The Pangaea Pop-up - Michael Molina

Het Pangaea Pop-upboek - Michael Molina

Vertaald door: Rik Delaet Nagekeken door: Els De Keyser

Once upon a time,

Lang geleden

South America lived harmoniously alongside Africa

zat Zuid-Amerika netjes vast aan Afrika

until a crack in the Earth

tot een barst in de aarde

drove the two continents apart.

de twee continenten uit elkaar dreef.

This breakup began about 200 million years ago

Dat uiteenvallen begon ongeveer 200 miljoen jaar geleden

during the separation of the supercontinent

door het uiteenvallen van het supercontinent

known as Pangaea.

dat we Pangea noemen.

Their proximity back then

Hun nabijheid toen

explains why the same plant fossils and reptile fossils,

verklaart waarom dezelfde fossiele reptielen en planten

like the Mesosaurus,

zoals de Mesosaurus,

can be found on the South American east coast

zowel op de Zuid-Amerikaanse oostkust

and African west coast.

als op de Afrikaanse westkust worden gevonden.

However, this evidence does not account

Maar dat verklaart nog niet

for how the continents moved apart.

waarom en hoe de continenten uit elkaar gingen.

For that, we'll need to take a close look

Daarvoor moeten we eens gaan kijken

at the earth below our feet.

naar de Aarde onder onze voeten.

Though you may not realize it,

Misschien weet je het niet,

the ground below you is traveling across the Earth

maar de grond onder je beweegt over de Aarde

at a rate of about 10 cm/year,

met een snelheid van ongeveer 10 cm/jaar,

or the speed at which your fingernails grow.

ongeveer de snelheid waarmee je nagels groeien.

This is due to plate tectonics,

Dat komt door de platentektoniek,

or the large-scale movement of Earth's continents.

of de grootschalige beweging van de continenten van de Aarde.

The motion occurs within the top two layers

Die beweging gebeurt in de bovenste twee lagen

of the Earth's mantle,

van de aardmantel,

the lithosphere and asthenosphere.

de lithosfeer en de asthenosfeer.

The lithosphere,

De lithosfeer,

which includes the crust and uppermost mantle,

met de korst en de bovenste mantel,

comprises the land around you.

omvat het land om je heen.

Beneath the lithosphere

Onder de lithosfeer

is the asthenosphere

zit de asthenosfeer,

the highly viscous but solid rock portion

het zeer viskeuze maar vaste rotsgedeelte

of the upper mantle.

van de bovenmantel.

It's between 80 and 200 km

Hij gaat van 80 tot 200 km

below the Earth's surface.

onder het aardoppervlak.

While the asthenosphere wraps around the Earth's core

Terwijl de asthenosfeer rond de kern van de aarde zit

as one connected region,

als één doorlopend gebied,

the lithosphere is separated on top

is de lithosfeer bovenaan opgedeeld

into tectonic plates.

in tektonische platen.

There are seven primary tectonic plates

Er zijn 7 primaire tektonische platen

that compose the shape of the planet we know today.

die de vorm van de planeet bepalen zoals we die vandaag kennen.

Like the other smaller tectonic plates,

Net als de andere kleinere tektonische platen,

the primary plates are about 100 km thick

zijn de primaire platen ongeveer 100 km dik

and are composed of one or two layers:

en samengesteld uit één of twee lagen:

continental crust and oceanic crust.

continentale korst en oceanische korst.

Continental crust forms the continents

Continentale korst vormt de continenten

and areas of shallow water close to their shores,

en gebieden van ondiep water dicht bij hun kust,

whereas oceanic crust forms the ocean basins.

terwijl de oceanische korst de oceaanbekkens vormt.

The transition from the granitic continental crust

De overgang van de granitische continentale korst

to the basaltic oceanic crust

naar de basaltische oceanische korst

occurs beyond the continentel shelf,

vindt plaats buiten het continentaal plat,

in which the shore suddenly slopes down

waar de kust plotseling naar beneden duikt

towards the ocean floor.

naar de oceaanbodem toe.

The South American Plate is an example

De Zuid-Amerikaanse plaat is een voorbeeld

of a tectonic plate made of two crusts:

van een tektonische plaat gemaakt van twee korsten:

the continent we know from today's map

het continent dat we kennen van de hedendaagse kaart

and a large region of the Atlantic Ocean around it.

en een groot gebied van de Atlantische Oceaan eromheen.

Collectively comprising the lithosphere,

samen vormen deze platen de lithosfeer.

these plates are brittler and stiffer

Ze zijn brozer en stijver

than the heated, malleable layer of the asthenosphere below.

dan de hete, kneedbare laag van de asthenosfeer eronder.

Because of this,

Daarom drijven de tektonische platen op deze laag,

the tectonic plates float on top of this layer,

independently of one another.

los van elkaar.

The speed and direction in which these tectonic plates move

De snelheid en de richting waarin deze tektonische platen bewegen

depends on the temperature and pressure

hangt af van de temperatuur en de druk

of the asthenosphere below.

van de asthenosfeer eronder.

Scientists are still trying to nail down

Wetenschappers zijn nog steeds op zoek naar

the driving forces behind this movement,

de drijvende krachten achter deze beweging.

with some theories pointing towards mantle convection,

Sommigen zoeken het bij de mantelconvectie,

while others are examining

terwijl anderen de invloed

the influence of the Earth's rotation

van de aardrotatie

and gravitational pull.

en de zwaartekracht nagaan.

Though the mechanics have not been sorted out,

Hoewel de mechanismen nog niet duidelijk zijn,

the scientific community agrees

zijn wetenschappers het eens

that our tectonic plates are moving

dat onze tektonische platen bewegen

and have been for billions of years.

en dat al gedurende miljarden jaren.

Because these plates move independently,

Omdat deze platen onafhankelijk bewegen,

a fair amount of pushing and pulling

is er nogal wat geduw en getrek

between the plates occurs.

tussen de platen.

The first type of interaction

De eerste soort interactie

is a divergent boundary,

is een divergente plaatgrens

in which two plates move away from one another.

waar twee platen uit elkaar gaan.

We see this in the Mid-Atlantic Ridge

We zien dit in de Mid-Atlantische Rug

between South America and Africa.

tussen Zuid-Amerika en Afrika.

The next interaction is when two plates collide,

De volgende interactie is wanneer twee platen botsen,

known as a convergent boundary.

een zogenaamde convergente plaatgrens.

In this instance, the land is pushed upward

In dit geval wordt het land omhooggeduwd

to form large mountain ranges,

tot grote bergketens

like the Himalayas.

zoals de Himalaya.

In fact, the Indian Plate is still colliding

In feite botst de Indische plaat nog steeds

with the Eurasian Plate,

tegen de Euraziatische plaat.

which is why Mount Everest

Daarom wordt Mount Everest elk jaar 1 cm hoger.

grows one cm/year.

Finally, there's the transform boundaries,

Tenslotte zijn er de transformatiegrenzen,

where two plates scrape past one another.

waar twee platen langs elkaar schrapen.

The grinding of the transform boundary

Het schuren langs een transformatiegrens

leads to many earthquakes,

leidt tot veel aardbevingen,

which is what happens

zoals langs de 1.300 km lange San Andreas-breuk.

in the 810 mile-long San Andreas Fault.

De bewegende aarde is niet te stoppen.

The moving Earth is unstoppable,

and, while a shift of 10 cm/year may not seem like a lot,

Een een verschuiving van 10 cm/jaar lijkt misschien niet veel,

over millions of years our planet will continue

maar over miljoenen jaren verandert het onze planeet drastisch.

to dramatically change.

Bergen zullen oprijzen,

Mountains will rise,

shorelines will recede,

kusten wijken,

islands will pop up.

eilanden opduiken.

In fact, one projected map shows

Een geprojecteerde kaart toont

the cities of Los Angeles and San Francisco

dat de steden Los Angeles en San Francisco

on top of each other.

ooit boven elkaar zullen liggen.

Maybe South America and Africa

En misschien zullen Zuid-Amerika en Afrika

will come together again, too.

ooit ook weer samenkomen.

Only time will tell.

Alleen de tijd zal het leren.