Why do whales sing? - Stephanie Sardelis

1,425,521 views ・ 2016-11-10

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Sylwia Slota-Kordek Korekta: Rysia Wand
00:08
Communicating underwater is challenging.
0
8460
2630
Komunikacja pod wodą to wyzwanie.
00:11
Light and odors don't travel well, so it's hard for animals to see or smell.
1
11090
5560
Światło i zapach nie rozchodzą się dobrze, więc zwierzętom trudno widzieć i wąchać.
00:16
But sound moves about four times faster in water than in air,
2
16650
5190
Jednak dźwięk porusza się cztery razy szybciej w wodzie niż w powietrzu,
00:21
so in this dark environment,
3
21840
1600
więc w tym ciemnym środowisku
00:23
marine mammals often rely on vocalization to communicate.
4
23440
4911
zwierzęta morskie do komunikacji często wykorzystują wokalizację.
00:28
That's why a chorus of sounds fills the ocean.
5
28351
3706
Dlatego ocean przepełniony jest chórem dźwięków.
00:32
Clicks,
6
32057
765
00:32
pulses,
7
32822
700
Klikanie,
uderzanie,
00:33
whistles,
8
33522
1022
gwizdanie,
00:34
groans,
9
34544
887
pomruki,
00:35
boings,
10
35431
850
odbijanie,
00:36
cries,
11
36281
799
okrzyki
00:37
and trills, to name a few.
12
37080
2711
i trele, to tylko kilka z nich.
00:39
But the most famous parts of this underwater symphony
13
39791
2500
Ale najbardziej znaną częścią tej podwodnej symfonii
00:42
are the evocative melodies, or songs, composed by the world's largest mammals,
14
42291
5820
są pobudzające wyobraźnię melodie czy pieśni
komponowane przez największe ssaki świata,
wieloryby.
00:48
whales.
15
48111
2630
00:50
Whale songs are one of the most sophisticated communication systems
16
50741
3861
Pieśni wielorybów są jednym z najbardziej zaawansowanych systemów komunikacji
00:54
in the animal kingdom.
17
54602
1870
w królestwie zwierząt.
00:56
Only a few species are known to sing.
18
56472
2709
Znamy tylko kilka śpiewających gatunków.
Płetwal błękitny,
00:59
Blue,
19
59181
743
00:59
fin,
20
59924
908
01:00
bowhead
21
60832
869
płetwal zwyczajny,
01:01
minke whales,
22
61701
1480
wal grenlandzki,
płetwal karłowaty
01:03
and of course humpback whales.
23
63181
3101
i oczywiście humbak.
01:06
These are all baleen whales
24
66282
1750
To fiszbinowce, które łapią ofiary
01:08
which use hairy baleen plates instead of teeth to trap their prey.
25
68032
4889
nie za pomocą zębów lecz owłosionych płyt fiszbinowych.
01:12
Meanwhile, toothed whales do use echolocation,
26
72921
3401
Tymczasem wieloryby uzębione używają echolokacji.
01:16
and they and other species of baleen whales
27
76322
2860
Wraz z innymi gatunkami fiszbinowców
01:19
make social sounds, such as cries and whistles, to communicate.
28
79182
4689
wydają dźwięki o charakterze społecznym, takie jak okrzyki i gwizdanie.
01:23
But those vocalizations lack the complexity of songs.
29
83871
4421
Ale wokalizacjom tym brakuje złożoności pieśni.
01:28
So how do they do it?
30
88292
1700
Jak to robią?
01:29
Land mammals like us generate sound by moving air over our vocal cords
31
89992
4996
Dźwięk u ssaków lądowych, takich jak my,
generowany przez jest ruch powietrza przez struny głosowe
01:34
when we exhale, causing them to vibrate.
32
94988
3126
podczas wydychania, co wprawia je w drgania.
01:38
Baleen whales have a U-shaped fold of tissue between their lungs
33
98114
4148
Fiszbinowce mają fałdy tkanki w kształcie litery U między płucami
01:42
and their large inflatable organs called laryngeal sacs.
34
102262
5230
a dużymi nadymanymi narządami zwanymi workami krtaniowymi.
01:47
We don't know this for sure
35
107492
2213
Nie wiemy tego na pewno,
01:49
because it's essentially impossible to observe the internal organs
36
109705
3410
bo obserwacja organów wewnętrznych żywego śpiewającego wieloryba
01:53
of a living, singing whale,
37
113115
1989
jest w zasadzie niemożliwa,
01:55
but we think that when a whale sings,
38
115104
2229
ale uważamy, że kiedy wieloryb śpiewa,
01:57
muscular contractions in the throat and chest
39
117333
2780
skurcze mięśni w gardle i klatce piersiowej
02:00
move air from the lungs across the U-fold and into the laryngeal sacs,
40
120113
5910
przesuwają powietrze z płuc do worków krtaniowych
przez fałd w kształcie litery U, wprawiając go w wibrację.
02:06
causing the U-fold to vibrate.
41
126023
2460
02:08
The resulting sound resonates in the sacs like a choir singing in a cathedral
42
128483
5680
Powstały dźwięk rozbrzmiewa w workach jak chór w katedrze.
02:14
making songs loud enough to propagate up to thousands of kilometers away.
43
134163
5031
Pieśni są wystarczająco głośne, aby rozchodzić na tysiące kilometrów.
02:19
Whales don't have to exhale to sing.
44
139194
2571
Wieloryby nie muszą wydychać powietrza, aby śpiewać.
02:21
Instead, the air is recycled back into the lungs,
45
141765
3569
Powietrze wraca do płuc,
02:25
creating sound once more.
46
145334
2650
tworząc jeszcze raz dźwięk.
02:27
One reason whale songs are so fascinating is their pattern.
47
147984
3779
Powodem, dla którego pieśni wielorybów są tak fascynujące jest ich schemat.
02:31
Units, like moans, cries, and chirps are arranged in phrases.
48
151763
4852
Segmenty, takie jak jęki, okrzyki i świergot tworzą frazy.
02:36
Repeated phrases are assembled into themes.
49
156615
3059
Powtórzone frazy składają się na tematy.
02:39
Multiple themes repeated in a predictable pattern create a song.
50
159674
4879
Wielotematyczne powtórki o przewidywalnym wzorze tworzą pieśń.
02:44
This hierarchical structure is a kind of grammar.
51
164553
2562
Ta hierarchiczna struktura to rodzaj gramatyki.
02:47
Whale songs are extremely variable in duration,
52
167115
3727
Pieśni wielorybów bardzo różnią się długością,
02:50
and whales can repeat them over and over.
53
170842
3293
a wieloryby mogą je powtarzać wiele razy.
02:54
In one recorded session, a humpback whale sang for 22 hours.
54
174135
5819
Podczas jednej z nagranych sesji humbak śpiewał przez 22 godziny.
02:59
And why do they do it?
55
179954
1610
Dlaczego to robią?
03:01
We don't yet know the exact purpose, but we can speculate.
56
181564
3591
Nie znamy jeszcze dokładnie powodu, ale możemy zgadywać.
03:05
Given that the singers are males and they mostly sing during the mating season,
57
185155
4160
Skoro śpiewają samce i robią to głównie podczas okresu godowego,
03:09
songs might be used to attract females.
58
189315
2951
pieśni mogą służyć do przyciągania samic.
03:12
Or perhaps they're territorial, used to deter other males.
59
192266
4770
Mogą też mieć znaczenie terytorialne i służyć do odstraszania innych samców.
03:17
Whales return to the same feeding and breeding grounds annually,
60
197036
4119
Wieloryby co roku wracają do tych samych żerowisk i lęgowisk.
03:21
and each discrete population has a different song.
61
201155
3811
Każde stado ma inną pieśń.
03:24
Songs evolve over time as units or phrases are added, changed, or dropped.
62
204966
6230
Pieśni zmieniają się z czasem:
segmenty lub frazy są dodawane, zmieniane lub pomijane.
03:31
And when males from different populations are feeding within earshot,
63
211196
3824
Kiedy samce z różnych stad żerują w zasięgu słuchu,
03:35
phrases are often exchanged,
64
215020
2280
często wymieniają się frazami,
03:37
maybe because new songs make them more attractive to breeding females.
65
217300
4555
może dlatego, że nowe pieśni
lepiej przyciągają płodne samice.
03:41
This is one of the fastest examples of cultural transmission,
66
221855
3731
Jest to jeden z najszybszych przykładów transmisji kulturowej,
03:45
where learned behaviors are passed between unrelated individuals
67
225586
3884
gdzie wyuczone zachowania przekazywane są między niespokrewnionymi osobnikami
03:49
of the same species.
68
229470
2050
tego samego gatunku.
03:51
We can eavesdrop on these songs using underwater microphones
69
231520
2987
Możemy posłuchać tych pieśni za pomocą podwodnych mikrofonów,
03:54
called hydrophones.
70
234507
1899
czyli hydrofonów.
03:56
These help us track species when sightings or genetic samples are rare.
71
236406
5601
Pomagają one śledzić gatunki
trudne do obserwowania lub pobierania próbek genetycznych.
04:02
For example, scientists have been able to differentiate
72
242007
2890
Naukowcom udało się na przykład rozróżnić
04:04
the elusive blue whale's populations worldwide based on their songs.
73
244897
5438
nieuchwytne populacje płetwala błękitnego na całym świecie na podstawie ich pieśni.
04:10
But the oceans are getting noisier as a result of human activity.
74
250335
4611
Jednak oceany stają się coraz głośniejsze z powodu działalności człowieka.
04:14
Boating,
75
254946
730
Łodzie motorowe,
04:15
military sonar,
76
255676
1080
04:16
underwater construction,
77
256756
1371
sonary wojskowe,
podwodne budowy
04:18
and seismic surveys for oil are occurring more often
78
258127
4029
i badania sejsmiczne w poszukiwaniu ropy naftowej są coraz częstsze,
04:22
which may interfere with whale's communication.
79
262156
3191
co może zakłócać komunikację wielorybów.
04:25
Some whales will avoid key feeding or breeding grounds
80
265347
3320
Niektóre wieloryby będą unikać kluczowych żerowisk lub lęgowisk,
04:28
if human noise is too loud.
81
268667
2631
jeżeli wytwarzany przez człowieka hałas będzie za duży.
04:31
And humpback whales have been observed to reduce their singing
82
271298
3259
Zaobserwowano, że humbaki ograniczają śpiew
04:34
in response to noise 200 kilometers away.
83
274557
4341
w odpowiedzi na hałas w odległości 200 km.
04:38
Limiting human activity along migratory routes
84
278898
2659
Ograniczenie działalności człowieka wzdłuż tras migracji
04:41
and in other critical habitats,
85
281557
2060
i w innych istotnych siedliskach
04:43
and reducing noise pollution throughout the ocean
86
283617
2820
oraz ograniczenie hałasu w oceanie
04:46
would help ensure whales continued survival.
87
286437
3550
pomogłoby zapewnić wielorybom przetrwanie.
04:49
If the whales can keep singing and we can keep listening,
88
289987
2851
Jeżeli wieloryby będą mogły śpiewać, a my będziemy mogli słuchać,
04:52
maybe one day we'll truly understand what they're saying.
89
292838
3699
może pewnego dnia naprawdę zrozumiemy, co mówią.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7