The epic of Gilgamesh, the king who tried to conquer death - Soraya Field Fiorio

Vertaald door: Laura Broersen Nagekeken door: Marena Marshall

In 1849, in the ancient city of Nineveh in northern Iraq,

In 1849, in de oude stad Ninive in Noord-Irak,

archaeologists sifted through dusty remains,

zeefden archeologen door stoffige resten,

hoping to find records to prove that Bible stories were true.

in de hoop om overblijfselen te vinden die bewijzen dat bijbelverhalen echt zijn.

What they found instead was one of the oldest libraries in the world.

Wat ze in plaats daarvan vonden, was één van de oudste bibliotheken ter wereld.

Inscribed on crumbling clay tablets was a 4,000-year-old story

Gegraveerd op brokkelige kleitabletten, stond een 4.000 jaar oud verhaal,

so riveting the first person to translate it started stripping from excitement.

zo meeslepend, dat de eerste vertaler van opwinding z’n kleren uittrok.

Called the epic of Gilgamesh,

Dit was het Gilgamesj-epos,

the story starts with Gilgamesh, king of the city of Uruk,

het verhaal dat begint met Gilgamesj, de koning van de stad Uruk,

crashing every wedding and sleeping with the bride

die elke bruiloft crasht en naar bed gaat met de bruid,

before she has a chance to sleep with her husband.

nog voordat ze de kans heeft met haar man naar bed te gaan.

To tame Gilgamesh, the goddess Aruru created a rival called Enkidu.

Om Gilgamesj te temmen, creëerde de godin Aruru een rivaal genaamd Enkidu.

Enkidu lived beyond the walls of the city,

Enkidu woonde buiten de stadsmuren,

where chaos reigned and wild animals, invaders, and evil spirits prowled.

waar chaos heerste en wilde dieren, indringers en boze geesten rondslopen.

After a priestess of the goddess Ishtar seduced Enkidu,

Nadat een priesteres van de godin Ishtar Enkidu verleidde,

the wild animals beyond the wall rejected him and he ventured into the city.

werd hij verstoten door de wilde dieren achter de muur en trok hij de stad in.

There, he encountered Gilgamesh up to his usual tricks.

Daar kwam hij Gilgamesj tegen, bezig met z’n gebruikelijke trucjes.

Enkidu stepped in to stop him.

Enkidu nam het op zich om hem te stoppen.

Almost perfectly matched, the two men wrestled all through the city streets

In een bijna gelijk gevecht worstelden de twee mannen door de straten,

until Gilgamesh won the fight by a hair.

totdat Gilgamesj de strijd op het nippertje won.

Afterwards, they were inseparable.

Daarna waren ze onafscheidelijk.

With his new friend, Gilgamesh turned his attention from the brides of Uruk

Met z’n nieuwe vriend ging de aandacht van Gilgamesj van de bruiden van Uruk

to proving his strength in combat.

naar het bewijzen van zijn gevechtskracht.

They set out to slay Humbaba,

Ze gingen op pad om Humbaba te doden,

a creature with a thousand faces who guarded the trees of the Forest of Cedar.

een wezen met duizend gezichten, die de bewaker van het Cedarwoud was.

They tracked Humbaba and ambushed him.

Ze volgden Humbaba en overvielen hem.

Cornered, he begged for his life,

In het nauw gedreven smeekte hij voor z’n leven,

then cursed them as Gilgamesh dealt the final blow.

en vervloekte hen toen Gilgamesj de laatste klap uitdeelde.

Back home in Uruk, the goddess Ishtar took a romantic interest in Gilgamesh.

Terug in Uruk kreeg de godin Ishtar romantische interesse in Gilgamesj.

Knowing she tended to lose interest and curse her former flames,

Wetend dat ze de interesse snel verliest en vroegere vlammen heeft vervloekt,

Gilgamesh refused her advances.

wees Gilgamesj haar avances af.

So Ishtar unleashed the Bull of Heaven on Uruk to destroy crops and kill people.

Dus liet Ishtar de Hemelse Stier los om Uruks gewassen en mensen te vernietigen.

When Gilgamesh and Enkidu slayed the creature defending the city,

Toen Gilgamesj en Enkidu het wezen doodden bij de verdediging van de stad,

the gods killed Enkidu.

doodden de goden Enkidu.

He entered the House of Dust,

Hij ging naar het Huis van Stof,

the shadowy Mesopotamian underworld where the spirits of the dead

de schaduwachtige Mesopotamische onderwereld waar de zielen van de doden

knelt eternally on the ground, eating dirt and drinking stone.

voor eeuwig op de grond knielden, vuil etend en steen drinkend.

Grieving for Enkidu and terrified of meeting this fate himself,

Rouwend om Enkidu en uit angst hetzelfde lot te ondergaan,

Gilgamesh set off beyond the cosmic mountains to seek immortality.

reisde Gilgamesj tot voorbij de kosmische bergen, op zoek naar onsterfelijkheid.

He passed scorpion people and groves of gemstone trees,

Hij passeerde schorpioenmensen en bossen met edelsteenbomen,

travelled beneath the mountains and outran the rising sun,

reisde onder de bergen door en ontweek de opkomende zon,

until he finally came to the end of the world,

totdat hij eindelijk aan het einde van de wereld kwam,

where he found a bar.

waar hij een bar aantrof.

The bartender was a goddess named Shiduri,

De barvrouw was een godin genaamd Shiduri,

who urged Gilgamesh to give up his quest.

die Gilgamesj aanspoorde zijn zoektocht op te geven.

She told him all mortals must die,

Ze vertelde hem dat alle sterfelijken dood moeten gaan,

but until death comes, he should enjoy his life.

maar totdat de dood komt, moet hij van z’n leven genieten.

But Gilgamesh refused to give up.

Maar Gilgamesj weigerde op te geven.

Reluctantly, Shiduri gave him directions to cross the Waters of Death

Met tegenzin gaf Shiduri hem aanwijzingen om de Wateren des Doods over te steken

and meet the immortal man Utanapishti.

en om de onsterfelijke man Utnapishtim te ontmoeten.

The gods had granted Utanapishti immortality following a great flood,

De goden maakten Utnapishtim onsterfelijk na een grote overstroming,

during which he built a boat,

tijdens welke hij een boot bouwde,

loaded two of every animal onto it, and landed on a mountain peak.

waar hij twee van elk dier op zette, en op een bergtop landde.

Utanapishti also encouraged Gilgamesh to accept that death comes for everyone.

Utnapishtim moedigde Gilgamesj ook aan om te accepteren dat iedereen sterft.

But Gilgamesh still would not budge.

Maar Gilgamesj wou niet toegeven.

So Utanapishti told him that if he could conquer sleep,

Dus vertelde Utnapishtim hem dat als hij slaap kon overwinnen,

the gods might grant him immortality.

de goden hem misschien onsterfelijk zouden maken.

Gilgamesh intended to stay awake for seven days,

Gilgamesj was van plan om zeven dagen wakker te blijven,

but fell asleep immediately.

maar viel meteen in slaap.

Utanapishti then told him about a magical plant that grew at the bottom of the ocean

Utnapishtim vertelde hem toen over een magische plant op de bodem van de oceaan

and granted eternal youth.

die eeuwige jeugd schenkt.

Though Gilgamesh successfully retrieved the plant,

Hoewel Gilgamesj de plant wist te plukken,

a snake stole it on his way home.

stal een slang deze op weg naar huis.

But when Gilgamesh laid eyes on his beautiful city again,

Maar toen Gilgamesj z’n prachtige stad weer zag,

he made peace with his mortality and vowed to spend his lifetime doing great deeds.

sloot hij vrede met z’n sterfelijkheid en beloofde z’n leven lang goed te doen.

He wrote his story on a lapis lazuli tablet

Hij schreef z’n verhaal op een lapis lazuli-tablet

and buried it under the city walls for future generations to find and learn from.

en begroef deze onder de stadsmuren voor toekomstige generaties om van te leren.

The tablets uncovered in Nineveh

De tabletten gevonden in Ninive

were part of the library of the Assyrian king, Ashurbanipal.

waren onderdeel van de bibliotheek van de Assyrische koning Assurbanipal.

Though the story is mythical, Gilgamesh was probably a real king of Uruk.

Hoewel het een mythisch verhaal is, was Gilgamesj vermoedelijk Uruks echte koning.

Versions of his tale date to 2000 BCE and perhaps even longer ago,

Versies van dit verhaal gaan terug naar 2000 v.C. en misschien zelfs eerder,

and still echo through literature today.

en weerklinken vandaag de dag nog steeds in de literatuur.