Artemisia Gentileschi: The woman behind the paintings - Allison Leigh

509,029 views ・ 2022-06-16

TED-Ed


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung
00:07
A woman enters an enemy army camp.
0
7837
3337
အမျိုးသမီးတစ်ဦးက ရန်သူ့တပ်စခန်း တစ်ခုကို ဝင်ရောက်လာတယ်။
00:11
When the watchmen stop her,
1
11174
1793
ကင်းစောင့်တွေက သူ့ကို တားတဲ့အခါ
00:12
she says she’s willing to tell her people’s secrets to the ranking general.
2
12967
5672
သူ့လူတွေရဲ့လျှို့ဝှက်ချက်တွေကို ဗိုလ်ချုပ် ကို ပြောပြလိုတယ်လို့ သူ ပြောတယ်။
00:18
But she isn’t actually a traitor.
3
18639
2878
ဒါပေမဲ့ သူဟာ တကယ်တော့ သစ္စာဖောက်တစ်ယောက် မဟုတ်ဘူး။
00:21
On her fourth day under the general’s protection,
4
21517
3295
ဗိုလ်ချုပ်ရဲ့ကာကွယ်မှုအောက်က လေးရက်မြောက်နေ့မှာ
00:24
she waits for him to get drunk and beheads him,
5
24812
3879
သူဟာ ဗိုလ်ချုပ် အရက်မူးတာကို စောင့်ပြီး သူ့ခေါင်းဖြတ်ကာ
00:28
saving her people from his tyranny.
6
28775
3336
သူ့လူတွေကို အာဏာရှင် လက်ကနေကယ်တင်ခဲ့တယ်။
00:32
This is the biblical story of how the heroine Judith
7
32153
3378
အမျိုးသမီး လူစွမ်းကောင်း Judith က ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်တဲ့ Holofernes ကို
00:35
slays the brutal Holofernes.
8
35531
2503
သတ်ဖြတ်ပုံအကြောင်း သမ္မာကျမ်းစာ ဇာတ်လမ်းပါ။
00:38
It features in countless works of art, including the Sistine Chapel.
9
38034
4796
ဒါက Sistine Chapel အပါအဝင် မရေမတွက်နိုင် တဲ့ အနုပညာလက်ရာတွေမှာ ပါဝင်တယ်။
00:42
But the most iconic depiction of all was painted by an artist
10
42830
4338
ဒါပေမဲ့ အားလုံးထဲက အထင်ကရအဖြစ်ဆုံး ပန်းချီကားကိုတော့ အသက် ၁၉ နှစ်သာရှိသေးတဲ့
00:47
who tackled this ambitious scene when she was just 19 years old.
11
47168
5339
ဒီရည်မှန်းချက်ကြီးတဲ့ မြင်ကွင်းကို ပုံဖော်ခဲ့တဲ့ ပန်းချီဆရာက ရေးဆွဲခဲ့တာပါ။
00:52
Her name was Artemisia Gentileschi,
12
52632
3420
သူ့အမည်က Artemisia Gentileschi ဆိုပေမဲ့
00:56
though many scholars refer to her simply as Artemisia, like other Italian masters.
13
56427
6590
ပညာရှင်များစွာက သူ့ကို အခြား အီတလီဆရာကြီး တွေလို Artemisia လို့ပဲ ရည်ညွှန်းတယ်။
01:03
So who was Artemisia, and what sets her depiction apart from the rest?
14
63810
6589
ဒီတော့ Artemisia က ဘယ်သူလဲ။ ဘာက သူရဲ့ သရုပ်ဖော်ပုံကို တခြားအရာတွေနဲ့ မတူစေတာလဲ။
01:10
Artemisia received her artistic training from her father Orazio Gentileschi.
15
70733
5506
Artemisia ဟာ သူ့ဖခင် Orazio Gentileschi ဆီကနေ ပန်းချီပညာကို သင်ယူခဲ့တယ်။
01:16
He tutored her in the dramatic new style of painting pioneered
16
76614
4546
သူ့ဖခင်က ပန်းချီဆရာ Caravaggio ရဲ့ အံ့သြဖွယ် ရှေ့ဆောင် ပန်းချီပုံစံအသစ်နဲ့
01:21
by the artist Caravaggio.
17
81160
1877
သူ့ကို သင်ကြားပေးခဲ့တယ်။
01:23
This style, called the Baroque, built upon earlier Renaissance traditions.
18
83412
5381
Baroque ပုံစံဟာ အစောပိုင်း ပြန်လည်ဆန်း သစ်ရေးခေတ် အစဥ်အလာတွေပေါ်မှာ တည်ဆောက်တာပါ။
01:29
While Renaissance artists had focused on imitating the classical Greeks,
19
89502
4421
ပြန်လည်ဆန်းသစ်ရေးခေတ် ပန်းချီဆရာတွေဟာ လေးနက်မှုကြားက ငြိမ်သက်မှု သို့မဟုတ်
01:33
depicting moments of calmness or poise amidst intensity,
20
93923
4338
ကြော့မော့မှုကို သရုပ်ဖော်တဲ့ ဂန္တဝင်ဂရိ လူမျိုးတွေကို တုပဖို့ အာရုံစိုက်ပေမဲ့
01:38
Baroque artists emphasized the climactic moment of a story with dynamic action.
21
98469
6173
Baroque ပန်းချီဆရာတွေက တက်ကြွတဲ့ ဇာတ်လမ်း အထွတ်အထိပ်အခိုက်အတန့်ကို အလေးပေးဖော်ပြတယ်။
01:45
Baroque works also dial up the drama through composition
22
105059
3837
Baroque လက်ရာတွေက chiaroscuro သို့မဟုတ် tenebrism ဆိုတဲ့ အလင်းနဲ့အမှောင်
01:48
and extreme contrasts of light and dark, called chiaroscuro or tenebrism.
23
108896
6340
ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်းမှုနဲ့ အလွန်အမင်း ဆန့်ကျင်ဘက်တွေကနေ ခံစားမှုကို ဆွဲယူတယ်။
01:55
Taken together, the effect is a more direct emotional appeal to viewers.
24
115653
5547
ပေါင်းစပ်ထားတော့ သက်ရောက်မှုက ကြည့်ရှု သူတွေအတွက် တိုက်ရိုက် ခံစားမှုဖြစ်စေတယ်။
02:02
Though Artemisia drew from Caravaggio’s style,
25
122410
3211
Artemisia ဟာ Caravaggio ရဲ့ ပုံစံကနေ ထုတ်ယူပေမဲ့
02:05
by many accounts,
26
125621
1168
ယူဆချက်များစွာအရ
02:06
her rendering outmatched the older master’s depiction of the same story.
27
126789
5339
သူ့တင်ဆက်မှုက ဇာတ်လမ်းတူကို ပိုဝါရင့်တဲ့ ဆရာကြီးတွေရဲ့သရုပ်ဖော်တာထက် သာလွန်တယ်။
02:12
Like Artemisia, Caravaggio focused on the moment of the beheading,
28
132795
4588
Artemisia လိုပဲ Caravaggio က ခေါင်းဖြတ်တဲ့ အခိုက်အတန့်ကို စူးစိုက်ပြီး
02:17
dramatically contrasting light and dark and emphasizing the gore.
29
137800
4588
အလင်းနဲ့ အမှောင်ကို သိသိသာသာ ဆန့်ကျင်ကာ သွေးထွက်တာကို အလေးထားတယ်။
02:23
But his painting lacks the visceral impact of Artemisia’s.
30
143764
3963
ဒါပေမဲ့ သူ့ပန်းချီက Artemisia ရဲ့ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါ သက်ရောက်မှု ကင်းမဲ့နေတယ်။
02:27
Where Caravaggio’s heroine keeps her distance from the bloody act,
31
147727
4337
Caravaggio ရဲ့ အမျိုးသမီး လူစွမ်းကောင်းက သွေးထွက်သံယိုလုပ်ရပ်ကနေ လှမ်းနေပြီး
02:32
Artemisia’s Judith pushed up her sleeves and wedged her knee on the bed
32
152064
5005
Artemisia ရဲ့ Judith က သူ့အင်္ကျီလက်တွေကို တွန်းတင်ကာ Holofernes ရဲ့ခုခံမှုကို
02:37
to counter Holofernes’ resistance.
33
157069
2878
တန်ပြန်ဖို့ ခုတင်ပေါ်မှာ ဒူးကို သပ်လျှိုထားတယ်။
02:40
Her body has a heft that makes the action believable,
34
160281
3795
သူ့ခန္ဓာကိုယ်မှာ လုပ်ဆောင်ချက်ကို ယုံနိုင်စေတဲ့ လေးလံမှုတစ်ခုရှိပြီး
02:44
and the viscous streams of blood soaking the sheets are highly naturalistic.
35
164076
5172
အိပ်ယာခင်းတွေပေါ်မှာ ရွှဲနေတဲ့ သွေးအပျစ်တွေက သဘာဝကျလွန်းတယ်။
02:49
The blood spraying from the severed artery in Caravaggio’s
36
169248
3587
Caravaggio ရဲ့ ပြတ်နေတဲ့ သွေးလွှတ်ကြောကနေ ဖြန်းထားတဲ့ သွေးတွေက
02:52
looks stilted and artificial by comparison.
37
172835
3420
မပြေပြစ်ဘဲ နှိုင်းယှဥ်လိုက်ရင် အတုပုံပေါက်နေတယ်။
02:57
And yet this isn't even her most celebrated painting of the scene.
38
177089
5506
ဒါပေမဲ့ ဒါက သူ့ရဲ့ အထင်ရှားဆုံး ပန်းချီကားတစ်ချပ်တောင် မဟုတ်ဘူး။
03:02
She finished this painting in 1613,
39
182595
3211
သူက ဒီပန်းချီကားကို ၁၆၁၃ ခုနှစ်မှာ ပြီးမြောက်ခဲ့ပြီး
03:05
shortly after marrying and moving to Florence,
40
185806
2962
မကြာမီမှာ ဖလောရန့်စ်ကို ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကာ
03:08
where she found professional success
41
188768
2127
သူ့ဘဝမှာ အလွန်ခက်ခဲတဲ့ ကာလတစ်ခုနောက်မှာ
03:10
following a very difficult period in her life.
42
190895
2878
ပညာသည်အဖြစ် အောင်မြင်မှုကို ရရှိခဲ့တယ်။
03:14
In 1611, a colleague of her father’s, Agostino Tassi,
43
194899
4963
၁၆၁၁ မှာ ဖခင်ဖြစ်သူ ရဲ့လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် Agostino Tassi နာမည်ပြောင်
03:19
nicknamed “lo Smargiasso,” or “the bully,” raped her.
44
199862
5339
“lo Smargiasso” (ဝါ) “Bully” ဆိုသူက သူ့ကို အဓမ္မပြုကျင့်ခဲ့တယ်။
03:25
When Artemisia told her father,
45
205743
2336
Artemisia က ဖခင်ကို ပြောပြတဲ့အခါ
03:28
he filed charges for the crime of “forcible violation of a virgin”—
46
208079
5046
Tassi ဟာ Orazio ရဲ့ပိုင်ဆိုင်မှုကိုပျက်စီး စေတယ်လို့အဓိပ္ပါယ်ရတဲ့ “အပျိုစင်တစ်ဦးကို
03:33
a designation that meant Tassi had damaged Orazio’s property.
47
213125
4797
အတင်းအကြပ် ကျူးလွန်မှု” ပြစ်မှုအတွက် စွဲချက်တင်ခံရတယ်။
03:38
Rape laws centered almost entirely on young women's bodies
48
218256
4004
မုဒိမ်းမှု ဥပဒေတွေက အမျိုးသမီးငယ်တွေရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်တွေက ဖခင်တွေ ပိုင်ဆိုင်တဲ့
03:42
as commodities owned by their fathers.
49
222260
3003
ကုန်ပစ္စည်းတွေအဖြစ်ဆိုတာကို လုံးဝနီးပါး ဗဟိုပြုထားတယ်။
03:45
Tassi’s trial lasted for seven months,
50
225763
3003
Tassi ရဲ့ တရားခွင်က ခုနစ်လကြာခဲ့ပြီး
03:48
during which Artemisia was subjected to interrogation
51
228849
4004
Artemisia က သက်သေထွက်ဆိုစဉ်မှာ
03:52
and torture with thumbscrews as she testified against him.
52
232853
3921
လက်မဝက်အူရစ်နဲ့ စစ်ဆေးကာ ညှဉ်းပန်းခံခဲ့ရတယ်။
03:57
Tassi was ultimately found guilty,
53
237650
2294
Tassi ဟာ နောက်ဆုံးမှာ အပြစ်ရှိတာကို တွေ့ရှိပေမဲ့
04:00
but his powerful patrons managed to have his sentence revoked.
54
240403
4337
သူ့ရဲ့ သြဇာကြီးတဲ့ ထောက်ပံ့သူတွေကက ပြစ်ဒဏ်ကို ရုတ်သိမ်းနိုင်ခဲ့တယ်။
04:05
Some scholars have suggested that Artemisia started the painting
55
245116
4004
အမှုစစ်နေဆဲကာလမှာ Artemisia ဟာပန်းချီကို
04:09
while the trial was still underway.
56
249120
2252
စတင်ခဲ့တာလို့ ပညာရှင်တချို့က အကြံပြုထားတယ်။
04:11
Many have debated whether the rape influenced her work.
57
251580
3462
မုဒိမ်းမှုဟာ သူ့လက်ရာအပေါ် လွှမ်းမိုး လားလို့ အများအပြားက ငြင်းခုံကြတယ်။
04:15
Artemisia revisited the subject of Judith repeatedly.
58
255626
3462
Artemisia ဟာ Judith ရဲ့ အကြောင်းအရာကို အကြိမ်ကြိမ် ပြန်လည်ကြည့်ခဲ့တယ်။
04:19
One painting shows Judith and her maidservant
59
259505
2836
ပန်းချီကားမှာ Judith နဲ့ သူ့ကျွန်ယုံဟာ ရန်သူတပ်စခန်းကနေ
04:22
trying to leave the enemy encampment.
60
262341
2378
ထွက်ခွာဖို့ ကြိုးစားတာကို ပြသထားတယ်။
04:24
Here, Artemisia added a tiny ornament in Judith’s hair,
61
264719
4379
ဒီမှာ Artemisia က Judith ရဲ့ဆံပင်မှာ သေးငယ်တဲ့ အဆင်တန်ဆာတစ်ခုကို ထည့်လိုက်တယ်၊
04:29
possibly referencing David, the protector of Florence,
62
269098
3754
Michelangelo ကို ခေါင်းညိတ်ပြတဲ့ Florence ရဲ့ ကာကွယ်သူ
04:32
with a nod to Michelangelo.
63
272893
2002
David ကိုရည်ညွှန်းလောက်တာပါ။
04:35
On the sword’s hilt there’s a screaming Gorgon or Medusa—
64
275146
4004
ဓားရိုးပေါ်မှာ အော်ဟစ်နေတဲ့ Gorgon သို့မဟုတ် Medusa ပါ။
04:39
both female archetypes evoking rage and power
65
279150
3253
နှစ်ဦးစလုံးက Caravaggio လက်ရာ နဲ့ ချိတ်ဆက်ပေးတဲ့ ဒေါသနဲ့ စွမ်းအားကို
04:42
which link the work to Caravaggio.
66
282403
2377
လှုံ့ဆော်ပေးတဲ့ အမျိုးသမီး ပုံစံတူတွေပါ။
04:45
Artemisia painted her most famous portrayal of Judith between 1618 and 1620.
67
285448
6965
Artemisia ဟာ ၁၆၁၈ နဲ့ ၁၆၂၀ ကြားမှာ Judith ရဲ့ အကျော်ကြားဆုံး ပန်းချီကားကိုရေးဆွဲတယ်။
04:52
The composition is similar to that of her first painting from 1613,
68
292830
4922
အထားအသိုက ၁၆၁၃ ခုနှစ်က သူရဲ့ ပထမဆုံး ပန်းချီကားနှင့် ဆင်တူပေမဲ့
04:57
but has meaningful details for those who look closely.
69
297752
3169
အနီးကပ်ကြည့်သူတွေအတွက် အဓိပ္ပါယ်ရှိတဲ့ အသေးစိတ်အချက်တွေရှိပါတယ်။
05:01
The sword more directly resembles a crucifix,
70
301130
3420
ဓားက ကားစင်တင်နဲ့ ပိုတူတယ်။
05:04
heightening the sense that Judith's vengeance was a holy act ordained by God.
71
304550
6006
Judith ရဲ့ကလဲ့စားက ဘုရားသခင် ချမှတ်တဲ့ မြင့်မြတ်တဲ့ လုပ်ရပ် သဘောကိုမြှင့်ပေးတယ်။
05:10
Artemisia also added a bracelet featuring the goddess of the hunt—
72
310848
4379
Artemisia ဟာ အမဲလိုက် နတ်ဘုရားမ ပါ၀င်တဲ့ လက်ကောက်တစ်ခုကိုလည်း ပေါင်းထည့်ခဲ့တယ်။
05:15
her namesake, Artemis.
73
315227
2002
သူ့နာမည်တူ Artemis ပါ။
05:17
This signature is one of the many ways her art holds true to a sentiment
74
317355
5046
ဒီအမှတ်အသားက သူ့ရဲ့ဘဝဆုံးခန်းတိုင်ခါနီးမှာ ဖော်ပြခဲ့တဲ့ ခံစားချက်အပေါ် သူ့အနုပညာကို
05:22
that she expressed near the end of her life:
75
322401
2586
စွဲကိုင်ထားတဲ့ နည်းလမ်းများစွာထဲက တစ်ခုပါ။
05:24
“The works will speak for themselves.”
76
324987
3337
“လက်ရာတွေက သူတို့ဘာသာ သူတို့ ပြောလိမ့်မယ်” တဲ့။
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7