How do germs spread (and why do they make us sick)? - Yannay Khaikin and Nicole Mideo

เชื้อแพร่กระจายได้อย่างไร (และทำไมพวกเราถึงป่วย) - ยาเนย์ คาอิคิน และ นิโคล มิดิโอ

Translator: Kelwalin Dhanasarnsombut Reviewer: Pattapon Kasemtanakul

The sun is shining.

แดดกำลังสาดส่อง

The birds are singing.

นกกำลังร้องเพลง

It looks like the start of another lovely day.

เหมือนวันดีๆ กำลังจะเริ่มต้นขึ้น

You're walking happily in the park, when, "Ah-choo!"

คุณกำลังเดินอย่างมีความสุขในสวน แล้วก็ "ฮัดชิ้ว"

A passing stranger has expelled mucus and saliva from their mouth and nose.

คนแปลกหน้าที่เดินสวนมาพ่นเมือกและน้ำลาย จากปากและจมูก

You can feel the droplets of moisture land on your skin,

คุณรู้สึกได้ถึงหยดความชื่นบนผิว

but what you can't feel are the thousands, or even millions,

แต่ที่คุณไม่อาจรู้สึกได้ ก็คือ

of microscopic germs that have covertly traveled through the air

เชื้อเล็กๆ หลายพันหรือหลายล้าน ที่เดินทางจากทางอากาศ

and onto your clothing, hands and face.

มายังเสื้อผ้า มือ และหน้าของคุณ

As gross as this scenario sounds,

แม้ว่ามันฟังดูน่าขยะแขยง

it's actually very common for our bodies to be exposed to disease-causing germs,

แต่มันกลับเป็นเรื่องธรรมดามากที่ร่างกายของเรา จะสัมผัสกับเชื้อโรค

and most of the time, it's not nearly as obvious.

และบ่อยครั้งคุณไม่รู้สึกถึงมันซะด้วยซ้ำ

Germs are found on almost every surface we come into contact with.

เชื้อโรคถูกพบได้แทบทุกพื้นผิวที่เราสัมผัส

When we talk about germs,

เมื่อเราพูดถึงเชื้อ

we're actually referring to many different kinds of microscopic organisms,

เรากำลังพูดถึงสิ่งมีชีวิตเล็กๆ หลายชนิด

including bacteria, fungi,

รวมถึง แบคทีเรีย รา โปรโตซัว และไวรัส

protozoa and viruses.

But what our germs all have in common is the ability to interact with our bodies

แต่สิ่งที่เชื้อเหล่านี้มีเหมือนๆ กันก็คือ การมีปฏิสัมพันธ์กับร่างกายของเรา

and change how we feel and function.

เปลี่ยนความรู้สึกและการทำงานของเรา

Scientists who study infectious diseases have wondered for decades

นักวิทยาศาสตร์ผู้ศึกษาโรคติดต่อ มีความสงสัยมาหลายทศวรรษ

why it is that some of these germs are relatively harmless,

ว่าทำไมเชื้อบางชนิดจึงไร้พิษภัย

ในขณะที่บางสายพันธุ์ก็ทำให้เกิดอันตราย และบางทีก็ถึงแก่ชีวิต

while others cause devastating effects and can sometimes be fatal.

We still haven't solved the entire puzzle,

เรายังคงไม่สามารถแก้ปริศนาได้ทั้งหมด

but what we do know is that the harmfulness, or virulence,

แต่ที่เรารู้ก็คือความรุนแรงของเชื้อ (Virulence)

of a germ is a result of evolution.

นั้นเป็นผลมาจากวิวัฒนาการ

How can it be that the same evolutionary process

มันเป็นไปได้อย่างไร ที่กระบวนการวิวัฒนาการเดียวกัน

can produce germs that cause very different levels of harm?

สามารถสร้างเชื้อโรคที่ทำให้เกิดความอันตรายต่างกัน

The answer starts to become clear

คำตอบจะเริ่มกระจ่าง ถ้าเราคิดถึงวิธีการแพร่กระจายของเชื้อ

if we think about a germ's mode of transmission,

which is the strategy it uses to get from one host to the next.

ซึ่งเป็นวิธีที่มันใช้ในการแพร่ จากเหยื่อรายหนึ่งไปยังเหยื่อรายถัดไป

A common mode of transmission occurs through the air,

วิธีการแพร่กระจายส่วนหนึ่งเกิดขึ้นผ่านอากาศ

like the sneeze you just witnessed,

เช่น การจามที่คุณได้เห็นไป

and one germ that uses this method is the rhinovirus,

และหนึ่งในเชื้อโรคที่ใช้วิธีการนี้ก็คือ ไรโนไวรัส (rhinovirus)

which replicates in our upper airways,

ซึ่งเพิ่มจำนวนในช่องทางเดินหายใจตอนบนของเรา

and is responsible for up to half of all common colds.

และเป็นตัวการกว่าครึ่งของโรคไข้หวัด

Now, imagine that after the sneeze,

ทีนี้ลองนึกดูว่า หลังจากการจาม

one of three hypothetical varieties of rhinovirus,

หนึ่งในสามสายพันธุ์ของไรโนไวรัส

let's call them "too much," "too little," and "just right,"

ซึ่งเราจะเรียกพวกมันว่า "มากไป" "น้อยไป" และ "พอดี"

has been lucky enough to land on you.

โชคดีได้ตกลงบนคุณพอดี

These viruses are hardwired to replicate,

ไวรัสเหล่านี้ ถูกโปรแกรมให้เพิ่มจำนวน

but because of genetic differences, they will do so at different rates.

แต่ด้วยความแตกต่างทางพันธุกรรม พวกมันจะเพิ่มจำนวนในอัตราที่ต่างกัน

"Too much" multiplies very often,

"มากไป" เพิ่มจำนวนถี่มาก ทำให้มันประสบความสำเร็จมากในช่วงสั้นๆ

making it very successful in the short run.

However, this success comes at a cost to you, the host.

อย่างไรก็ดีความสำเร็จนี้มาพร้อมกับค่าเสียหาย ที่จ่ายโดยคุณ ผู้เป็นเจ้าบ้าน

A quickly replicating virus can cause more damage to your body,

ไวรัสที่แบ่งตัวอย่างรวดเร็ว สามารถสร้างความเสียหายกับร่างกายของคุณได้มากกว่า

making cold symptoms more severe.

ทำให้อาการหวัดแย่กว่าเดิม

If you're too sick to leave your home,

ถ้าคุณป่วยมากเกินกว่าจะออกจากบ้าน

you don't give the virus any opportunities to jump to a new host.

คุณก็ไม่ให้โอกาสพวกมัน ในการหาเจ้าบ้านใหม่

And if the disease should kill you,

และถ้าโรคนั้นฆ่าคุณได้

the virus' own life cycle will end along with yours.

วงจรชีวิตของไวรัสก็จะจบไปพร้อมคุณ

"Too little," on the other hand, multiplies rarely

ในขณะเดียวกัน "น้อยไป" เพิ่มจำนวนน้อยมาก

and causes you little harm in the process.

และทำอันตรายคุณน้อยมากด้วย

Although this leaves you healthy enough to interact with other potential hosts,

แม้ว่ามันจะปล่อยให้คุณมีสุขภาพดีพอ ที่จะไปพบปะกับว่าที่เจ้าบ้านคนอื่นๆ

the lack of symptoms means you may not sneeze at all,

การที่ไม่มีอาการหมายถึง คุณอาจจะไม่จามเลย

or if you do, there may be too few viruses in your mucus to infect anyone else.

หรือ ถ้าคุณจาม มันก็อาจมีไวรัสน้อยมาก ในน้ำมูกของคุณที่จะไปติดใครได้

Meanwhile, "just right" has been replicating quickly enough

ในขณะเดียวกัน "พอดี" เพิ่มจำนวนได้เร็วพอ

to ensure that you're carrying sufficient amounts of the virus to spread

จนแน่ใจได้ว่าคุณจะเป็นพาหะ พาไวรัสปริมาณกำลังดีไปแพร่กระจาย

but not so often that you're too sick to get out of bed.

แต่ไม่มากเกินไปที่คุณจะป่วย จนไม่สามารถลุกออกจากเตียงได้

And in the end, it's the one that will be most successful

และสุดท้ายแล้ว มันเป็นตัวที่จะประสบความสำเร็จที่สุด

at transmitting itself to new hosts and giving rise to the next generation.

ในการเผยแพร่ไปยังเจ้าบ้านใหม่ และให้กำเนิดลูกหลานรุ่นต่อไป

This describes what scientists call trade-off hypothesis.

สิ่งนี้อธิบายสิ่งที่นักวิทยาศาสตร์ เรียกว่า ทฤษฎีแลกเปลี่ยน (trade-off hypothesis)

First developed in the early 1980s,

ทฤษฎีนี้เกิดขึ้นในยุคแรกของปี ค.ศ. 1980

it predicts that germs will evolve to maximize their overall success

ที่พยากรณ์ว่า เชื้อโรคจะวิวัฒนาการ เพื่อขยายโอกาสความสำเร็จของการแพร่กระจาย

by achieving a balance between replicating within a host,

โดยการได้มาซึ่งความสมดุลระหว่าง การเพิ่มจำนวนในเจ้าบ้าน ซึ่งทำให้เกิดความเสียหาย

which causes virulence, and transmission to a new host.

กับการแพร่ไปยังเจ้าบ้านใหม่

In the case of the rhinovirus,

ในกรณีของไรโนไวรัส

the hypothesis predicts that its evolution will favor less virulent forms

ทฤษฎีนี้ได้พยากรณ์ว่าวิวัฒนาการของมัน จะส่งเสริมสายพันธุ์ที่รุนแรงน้อย

because it relies on close contact to get to its next victim.

เพราะมันขึ้นอยู่กับการสัมผัสในระยะใกล้ เพื่อแพร่มันไปสู่เหยื่อรายถัดไป

For the rhinovirus, a mobile host is a good host,

สำหรับไรโนไวรัส เจ้าบ้านที่เคลื่อนที่ คือเจ้าบ้านที่ดี

and indeed, that is what we see.

และแน่นอน นั่นคือสิ่งที่เราเห็น

While most people experience a runny nose, coughing and sneezing,

ในขณะที่คนส่วนใหญ่มีประสบการณ์ น้ำมูกไหล ไอ และจาม

the common cold is generally mild and only lasts about a week.

ไข้หวัดทั่วไปมักไม่ค่อยรุนแรง และมีอาการประมาณ 1 สัปดาห์

It would be great if the story ended there,

มันคงจะดีถ้าเรื่องมันจบตรงนี้

but germs use many other modes of transmission.

แต่เชื้อโรคใช้อีกหลายหนทาง ในการแพร่กระจาย

For example, the malaria parasite, plasmodium, is transmitted by mosquitoes.

ยกตัวอย่าง เช่น เชื้อมาลาเรีย ที่เรียกว่า พลาสโมเดียม (plasmodium) แพร่กระจายโดยยุง

Unlike the rhinovirus, it doesn't need us to be up and about,

ไม่เหมือนกับไรโนไวรัส มันไม่ต้องพึ่งให้เราเดินเพ่นพ่าน

and may even benefit from harming us

และได้ประโยชน์จากการทำร้ายเราซะอีก

since a sick and immobile person is easier for mosquitoes to bite.

เพราะคนที่ป่วยและไปไหนไม่ได้ ง่ายต่อยุงที่จะมากัด

We would expect germs that depend less on host mobility,

เรารู้ว่าเชื้อที่พึ่งการเคลื่อนไหวของเจ้าบ้านน้อย

like those transmitted by insects, water or food,

เช่น พวกที่แพร่โดยแมลง น้ำ และอาหาร

to cause more severe symptoms.

จะทำให้เกิดอาการที่รุนแรงมากกว่า

So, what can we do to reduce the harmfulness of infectious diseases?

ดังนั้น เราจะทำอย่างไร เพื่อที่จะลด ความอันตรายของโรคติดต่อ

Evolutionary biologist Dr. Paul Ewald

นักชีววิทยาวิวัฒนาการ ดร. พอล อีวอล์ด (Paul Ewald) แนะนำว่าที่จริงแล้ว

has suggested that we can actually direct their evolution

เรากำกับวิวัฒนาการของพวกมันได้ ผ่านวิธีการควบคุมโรคง่ายๆ

through simple disease-control methods.

By mosquito-proofing houses, establishing clean water systems,

ด้วยบ้านที่กันยุง ที่มีระบบน้ำที่สะอาด

or staying home when we get a cold,

หรืออยู่บ้านเมื่อป่วย

we can obstruct the transmission strategies of harmful germs

เราสามารถขัดขวางแผนการแพร่กระจาย ของเชื้อที่เป็นอันตราย

while creating a greater dependence on host mobility.

ให้พึ่งพา ต่อการเคลื่อนที่ของเจ้าบ้านมากขึ้น

So, while traditional methods of trying to eradicate germs

ดังนั้นในขณะที่วิธีการดั้งเดิมในการกำจัดเชื้อ

may only breed stronger ones in the long run,

จะเพาะสายพันธุ์ของเชื้อโรคที่แข็งแรงกว่าในระยะยาว

this innovative approach of encouraging them to evolve milder forms

วิธีการใหม่นี้ในการส่งเสริมการวิวัฒนาการ สายพันธุ์ที่รุนแรงน้อยกว่า

could be a win-win situation.

และอาจเป็นสถานการณ์ที่ดีต่อทั้งสองฝ่าย

(Cough)

แค๊กๆ

Well, for the most part.

เป็นส่วนใหญ่