tak działa warunkowanie klasyczne.

Operant conditioning explains how consequences

Warunkowanie instrumentalne wyjaśnia,

lead to changes in voluntary behavior.

jak konsekwencje wpływają na świadomy wybór.

So how does operant conditioning work?

Na czym polega warunkowanie instrumentalne?

There are two main components in operant conditioning:

Opiera się na dwóch elementach:

reinforcement and punishment.

wzmocnieniu i karze.

Reinforcers make it more likely

Wzmocnienie zwiększa szansę,

that you'll do something again,

że powtórzymy daną czynność,

while punishers make it less likely.

za to kara ją zmniejsza.

Reinforcement and punishment can be positive or negative,

I wzmocnienie, i kara mogą być pozytywne albo negatywne,

but this doesn't mean good and bad.

co jednak nie oznacza: dobre i złe.

Positive means the addition of a stimulus,

O pozytywnym mówimy, gdy coś dostajemy

like getting dessert after you finish your veggies,

(np. deser po zjedzeniu warzyw),

and negative means the removal of a stimulus,

o negatywnym, gdy coś się nam odbiera,

like getting a night of no homework

(np. zwolnienie od pracy domowej

because you did well on an exam.

po dobrze zdanym egzaminie).

Let's look at an example of operant conditioning.

Oto przykład:

After eating dinner with your family,

po rodzinnej kolacji

you clear the table and wash the dishes.

postanawiasz posprzątać i pozmywać naczynia.

When you're done, your mom gives you a big hug

Gdy skończysz, mama mocno cię ściska

and says, "Thank you for helping me."

i mówi: "Dziękuję za pomoc".

In this situation, your mom's response

W tej sytuacji reakcja mamy

is positive reinforcement if it makes you more likely

jest wzmocnieniem pozytywnym,

to repeat the operant response,

jeśli sprawi, że powtórzysz zachowanie,

which is to clear the table and wash the dishes.

czyli znów posprzątasz po kolacji.

Operant conditioning is everywhere in our daily lives.

Ten mechanizm jest z nami na co dzień.

There aren't many things we do

Niemal wszystko, co robimy

that haven't been influenced at some point

jest w jakimś stopniu związane

by operant conditioning.

z warunkowaniem instrumentalnym.

We even see operant conditioning

Jego działanie obserwujemy

in some extraordinary situations.

nawet w bardzo nietypowych sytuacjach.

One group of scientists showed the power

Pewna grupa naukowców

of operant conditioning

pokazała jego moc

by teaching pigeons to be art connoisseurs.

szkoląc gołębie na koneserów sztuki.

Using food as a positive reinforcer,

Używając jedzenia jako wzmocnienia pozytywnego,

scientists have taught pigeons

naukowcy nauczyli gołębie

to select paintings by Monet

odróżniać obrazy Moneta

over those by Picasso.

i Picassa.

When showed works of other artists,

Gdy przyszło do rozróżniania innych malarzy,

scientists observed stimulus generalization

nastąpiła generalizacja bodźca:

as the pigeons chose the Impressionists

gołębie potrafiły odróżnić dzieła impresjonistów

over the Cubists.

od tych autorstwa kubistów.

Maybe next they'll condition the pigeons

Kto wie, może już niedługo nauczymy gołębie

to paint their own masterpieces.

malować własne dzieła sztuki?