What did people do before anesthesia? - Sally Frampton

Tłumaczenie: Emilia Bogacz Korekta: Ola Królikowska

With medical students restraining the patient and onlookers eagerly awaiting,

Studenci medycyny przytrzymywali pacjenta, a obserwatorzy z niecierpliwością czekali,

Scottish surgeon Robert Liston poised himself to begin.

gdy szkocki chirurg Robert Liston przygotowywał się do rozpoczęcia operacji.

In quick succession, he cut his patient’s flesh,

W krótkim czasie naciął ciało pacjenta,

sawed through their tibia and fibula and, within just a few minutes,

przepiłował kość piszczelową i strzałkową

i w ciągu kilku minut zakończył amputację.

the amputation was complete.

It was the 1830s and Liston was renowned for his surgical speed.

To były lata 30. XIX wieku, a Liston słynął z szybkich operacji.

This was important because, before anesthesia was widely used,

Był to ważny moment, bo zanim znieczulenie

stało się powszechne, pacjenci byli świadomi podczas operacji.

patients had to consciously endure every moment of surgery.

Poszukiwania środków znieczulających, które mogłyby wywołać utratę przytomności

The quest for anesthetics that could induce unconsciousness

and enable more meticulous surgeries launched long before Liston.

i umożliwić skomplikowane operacje, rozpoczęły się na długo przed Listonem.

Around 200 CE, Chinese physician Hua Tuo described mixing alcohol

Około 200 roku n.e. chiński lekarz Hua Tuo opisał mieszanie alkoholu

with a powder of various ingredients to anesthetize patients.

z różnymi sproszkowanymi składnikami w celu znieczulenia pacjentów.

And 13th century Arab surgeon Ibn al-Quff described patients taking anesthetics,

XIII-wieczny arabski chirurg Ibn al-Quff opisał chorych wdychających narkotyki

likely inhaling drugs like cannabis, opium, and mandrake,

takie jak konopie indyjskie, opium czy mandragorę z nasączonych gąbeczek.

from saturated sponges.

By the end of the 1700s, many scientists were pondering

W XVII wieku naukowcy zastanawiali się nad zastosowaniami chemii w medycynie.

chemistry’s medical applications.

This led to a profusion of anesthetic advancements involving three main players:

Doprowadziło to do wielu postępów w dziedzinie środków znieczulających.

Trzy główne substancje, których używano, to podtlenek azotu, eter i chloroform.

nitrous oxide, ether, and chloroform.

In 1799, English chemist Humphry Davy began experimenting with nitrous oxide,

W 1799 roku angielski chemik Humphry Davy zaczął eksperymentować z podtlenkiem azotu

or laughing gas— inhaling it himself and observing its effects on friends.

czyli gazem rozweselającym - wdychał go i obserwował jego wpływ na przyjaciół.

Davy noted that its pain-relieving abilities might make it useful

Davy zauważył, że zdolność gazu do uśmierzania bólu

for surgical operations—

może się przydać podczas operacji chirurgicznych,

but it would be decades before that happened.

jednak minęły dziesięciolecia, zanim go użyto.

This was, at least in part, because some surgeons and patients

Częściowo wynikało to z faktu, że niektórzy chirurdzy i pacjenci

were skeptical of the effectiveness and safety of anesthetic drugs.

sceptycznie odnosili się do skuteczności i bezpieczeństwa leków znieczulających.

In 1804, Japanese surgeon Seishū Hanaoka successfully removed a breast tumor

W 1804 roku japoński chirurg Seishū Hanaoka

z powodzeniem usunął guza piersi u pacjentki znieczulonej mieszanką ziół.

from a patient anesthetized with a mix of medicinal herbs.

But the news stayed in Japan indefinitely.

Ale ta wiadomość nie wyszła poza Japonię.

Eventually, ether started garnering medical attention.

Uwagę lekarzy zaczął przyciągać natomiast eter.

It was first formulated centuries before then came to be used recreationally.

Został on opracowany wieki wcześniej, a następnie był używany rekreacyjnie.

During the so-called “ether frolics” of the early 1800s,

Podczas “zabaw z eterem” na początku XIX wieku amerykański lekarz,

an American physician noted that the fall he suffered

stosując eter, zauważył, że upadek, którego doznał, był bezbolesny.

while using ether was painless.

In 1842, he etherized a patient and successfully removed

W 1842 roku znieczulił pacjenta eterem i z powodzeniem usunął guza z jego szyi.

a tumor from his neck.

In the meantime, dentists finally began recognizing nitrous oxide’s promise.

W międzyczasie dentyści zaczęli dostrzegać zalety podtlenku azotu.

But, in 1845, when an American dentist attempted a public tooth extraction

W 1845 roku amerykański dentysta próbował publicznie usunąć ząb

on someone anesthetized with nitrous oxide,

u pacjenta znieczulonego podtlenkiem azotu,

he apparently encountered a setback when his patient screamed.

ale najwyraźniej napotkał przeszkodę, bo jego pacjent krzyknął.

It was probably just an insufficient dose—

Przyczyną bólu była najprawdopodobniej zbyt mała dawka substancji.

but it was a bad publicity moment for the drug.

Sytuacja ta nie sprzyjała popularyzacji leku.

Meanwhile, dentists refined ether for tooth extractions.

W międzyczasie dentyści udoskonalili eter do ekstrakcji zębów.

And, in October 1846, an American dentist administered ether to a patient,

W październiku 1846 roku amerykański dentysta

podał pacjentowi eter, a chirurg usunął mu guza z szyi.

and a surgeon removed the man’s neck tumor.

Two months later, Liston himself performed an upper leg amputation

Dwa miesiące później sam Liston przeprowadził amputację górnej części nogi

on an etherized patient,

pacjentowi pod wpływem eteru,

who reportedly regained consciousness minutes after

który podobno odzyskał przytomność kilka minut po operacji

and asked when the procedure would begin.

i zapytał, kiedy rozpocznie się zabieg.

Further ether-enabled successes followed from India, Russia, and beyond.

Kolejne sukcesy z wykorzystaniem eteru miały miejsce na całym świecie.

But ether had issues, including unpleasant side effects.

Jednak eter powodował nieprzyjemne skutki uboczne.

Scottish obstetrician James Simpson heard about an alternative anesthetic

Szkocki położnik James Simpson usłyszał o innym znieczulaczu - chloroformie.

called chloroform.

And, in 1847, he and two colleagues decided to try some themselves

W 1847 roku wraz z dwoma kolegami zdecydowali się go wypróbować

and promptly passed out.

i natychmiast zemdleli.

Soon after, Simpson administered chloroform

Wkrótce potem Simpson podał chloroform jednej ze swoich pacjentek podczas porodu.

to one of his patients during childbirth.

It quickly gained popularity because it was fast-acting

Chloroform zyskał popularność, ponieważ szybko działał

and thought to be side-effect-free—

i był uważany za wolny od skutków ubocznych,

though we now know it’s harmful and probably carcinogenic.

choć obecnie wiemy, że jest szkodliwy i prawdopodobnie rakotwórczy.

Because anesthetics weren’t yet fully understood,

Jako że środki znieczulające nie były jeszcze w pełni zbadane,

they sometimes had lethal consequences.

czasami miały śmiertelne konsekwencje.

And some doctors held sexist and racist beliefs that dictated

Niektórzy lekarze wyznawali seksistowskie i rasistowskie poglądy,

które wpływały na dawkę znieczulenia, jaką mogliby zapewnić.

the amount of anesthesia they’d provide, if any at all.

American obstetrician Charles Meigs argued that the pain of childbirth

Amerykański położnik Charles Meigs twierdził, że ból porodowy

was a form of divine suffering

jest formą boskiego cierpienia,

and was skeptical that doctors should interfere with it.

więc lekarze nie powinni w niego ingerować.

Throughout the 1840s, American physician James Marion Sims

W latach 40. XIX wieku amerykański lekarz James Marion Sims

conducted experimental gynecological surgeries without pain relief,

przeprowadzał eksperymentalne operacje ginekologiczne bez znieczulenia,

głównie na zniewolonych czarnoskórych kobietach.

primarily upon enslaved Black women.

By the late 19th century, those who could access anesthetics

Pod koniec XIX wieku ci, którzy mieli dostęp do środków znieczulających,

were undergoing increasingly complex operations,

przechodzili bardziej złożone operacje, które wcześniej były niemożliwe.

including some that were previously impossible.

Chloroform came to be understood as a riskier, more toxic option,

Chloroform zaczął być postrzegany jako ryzykowna i toksyczna opcja,

and fell out of favor by the early 1900s.

więc na początku XX wieku wypadł z łask.

Alongside newer drugs, ether and nitrous oxide are still used today—

Eter i podtlenek azotu nadal są stosowane,

but in modified formulations that are safer and produce fewer side effects,

ale w zmodyfikowanych formułach, które są bezpieczniejsze

i powodują mniej skutków ubocznych u pacjentów obserwowanych przez lekarzy.

while doctors closely monitor the patient’s state.

Thanks to these advances,

Dzięki postępowi nauki szybkość nie jest najistotniejsza

speed is not always of the essence and, instead of acute agony,

i zamiast odczuwać ból pacjentowi może się wydawać, że śni.

surgery can feel like just a dream.