How do germs spread (and why do they make us sick)? - Yannay Khaikin and Nicole Mideo

Hoe verspreiden bacillen zich (en waarom maken ze ons ziek)? - Yannay Khaikin and Nicole Mideo

Vertaald door: Anne van Gulick Nagekeken door: Feike Laffeber

The sun is shining.

De zon schijnt.

The birds are singing.

De vogeltjes fluiten.

It looks like the start of another lovely day.

Het lijkt op het begin van een mooie nieuwe dag.

You're walking happily in the park, when, "Ah-choo!"

Je wandelt vrolijk door het park, wanneer plots: "Hatsjoe!"

A passing stranger has expelled mucus and saliva from their mouth and nose.

Een voorbijganger heeft slijm en speeksel uit zijn mond en neus gestoten.

You can feel the droplets of moisture land on your skin,

Je voelt de druppels vocht op je huid terechtkomen,

but what you can't feel are the thousands, or even millions,

maar wat je niet voelt, zijn de duizenden, of miljoenen

of microscopic germs that have covertly traveled through the air

microscopische bacillen die onzichtbaar door de lucht vlogen

and onto your clothing, hands and face.

en op je kleren, handen en gezicht landden.

As gross as this scenario sounds,

Dit scenario klinkt misschien vies,

it's actually very common for our bodies to be exposed to disease-causing germs,

maar het gebeurt vaak dat ons lichaam wordt blootgesteld aan ziekteverwekkers,

and most of the time, it's not nearly as obvious.

en meestal valt het helemaal niet zo op.

Germs are found on almost every surface we come into contact with.

Bacillen zijn te vinden op bijna elk oppervlak dat we aanraken.

When we talk about germs,

Met 'bacillen'

we're actually referring to many different kinds of microscopic organisms,

bedoelen we veel verschillende soorten microscopische organismen,

including bacteria, fungi,

waaronder bacteriën, schimmels, protozoa en virussen.

protozoa and viruses.

But what our germs all have in common is the ability to interact with our bodies

Alle bacillen hebben gemeen dat ze inwerken op ons lichaam

and change how we feel and function.

en veranderen hoe we ons voelen en functioneren.

Scientists who study infectious diseases have wondered for decades

Onderzoekers die infectieziektes bestuderen vragen zich al jaren af

why it is that some of these germs are relatively harmless,

waarom sommige bacillen relatief onschuldig zijn,

terwijl anderen vernietigend zijn, en soms zelfs dodelijk.

while others cause devastating effects and can sometimes be fatal.

We still haven't solved the entire puzzle,

We hebben de hele puzzel nog niet opgelost.

but what we do know is that the harmfulness, or virulence,

Maar we weten dat de schadelijkheid, of virulentie,

of a germ is a result of evolution.

van een bacil, door evolutie komt.

How can it be that the same evolutionary process

Hoe kan het dat hetzelfde evolutionaire proces

can produce germs that cause very different levels of harm?

bacillen produceert die in verschillende mate schadelijk zijn?

The answer starts to become clear

Dat wordt duidelijk als we nadenken over de overdracht van een bacil,

if we think about a germ's mode of transmission,

which is the strategy it uses to get from one host to the next.

de strategie om van de ene naar de andere gastheer te komen.

A common mode of transmission occurs through the air,

Een gangbare manier is door de lucht,

like the sneeze you just witnessed,

zoals de nies die je net zag.

and one germ that uses this method is the rhinovirus,

Een bacil die dit doet, is het rhinovirus,

which replicates in our upper airways,

dat zich voortplant in onze luchtwegen

and is responsible for up to half of all common colds.

en verantwoordelijk is voor meer dan de helft van alle verkoudheden.

Now, imagine that after the sneeze,

Stel je nu voor dat na de nies,

one of three hypothetical varieties of rhinovirus,

een van drie hypothetische varianten van het rhinovirus,

let's call them "too much," "too little," and "just right,"

laten we ze 'te veel', 'te weinig', en 'precies goed' noemen,

has been lucky enough to land on you.

het geluk had om op jou te landen.

These viruses are hardwired to replicate,

Deze virussen zijn geprogrammeerd om zichzelf te kopiëren,

but because of genetic differences, they will do so at different rates.

maar vanwege genetische verschillen, doen ze dit met verschillende snelheden.

"Too much" multiplies very often,

'Te veel' vermenigvuldigt zich heel vaak, wat op korte termijn succesvol is.

making it very successful in the short run.

However, this success comes at a cost to you, the host.

Maar dit succes gaat ten koste van jou, de gastheer.

A quickly replicating virus can cause more damage to your body,

Zo'n virus veroorzaakt meer schade aan je lichaam,

making cold symptoms more severe.

waardoor de verkoudheid ernstiger is.

If you're too sick to leave your home,

Als je je huis niet uit kunt,

you don't give the virus any opportunities to jump to a new host.

geef je het virus geen kans over te springen op een nieuwe gastheer.

And if the disease should kill you,

En als je dood gaat aan de ziekte,

the virus' own life cycle will end along with yours.

eindigt het leven van het virus samen met dat van jou.

"Too little," on the other hand, multiplies rarely

'Te weinig', daarentegen, vermenigvuldigt zich niet vaak

and causes you little harm in the process.

en veroorzaakt weinig schade bij jou.

Although this leaves you healthy enough to interact with other potential hosts,

Hoewel je hierdoor gezond genoeg bent om met andere gastheren om te gaan,

the lack of symptoms means you may not sneeze at all,

betekent het gebrek aan symptomen dat je misschien niet niest,

or if you do, there may be too few viruses in your mucus to infect anyone else.

of als je dat doet, er te weinig virus in het slijm zit om anderen te infecteren.

Meanwhile, "just right" has been replicating quickly enough

Ondertussen vermenigvuldigt 'precies goed' zich vaak genoeg

to ensure that you're carrying sufficient amounts of the virus to spread

om te verzekeren dat je genoeg virus bij je draagt om te verspreiden,

but not so often that you're too sick to get out of bed.

maar niet zo vaak dat je te ziek bent om je bed uit te komen.

And in the end, it's the one that will be most successful

Uiteindelijk is die het succesvolst

at transmitting itself to new hosts and giving rise to the next generation.

bij de overdracht naar nieuwe gastheren en het aanmaken van de nieuwe generatie.

This describes what scientists call trade-off hypothesis.

Dit noemen wetenschappers de 'trade-off hypothese'.

First developed in the early 1980s,

Deze ontstond begin jaren 80

it predicts that germs will evolve to maximize their overall success

en voorspelt dat bacillen evolueren om hun succes te maximaliseren

by achieving a balance between replicating within a host,

door een balans te vinden tussen voortplanten in de gastheer,

which causes virulence, and transmission to a new host.

wat virulentie veroorzaakt en overdracht naar een nieuwe gastheer.

In the case of the rhinovirus,

Bij het rhinovirus voorspelt de hypothese

the hypothesis predicts that its evolution will favor less virulent forms

dat zijn evolutie minder virulente soorten prefereert,

because it relies on close contact to get to its next victim.

omdat het afhangt van nauw contact om het volgende slachtoffer te bereiken.

For the rhinovirus, a mobile host is a good host,

Voor het rhinovirus is een mobiele gastheer goed,

and indeed, that is what we see.

en dat is ook wat we zien.

While most people experience a runny nose, coughing and sneezing,

Hoewel veel mensen last hebben van een loopneus, hoesten en niezen,

the common cold is generally mild and only lasts about a week.

is een verkoudheid vaak mild en weer over na een week.

It would be great if the story ended there,

Het zou fijn zijn als dat einde verhaal was,

but germs use many other modes of transmission.

maar ze gebruiken meer overdrachtsmethodes.

For example, the malaria parasite, plasmodium, is transmitted by mosquitoes.

De malariaparasiet, plasmodium, wordt overgebracht door muggen.

Unlike the rhinovirus, it doesn't need us to be up and about,

Anders dan het rhinovirus, hoeven wij van hem niet aan de wandel

and may even benefit from harming us

en is ons kwaad doen voor hem juist voordelig,

since a sick and immobile person is easier for mosquitoes to bite.

aangezien een ziek, stilliggend persoon makkelijker is voor muggen om te bijten.

We would expect germs that depend less on host mobility,

We verwachten dat bacillen die minder afhangen van beweging,

like those transmitted by insects, water or food,

zoals degene overgebracht door insecten, water of voedsel,

to cause more severe symptoms.

ernstigere symptomen veroorzaken.

So, what can we do to reduce the harmfulness of infectious diseases?

Wat kunnen we doen om de schadelijkheid van infectieziekten te verminderen?

Evolutionary biologist Dr. Paul Ewald

Evolutiebioloog dr. Paul Ewald stelt dat we de evolutie kunnen sturen

has suggested that we can actually direct their evolution

through simple disease-control methods.

met behulp van simpele bestrijdingsmaatregelen.

By mosquito-proofing houses, establishing clean water systems,

Door huizen mugdicht te maken, in schoon water te voorzien,

or staying home when we get a cold,

of thuis te blijven als we verkouden raken,

we can obstruct the transmission strategies of harmful germs

kunnen we de overdracht van schadelijke bacillen blokkeren

while creating a greater dependence on host mobility.

en hen afhankelijk maken van mobiele gastheren.

So, while traditional methods of trying to eradicate germs

Terwijl oude methodes die bacillen proberen uit te roeien

may only breed stronger ones in the long run,

op lange termijn alleen sterkere varianten kweken,

this innovative approach of encouraging them to evolve milder forms

kan deze innovatieve aanpak, die milde soorten stimuleert,

could be a win-win situation.

een win-winsituatie zijn.

(Cough)

(Kuch)

Well, for the most part.

Grotendeels dan.