How much of human history is on the bottom of the ocean? - Peter Campbell

Vertaald door: Tahlia Flora Nagekeken door: Rik Delaet

Sunken relics,

Verzonken overblijfselen,

ghostly shipwrecks,

spookachtige scheepswrakken

and lost cities.

en verloren steden.

These aren't just wonders found in fictional adventures.

Dit zijn niet enkel wonderen uit fictionele avonturenboeken.

Beneath the ocean's surface,

Onder de waterspiegel

there are ruins where people once roamed

bevinden zich ruïnes waar mensen ooit ronddwaalden

and shipwrecks loaded with artifacts from another time.

en scheepswrakken volgeladen met historische artefacten.

This is the domain of underwater archaeology,

Dit is het terrein van onderwaterarcheologie,

where researchers discover and study human artifacts that slipped into the sea.

waar onderzoekers menselijke artefacten ontdekken en bestuderen

die in de zee terechtgekomen zijn.

They're not on a treasure hunt.

Ze zijn niet op schattenjacht.

Underwater archaeology reveals important information

Onderwaterarcheologie onthult belangrijke informatie

about ancient climates and coastlines,

omtrent oude klimaten en kustlijnen,

it tells us how humans sailed the seas,

het toont aan hoe mensen zeeën hebben bevaren

and what life was like millennia ago.

en hoe het leven er duizenden jaren geleden uitzag.

So what exactly can we find?

Wat is er dan te vinden?

At shallow depths mingled in with modern-day items,

Op ondiepe plekken ontdekten we allerlei antieke artefacten

we've discovered all sorts of ancient artifacts.

die tussen hedendaagse voorwerpen lagen.

This zone contains evidence of how our ancestors fished,

Dit gebied bevat bewijs over hoe onze voorouders visten,

how they repaired their ships,

hoe ze hun schepen repareerden,

disposed of their trash,

hun afval loosden

and even their convicted pirates, who were buried below the tide line.

en zelfs hun veroordeelde piraten die onder de vloedlijn begraven werden.

And it's not just our recent history.

Het betreft niet alleen onze recente geschiedenis.

800,000-year old footprints were found along the shore in Norfolk, Britain.

In de Engelse kustplaats Norfolk werden 800.000 jaar oude voetafdrukken ontdekt.

In these shallow depths,

Op deze ondiepe plekken

the remains of sunken cities also loom up from the sea floor,

doemen vanaf de zeebodem overblijfselen op van verzonken steden,

deposited there by earthquakes,

die aardbevingen,

tsunamis,

tsunami's

and Earth's sinking plates.

en tektonische aardverschuivingen hebben achtergelaten.

Almost every sunken city can be found at these shallow depths

Vrijwel elke verzonken stad bevindt zich op zo'n ondiepe plek,

because the sea level has changed little in the several thousand years

omdat het zeepeil nauwelijks is veranderd in de duizenden jaren

that city-building civilizations have existed.

waarin stedenbouwende beschavingen hebben bestaan.

For instance, in shallow waters off the coast of Italy lies Baia,

In ondiepe wateren aan de kust van Italië ligt bijvoorbeeld Baia,

a Roman seaside town over 2,000 years old.

een ruim 2.000 jaar oude Romeinse kustplaats.

There, it's possible to swim among the ruins of structures

Daar is het mogelijk om tussen de ruïnes van bouwwerken te zwemmen

built by Rome's great families, senators, and emperors.

die gemaakt zijn door adelijke families, senatoren en keizers uit Rome.

And then there are shipwrecks.

En dan zijn er nog scheepswrakken.

As ships grow too old for use, they're usually abandoned near shore

Als schepen hun beste tijd hebben gehad, worden ze vaak aan de kust achtergelaten

in out-of-the-way places like estuaries, rivers, and shallow bays.

op afgelegen plekken zoals estuaria, rivieren en ondiepe baaien.

Archaeologists use these like a timeline to map a harbor's peaks and declines,

Archeologen gebruiken ze als tijdlijn om pieken en dalen van havens weer te geven

and to get clues about the historic art of shipbuiding.

en om aanwijzingen te verkrijgen over de historische scheepsbouwkunst.

At Roskilde in Denmark, for example, five purposefully sunken vessels

In Roskilde in Denemarken bijvoorbeeld, onthullen vijf bewust gezonken schepen

reveal how Vikings crafted their fearsome long ships 1,000 years ago.

hoe Vikingen 1.000 jaar geleden hun angstaanjagende, lange schepen bewerkten.

Als we iets verder dalen

When we descend a bit further,

we reach the zone where the deepest human structures lie,

bereiken we het gebied waar de diepst gelegen menselijke bouwwerken zijn,

like ancient harbor walls and quays.

zoals oude havenmuren en aanlegkaden.

Ook zien we steeds meer scheepswrakken

We also see more shipwrecks sunk by storms, war, and collisions.

die door noodweer, oorlogen en botsingen gezonken zijn.

Tegenwoordig graven we nog veel van deze wrakken op,

We're still excavating many of these wrecks today,

like Blackbeard's ship,

zoals het schip van Zwartbaard,

which is revealing secrets about life as an 18th century pirate.

dat geheimen onthult over het leven als achttiende-eeuwse piraat.

But past 50 feet, there are even deeper, better preserved shipwrecks,

Maar voorbij de vijftien meter bevinden zich de diepst gelegen,

best bewaarde scheepswrakken,

like the wreck at Antikythera,

zoals het wrak van Antikythera

which sank during the 1st century BC.

dat in de eerste eeuw na Christus zonk.

When it was discovered, it contained statues,

Toen het ontdekt werd, bevatte het sculpturen,

trade cargo,

handelswaar

and also the earliest known computer,

en ook de oudst bekende computer;

a mysterious device called the Antikythera mechanism

een mysterieus apparaat dat 'Mechanisme van Antikythera' heet

that kept track of astronomical changes and eclipses.

en dat astronomische veranderingen en zonsverduisteringen berekende.

Today, it gives archaeologists vital information

Tegenwoordig geeft het archeologen essentiële informatie

about the knowledge possessed by the Ancient Greeks.

over de kennis die de Oude Grieken beheersten.

It is in this zone that we also begin to find aircraft and submarines,

In dit gebied vinden we vliegtuigen en duikboten,

such as those from the World Wars.

zoals die uit de wereldoorlogen.

Plunging as deep as 200 feet,

Op ruim 60 meter diepte,

we can find some of the earliest and rarest signs of human history.

vinden we een aantal van de eerste en zeldzaamste tekenen van mensheid.

Prior to 5,000 years ago, there was a lot more dry land

In de 5.000 jaren daarvoor was er meer droog land,

because glaciers trapped much of the water that now forms the sea.

omdat gletsjers het water vasthielden dat nu naar de zee is gevloeid.

Onze voorouders spreidden zich uit over deze gebieden

Our ancestors spread across these lands,

and so on the sea floor, we find their camps,

en zodoende vinden we op de zeebodem hun kampen,

stone tools,

stenen gereedschap

and the bones of animals they hunted.

en botten van dieren waarop gejaagd werd.

These sites give us invaluable knowledge about our ancestor's migration patterns,

Deze locaties geven ons waardevolle informatie

over de migratiepatronen van onze voorouders,

hunting methods,

jachtmethoden

and technologies.

en technologiën.

In the deepest zone, no human has ever walked.

In het diepste gebied heeft geen mens ooit voet gezet.

This area has been submerged since well before mankind evolved.

Dit gebied was al ondergedompeld voordat de mensheid zich ontwikkelde.

The only artifacts we find are those that have drifted down from above,

We treffen alleen artefacten die van bovenaf in de oceaan zijn gezonken,

zoals NASA's Saturnus V raketmotoren op ruim 4.000 meter diepte

like NASA's Saturn V rocket engines at 14,000 feet,

and the deepest shipwrecks.

en de diepst gelegen scheepswrakken.

The ocean is like a huge underwater museum

De oceaan is als het ware een onderwatermuseum

that constantly adds to our knowledge about humanity.

dat continu bijdraagt aan onze kennis over de mensheid.

With only a fraction of it explored,

Met slechts een fractie ervan onderzocht,

discoveries are sure to continue long into the future.

zullen de ontdekkingen zich zeker tot ver in de toekomst voortzetten.