A day in the life of a Roman soldier - Robert Garland

Vertaald door: Pieter Blanckaert Nagekeken door: Bieke Van Gelder

The year is 15 CE and the Roman Empire is prospering.

Het jaar is 15 v.Chr. en het Romeinse Rijk bloeit.

Most of the credit will go to the emperor,

Dat is vooral te danken aan de keizer,

but this success wouldn’t have been possible

maar dit succes zou niet mogelijk geweest zijn

without loyal soldiers like Servius Felix.

zonder loyale soldaten als Servius Felix.

Servius enlisted as a legionary eight years ago at age 18,

Servius trad in dienst als legionair, acht jaar geleden op 18-jarige leeftijd,

the son of a poor farmer with few prospects.

als zoon van een arme boer met weinig vooruitzichten.

Unlike the majority of legionaries, he doesn’t gamble,

Anders dan de meeste legionairs, gokt hij niet,

so he’s been able to save most of his wages.

dus heeft hij het merendeel van zijn loon kunnen sparen.

He’s even kept his viaticum,

Hij heeft zelfs zijn viaticum bewaard,

the three gold coins he received when he enlisted.

de drie gouden munten die hij kreeg toen hij in dienst ging.

If he survives until retirement, he’ll receive several acres of land.

Als hij blijft leven tot zijn pensioen, krijgt hij enkele hectares aan land.

And he’s grown rather fond of a girl back home

En hij is verliefd geworden op een meisje thuis,

whom he intends to marry.

met wie hij wil trouwen.

But he’ll have to wait until he completes his 25 years of service

Maar hij moet wachten totdat hij zijn 25 jaar dienst heeft voltooid

before that can happen.

vooraleer dat kan gebeuren.

And the life of a legionary is dangerous and grueling.

En het leven van een legionair is gevaarlijk en uitputtend.

Today, Servius’s legion, along with three others,

Vandaag heeft Servius' legioen, samen met nog drie andere,

has undertaken a “great march” of 30,000 Roman paces,

een grote mars ondernomen van 30.000 Romeinse passen,

the equivalent of nearly 36 kilometers.

het equivalent van bijna 36 kilometer.

Servius’s armor and weapons,

Servius' pantser en wapens,

including his gladius,

inclusief zijn gladius,

scutum,

scutum,

and two pila,

en twee pila,

weigh over 20 kilograms.

wegen meer dan 20 kilogram.

And that’s not counting his backpack, or sarcina,

En dat is zonder zijn rugzak, of sarcina,

which contains food and all the tools he needs to help build the camp –

die eten bevat en al het gereedschap om het kamp te helpen bouwen:

spade,

saw,

schop,

zaag,

pickaxe,

houweel

and basket.

en emmer.

Although Servius is exhausted, he won’t sleep much tonight.

Hoewel Servius uitgeput is, zal hij niet veel slapen vannacht.

He’s been assigned the first watch,

Hij moet de eerste wacht doen,

which means looking after the baggage animals

waarin hij moet letten op de lastdieren

and keeping alert against a possible ambush.

en moet uitkijken voor potentiële hinderlagen.

After he’s done, he lies awake, dreading the day ahead,

Als hij klaar is, ligt hij klaarwakker, bang voor de volgende dag,

which will force him to recall his worst nightmare.

die zijn ergste nachtmerrie naar boven brengt.

At dawn, Servius eats breakfast with his seven tent companions.

Bij zonsopgang ontbijt Servius met zijn zeven tentgenoten.

They’re like a family, all bearing scars from the battles they’ve fought together.

Ze zijn zoals een familie en dragen allen littekens van slagen die ze samen vochten.

Servius is from Italia,

Servius is van Italia,

but his fellow soldiers hail from all over the empire,

maar zijn medesoldaten zijn afkomstig van het hele rijk,

which stretches from Syria to Spain.

dat zich uitstrekt van Syrië tot Spanje.

So they’re all far from home in the northern land of Germania.

Ze zijn dus allemaal ver van huis in het noordelijke deel van Germania.

Servius’s legion and three others with him today

Servius' legioen en nog drie andere

are under the command of Emperor Tiberius’s nephew Germanicus,

vallen onder leiding van keizer Tiberius' neef, Germanicus,

named for his father’s military successes against the Germanic tribes.

geroemd om zijn vaders militaire succes tegen de Germaanse stammen.

Each legion has close to 5,000 men,

Elk legioen bevat ongeveer 5.000 mannen,

divided into cohorts of about 500,

verdeeld in cohortes van ongeveer 500,

further subdivided into centuries of around 80-100 men.

verder onderverdeeld in centuries van 80 tot 100 mannen.

Each century is commanded by a centurion.

Elk centurie wordt geleid door een centurio.

An aquilifer, or eagle-bearer, marches at the head of each legion

Een aquilifer, of adelaarsdrager, marcheert aan het hoofd van elk legioen

carrying its eagle standard.

met zijn adelaarsstaf.

The centurions march beside the legionaries belting out orders,

De centuriones marcheren naast de legionairs, terwijl ze bevelen roepen:

“Dex, sin, dex, sin,"

"Dex, sin, dex, sin ..."

“Right, left, right, left,"

"Rechts, links, rechts, links ..."

starting with the right foot as the left is considered unlucky or sinister.

startend met de rechtervoet, omdat de linker ongeluk brengt.

Despite the strict discipline, there’s tension in the air.

Ondanks de strikte discipline zit er spanning in de lucht.

Last year, some legions in the area revolted,

Vorig jaar rebelleerden sommige legioenen in deze omgeving,

demanding better pay and a cut in the length of service.

ijverend voor een beter loon en een vermindering van de diensttijd.

Enkel het charisma en de onderhandelingskunst van hun generaal

Only their general’s charisma and negotiating skills

prevented wholesale mutiny.

voorkwam grootschalige muiterij.

Today is a “just march,” only 30 kilometers.

Vandaag is het maar een mars van 30 kilometer.

As the marshes and forests of Germania lie beyond the empire’s road system

Omdat de moerassen en bossen van Germanië buiten het wegennet van het rijk liggen,

the men must build causeways and bridges to make headway—

moeten de manschappen dijken en bruggen aanleggen om vorderingen te maken --

something they’ve recently spent more time doing than fighting.

iets waar ze de laatste tijd meer tijd aan spenderen dan aan vechten.

Finally, they arrive at their destination, a place Servius knows too well.

Eindelijk arriveren ze op hun bestemming, een plaats die Servius té goed kent.

It’s a clearing on the outskirts of the Teutoburg Forest,

Het is een open vlakte aan de rand van het Teutoburgerwoud,

where six years ago, during the reign of the Emperor Augustus,

waar zes jaar geleden, tijdens de heerschappij van Keizer Augustus,

Germanic tribes under their chieftain Arminius

Germaanse stammen onder leiding van stamhoofd Arminius

ambushed and destroyed three legions.

drie legioenen aanvielen en versloegen.

Proceeding along a narrow path,

Marcherend op een smal pad

the legions were attacked from forest cover under torrential rain

werden de legioenen aangevallen vanuit het bos tijdens slagregens,

with their escape blocked.

terwijl hun uitweg werd geblokkeerd.

It was one of the worst defeats the Romans ever suffered

Het was een van de zwaarste verliezen die de Romeinen ooit leden

and Augustus never lived it down.

en Augustus heeft dat nooit verteerd.

Servius was one of the few survivors.

Servius was een van de enige overlevenden.

Servius still has nightmares of his comrades lying where they fell.

Servius heeft nog steeds nachtmerries over zijn kameraden die neervielen.

But now the army is back to bury the dead with full military honors.

Nu is het leger terug om de slachtoffers te begraven met militair eerbetoon.

As he helps in the task,

Terwijl hij helpt met de taak,

he can’t help wondering whether the bones he handles belonged to someone he knew.

vraagt hij zich af of de botten die hij verlegt van een bekende zijn.

Several times he wants to weep aloud, but he pushes on with the task.

Meerdere keren wil hij luidop huilen, maar hij blijft verdergaan met de taak.

The glory of the Empire can go to the crows.

De roem van het rijk kan hem gestolen worden.

All he craves is to retire on a small farm with his wife-to-be,

Waar hij naar verlangt is op pensioen gaan op een boerderijtje met zijn toekomstige,

if the gods should spare his life for 17 more years.

als de goden zijn leven nog 17 jaar willen sparen.