Why should you read “Moby Dick”? - Sascha Morrell

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

A mountain separating two lakes.

ရေကန်နှစ်ကန်ကို ခြားထားတဲ့ တောင်တစ်လုံး။

A room papered floor to ceiling with bridal satins.

သတို့သမီး ဖဲသားတွေနဲ့ ကြမ်းပြင်ကနေ မျက်နှာ ကြက်အထိ ပြင်ဆင်ထားတဲ့ အခန်းတစ်ခန်း။

The lid of an immense snuffbox.

ဧရာမ နှာရှူဘူးတစ်ဘူးရဲ့ အဖုံး။

These seemingly unrelated images take us on a tour of a sperm whale’s head

ဒီဆက်စပ်ဟန်မရှိတဲ့ ပုံရိပ်တွေက Herman Melville ရဲ့ "Moby Dick" ထဲက ဝေလငါး

in Herman Melville’s "Moby Dick."

တစ်ကောင်ရဲ့ ခရီးတစ်ခုဆီ ခေါ်သွားတာပါ။

On the surface,

အပေါ်ယံအနေနဲ့

the book is the story of Captain Ahab’s hunt for revenge against Moby Dick,

ဒီစာအုပ်က Captain Ahab ရဲ့ ခြေထောက်ကို ကိုက်သွားတဲ့ ဝေလင်းဖြူ Moby Dick ကို

the white whale who bit off his leg.

လက်စားချေဖို့အတွက် ရှာဖွေတဲ့ ဇာတ်လမ်းပါ။

But though the book features pirates, typhoons, high-speed chases,

ဒါပေမဲ့ စာအုပ်က ပင်လယ်ဓားပြတွေ၊ မုန်တိုင်း တွေ၊ မြန်နှုန်းမြင့် လိုက်ဖမ်းတာတွေနဲ့

and giant squid,

ဧရာမ ပြည်ကြီးငါးတွေကို အသားပေးပေမဲ့

you shouldn’t expect a conventional seafaring adventure.

အစဉ်အလာ ပင်လယ်ပျော် စွန့်စားမှုတစ်ခုလို့ သင် မမျှော်လင့်သင့််ပါ။

Instead, it’s a multilayered exploration of not only the intimate details

ဒီအစား ဒါက ဝေလငါးဖမ်း သင်္ဘောတစ်စင်းပေါ်က ဘဝရဲ့ အတွင်းကျတဲ့ အသေးစိတ်တွေသာမက

of life aboard a whaling ship,

အမြူး၊ အလွမ်း၊ အသောနဲ့ အဆောတလျင်

but also subjects from across human and natural history,

တစ်လှည့်စီပါတဲ့ လူသားနဲ့ သဘာဝ သမိုင်းတစ်လျောက်မှ

by turns playful and tragic, humorous, and urgent.

အကြောင်းအရာတွေရဲ့ အလွှာစုံပါတဲ့ စူးစမ်းမှုတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

The narrator guiding us through these explorations

ဒီးစူးစမ်းမှုတွေကနေ လမ်းညွှန်ပေးတဲ့ ဇာတ်ကြောင်; ပြောသူကတော့

is a common sailor called Ishmael.

Ishmael လို့ခေါ်တဲ့ သာမန် သင်္ဘောသားတစ်ဦးပါ။

Ishmael starts out telling his own story

Ishmael ဟာ ပင်လယ်ကိုသွားရင်းနဲ့ သူ့စိတ်ထဲက စိုထိုင်းပြီး

as he prepares to escape the “damp and drizzly November in [his] soul”

မိုးဖွဲဖွဲကျနေတဲ့ နိုဝင်ဘာ ကနေ လွန်မြောက်ဖို့ ပြင်ဆင်နေစဉ်မှာ

by going to sea.

သူ့ကိုယ်ပိုင် ဇာတ်လမ်းကို စပြောပြတယ်။

But after he befriends the Pacific Islander Queequeg

ဒါပေမဲ့ ပစိဖိတ် ကျွန်းသား Queequeg နဲ့ မိတ်ဆွေဖြစ်ပြီး

and joins Ahab’s crew aboard the Pequod,

Pequod ပေါ်က Ahab ရဲ့ သင်္ဘောသား တစ်သိုက်နဲ့ ပူးပေါင်းပြီးနောက်မှာ

Ishmael becomes more of an omniscient guide for the reader

Ishmael ဟာ စာဖတ်သူအတွက် အစဉ်အလာ ဇာတ်ကောင်ထက်

than a traditional character.

ပိုသိမြင်နှံ့စပ်တဲ့ လမ်းညွှန်ဖြစ်လာတယ်။

While Ahab obsesses over revenge

Ahab က လက်စားချေတာကို စိတ်မှာစွဲပြီး

and first mate Starbuck tries to reason with him,

ပထမ သင်္ဘောမာလိန် Starbuck က သူ့ကို အကြောင်းသင့် ပြောဖို့ကြိုးစားစဉ်

Ishmael takes us on his own quest for meaning

Ishmael က 'ဝန်းကျင်နေရာတွေမပါတဲ့ စကြဝဠာတစ်ခုလုံး''အနှံ့မှာ

throughout “the whole universe, not excluding its suburbs.”

သူ့ကိုယ်ပိုင် အဓိပ္ပာယ်ရှာဖွေခြင်းဆီ ကျွန်ုပ်တို့ကိုခေါ်သွားတယ်။

In his telling, life’s biggest questions loom large, even in the smallest details.

သူပြောပြရာမှာ ဘဝရဲ့ အကြီးဆုံးမေးခွန်း တွေက အသေးဆုံးတွေမှာတောင် အာရုံမှာစိုးမိုးတယ်။

Like his narrator, Melville was a restless and curious spirit,

သူ့ဇာတ်ကြောင်းပြောသူလိုပဲ Melville ဟာ ဂနာမငြိမ်၊ စပ်စုတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးပါ။

who gained an unorthodox education working as a sailor

သူငယ်စဉ်က ကမ္ဘာပတ်ပြီး အလွန်ပင်ပန်းတဲ့ ခရီးတသီတန်းမှာ သင်္ဘောသားအဖြစ်

on a series of grueling voyages around the world in his youth.

လုပ်ကိုင်ရင်း အစဉ်အလာဆန့်ကျင်တဲ့ ပညာရေးကို ရယူခဲ့သူပါ။

He published "Moby Dick" in 1851,

သူဟာ "Moby Dick" ကို အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုမှာ

when the United States’ whaling industry was at its height.

ဝေလငါးဖမ်းလုပ်ငန်း အမြင့်ဆုံးအချိန် ၁၈၅၁ မှာ ထုတ်ဝေခဲ့တယ် ။

Nantucket, where the Pequod sets sail,

Pequod ရွက်စလွှင့်တဲ့ Nantucket ဟာ

was the epicenter of this lucrative and bloody global industry

ကမ္ဘာ့ ဝေလငါးဦးရေကို သေကျေ ပြုန်းတီးစေခဲ့တဲ့ ဝင်ငွေကောင်းပြီး

which decimated the world’s whale populations.

သွေးစွန်းတဲ့ ကမ္ဘာ့လုပ်ငန်းရဲ့ ဗဟိုချက်တစ်ခုဖြစ်ခဲ့တယ်။

Unusually for his time,

သူ့ခေတ်အတွက် ထူးခြားတာက

Melville doesn’t shy away from the ugly side of this industry,

Melville ဟာဒီလုပ်ငန်းရဲ့ အကျည်းတန်တဲ့ ဘက်ကနေ ရှောင်လွဲမသွားဘူး။

even taking the whale’s perspective at one point,

ဝေလငါး ရှု့ထောင့်ကိုတောင် ရပ်တည်ထောက်ခံရင်း

when he speculates on how terrifying the huge shadows of the ships must be

အောက်မှာ ကူးခတ်နေတဲ့ သတ္တဝါတွေအတွက် သင်္ဘောတွေရဲ့ ဧရာမ အရိပ်တွေဟာဘယ်လောက်

to the creature swimming below.

ကြောက်စရာကာင်းတယ်ဆိုတာ သူ ဆင်ခြင်သုံးသပ်မိစဉ်ပါ။

The author’s first-hand familiarity with whaling is evident

ဝေလငါးဖမ်းခြင်းနဲ့ စာရေးသူရဲ့ တိုက်ရိုက် သိကျွမ်းမှုက Ishmael ရဲ့

over and over again in Ishmael’s vivid descriptions.

သရုပ်ဖော်မှုဟာ အထပ်ထပ် ပေါ်လွင်နေတယ်။

In one chapter, the skin of a whale’s penis

အခန်းတစ်ခန်းမှာ ဝေလငါး လိင်အင်္ဂါရဲ့ အရေပြားဟာ

becomes protective clothing for a crewman.

သင်္ဘောသား တစ်ဦးအတွက် အကာအကွယ် အဝတ်အစားဖြစ်လာတယ်။

Chapters with titles as unpromising as “Cistern and Buckets”

Ishmael က ဝေလငါးရဲ့ ခေါင်းတစ်လုံးကို မျှားတာကို ဝမ်းဆွဲအတတ်နဲ့ နှိုင်းစဉ်မှာ

become some of the novel’s most rewarding

"Cistern and Buckets" လို အလားအလာ မကောင်းတဲ့

as Ishmael compares bailing out a sperm-whale’s head to midwifery,

ခေါင်းစဉ်တွေနဲ့အခန်းတွေဟာ ဝတ္ထုရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးအရှိဆုံး တချို့ဖြစ်လာတယ်။

which leads to reflections on Plato.

ဒါက ပလေတိုကို ပြန်လည် သုံးသပ်မိစေတယ်။

Tangling whale-lines provoke witty reflections

ရှုပ်ထွေးနေတဲ့ ဝေလငါး ကြိုးတန်းတွေက သေမျိုးအားလုံးကို ရစ်ပတ်နေတဲ့

on the “ever-present perils” entangling all mortals.

"ထာဝရ ရှိတဲ့ ဘေးရန်တွေ" အပေါ်မှာ ဟာသဉာဏ် ရွှင်တဲ့ ဆင်ခြင်သုံးသပ်မှုတွေ ဖြစ်စေတယ်။

He draws on diverse branches of knowledge, like zoology, gastronomy, law, economics,

သတ္တဗေဒ၊အစားကောင်းစားမှု၊ ဥပဒေ၊ ဘောဂဗေဒ၊ ဒဏ္ဍာရီနဲ့ ဘာသာရေးနဲ့ ယဉ်ကျေးမှု

mythology, and teachings from a range of religious and cultural traditions.

အစဉ်အလာ အမျိုးမျိုးမှ သင်ကြားမှုတွေလို အသိပညာ ကိုင်းခွဲမျိုးစုံကို ထုတ်သုံးတယ်။

The book experiments with writing style as much as subject matter.

ဒီစာအုပ်က အကြောင်းအရာက အရေးအသားဟန် လောက်အများကြီး အရေးပါတာနဲ့ စမ်းသပ်တာပါ။

In one monologue, Ahab challenges Moby Dick in Shakespearean style:

တစ်ကိုယ်တော် ရွတ်ဆိုမှုတစ်ခုမှာ Ahab က ရှိတ်စပီးယားဟန် Moby Dick ကို စိန်ခေါ်တာက

“Towards thee I roll, thou all-destroying but unconquering whale;

"မင်းဘက်ကို ငါ လှိမ့်တယ်၊ မင်း အားလုံး ဖျက်ဆီးပေမဲ့ အနိုင်ယူလို့မရတဲ့ ဝေလငါး၊

to the last I grapple with thee; from hell’s heart I stab at thee;

နောက်ဆုံးအထိ မင်းနဲ့ သတ်ပုတ်၊ ငရဲရဲ့ နှလုံးသားကနေ ငါ မင်းကို ထိုးစိုက်၊

for hate’s sake I spit my last breath at thee.”

အမုန်းအတွက် ငါ့နောက်ဆုံး ထွက်သက်ကို မင်းဆီကို ထွေးထုတ်လိုက်တယ်။"

One chapter is written as a playscript,

အခန်းတစ်ခန်းကို ပြဇာတ် ဇာတ်ညွှန်းလို ရေးထားရာမှာ

where members of the Pequod’s multi-ethnic crew chime in individually and in chorus.

Pequod ရဲ့ လူမျိုးစုံ သင်္ဘောသားတွေက တစ်ဦးချင်းရော သံပြိုင်ပါ ကြားဝင်ပြောတယ်။

African and Spanish sailors trade insults while a Tahitian seaman longs for home,

အာဖရိကန်နဲ့ စပိန်တွေက အပြန်အလှန်ဆဲစဉ် တာဟီတီရန် သင်္ဘောသားတွေက အိမ်ကို လွမ်းတယ်။

Chinese and Portuguese crewmembers call for a dance,

တရုတ်နဲ့ ပေါ်တူဂီတွေ အဖွဲဝင်တွေ ကဖို့ ခေါ်ကြပြီး

and one young boy prophesies disaster.

ကောင်လေးတစ်ယောက်က ကပ်ဘေးကို ဟောကိန်းထုတ်တယ်။

In another chapter,

နောက်တစ်ခန်းမှာ

Ishmael sings the process of decanting whale oil in epic style,

သင်္ဘောက သန်းခေါင်ယံ ပင်လယ်ထဲမှာ လွင့်လိုက်၊ လူးလိုက်ဖြစ်ပြီး

as the ship pitches and rolls in the midnight sea

စည်ပိုင်းတွေက မြေပြိုတာလို မြည်ဟည်းနေစဉ် Ishmael က ကဗျာရှည်ဟန်နဲ့

and the casks rumble like landslides.

ဝေလငါးဆီ လောင်းထည့်တဲ့ ဖြစ်စဉ်ကို သီဆိုတယ်။

A book so wide-ranging has something for everyone.

လူတိုင်းအတွက် တစ်ခုခုရှိလောက်အဆာင် ကျယ်ပြန့် စုံလင်တဲ့ စာအုပ်တစ်အုပ်ပါ။

Readers have found religious and political allegory,

စာဖတ်သူတွေဟာ ဘာသာရေးနဲ့ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ တင်စားချက်၊

existential enquiry, social satire, economic analysis,

လူ့ဘဝနဲ့ဆိုင်တဲ့ မေးမြန်းမှု၊ လူမှုရေး သရော်မှု၊ စီးပွားရေး စိတ်ဖြာမှု၊

and representations of American imperialism,

အမေရိကန် နယ်ချဲ့ဝါဒ ကိုယ်စားပြုမှုတွေ၊ အလုပ်ရှင် အလုပ်သမား

industrial relations and racial conflict.

ဆက်ဆံရေးတွေနဲ့ လူမျိုးရေး ပဋိပက္ခတွေကို တွေ့ရတယ်။

As Ishmael chases meaning and Ahab chases the white whale,

Ishmael က အဓိပ္ပာယ် နောက်လိုက်ပြီး Ahab က ဝေလငါးဖြူ နောက်လိုက်စဉ်

the book explores the opposing forces of optimism and uncertainty,

စာအုပ်က လူသားဖြစ်တည်မှုကို လက္ခဏာ ဆောင်တဲ့ အကောင်းမြင်ဝါဒနဲ့ မသေချာမှု၊

curiosity and fear that characterize human existence

သိလိုမှုနဲ့ ကြောက်စိတ်တို့ရဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက်အားတွေကို စူးစမ်းတယ်။

no matter what it is we’re chasing.

ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ကျွန်ပ်တို့ လိုက်ဖမ်းနေတာလေ။

Through "Moby Dick’s" many pages,

Moby Dick ရဲ့ များစွာသော စာမျက်နှာတွေကနေ

Melville invites his readers to leap into the unknown,

Melville က သူ့စာဖတ်သူတွေကို အသိမှုထဲကို ခုန်ဝင်ဖို့၊ "ဖမ်းဆုပ်မရတဲ့

to join him on the hunt for the “ungraspable phantom of life.”

ဘဝရဲ့တစ္ဆေကို လိုက်ဖမ်းရာမှာ သူနဲ့ အတူပါဖို့ ဖိတ်ခေါ်တာပါ။