Why should you read “Moby Dick”? - Sascha Morrell

Translator: Laika Dog Reviewer: Dinh Lieu Vu

A mountain separating two lakes.

Một ngọn núi ngăn hai hồ nước.

A room papered floor to ceiling with bridal satins.

Một căn phòng được trang trí từ sàn tới trần nhà bằng vải lụa satin.

The lid of an immense snuffbox.

Với cái nắp của một hộp đựng thuốc lá khổng lồ.

These seemingly unrelated images take us on a tour of a sperm whale’s head

Đó dường như không liên quan tới hình ảnh

sẽ đưa chúng ta đến với cuộc viếng thăm đầu của một chú cá voi nhà táng

in Herman Melville’s "Moby Dick."

trong câu chuyện của nhà văn Herman Melville: “Moby Dick.”

On the surface,

Bề ngoài,

the book is the story of Captain Ahab’s hunt for revenge against Moby Dick,

cuốn sách là câu chuyện của thuyền trưởng Ahab

về chuyến đi săn nhằm trả thù Moby Dick,

the white whale who bit off his leg.

một con cá voi trắng đã ngoạm đứt chân của ông ta.

But though the book features pirates, typhoons, high-speed chases,

Nhưng dù cho cuốn sách mô tả về những tên cướp biển,

những trận bão, các cuộc rượt đuổi gay cấn,

and giant squid,

và loài mực đại dương khổng lồ,

you shouldn’t expect a conventional seafaring adventure.

bạn không nên mong đợi một cuộc thám hiểm trên biển thông thường.

Instead, it’s a multilayered exploration of not only the intimate details

Thay vì vậy, đó sẽ là một cuộc khám phá nhiều phần

không chỉ ở đời sống riêng tư

of life aboard a whaling ship,

trên một con tàu đánh bắt cá voi,

but also subjects from across human and natural history,

mà còn là những chủ đề trải dài từ con người cho tới lịch sử tự nhiên,

by turns playful and tragic, humorous, and urgent.

lần lượt đi từ vui tươi đến bi kịch, hài hước, và hối thúc.

The narrator guiding us through these explorations

Người kể chuyện sẽ đưa chúng ta vượt qua những chuyến thám hiểm này

is a common sailor called Ishmael.

dưới góc nhìn của một anh thủy thủ có tên là Ishmael.

Ishmael starts out telling his own story

Ishmael bắt đầu câu chuyện

as he prepares to escape the “damp and drizzly November in [his] soul”

khi anh ấy chuẩn bị trốn thoát “tháng mười một

mưa phùn và ẩm thấp trong chính tâm hồn [của mình]”

by going to sea.

bằng việc sẽ đi biển.

But after he befriends the Pacific Islander Queequeg

Nhưng sau khi làm bạn với Queequeg một người dân đảo Thái Bình Dương

and joins Ahab’s crew aboard the Pequod,

và gia nhập tổ đội Pequod của Ahab,

Ishmael becomes more of an omniscient guide for the reader

Ishmael đã trở thành một hướng dẫn viên thông thái với người đọc

than a traditional character.

hơn là một nhân vật truyền thống.

While Ahab obsesses over revenge

Trong khi Ahab bị ám ảnh bởi sự trả thù

and first mate Starbuck tries to reason with him,

và người bạn đời đầu tiên Starbuck đã cố thuyết phục ông,

Ishmael takes us on his own quest for meaning

Ishmael đưa chúng ta đến với cuộc tìm kiếm ý nghĩa

từ chính bản thân xuyên qua “khắp vũ trụ, kể cả những vùng ven ô.”

throughout “the whole universe, not excluding its suburbs.”

In his telling, life’s biggest questions loom large, even in the smallest details.

Trong lời kể của mình, Ishmael mô tả những thắc mắc của cuộc đời hiện ra lù lù,

kể cả những chi tiết nhỏ nhặt nhất.

Like his narrator, Melville was a restless and curious spirit,

Cũng giống như nhân vật kể truyện,

Melville có một tinh thần học hỏi không ngừng nghỉ,

who gained an unorthodox education working as a sailor

người có nền tảng học vấn không chính thống

làm việc như một thủy thủ

on a series of grueling voyages around the world in his youth.

trên những chuyến đi biển khắp thế giới đầy gian khổ thời trai trẻ.

He published "Moby Dick" in 1851,

Ông ra mắt tác phẩm “Moby Dick” vào năm 1851,

when the United States’ whaling industry was at its height.

khi ngành công nghiệp săn bắt cá voi đang ở thời kì đỉnh cao.

Nantucket, where the Pequod sets sail,

Đảo Nantucket, nơi mà Pequod ra khơi,

là trung tâm của ngành công nghiệp lợi lộc và đầy máu me này

was the epicenter of this lucrative and bloody global industry

which decimated the world’s whale populations.

nơi mà đã sát hại nhiều quần thể cá voi trên thế giới.

Khác với thời đại của ông,

Unusually for his time,

Melville doesn’t shy away from the ugly side of this industry,

Melville lại vạch trần khía cạnh bẩn thỉu của ngành công nghiệp này,

even taking the whale’s perspective at one point,

kể cả lúc đưa ra nhận định về cá voi,

when he speculates on how terrifying the huge shadows of the ships must be

là khi ông so sánh mức độ đáng sợ về các bóng đen lớn từ những con thuyền

to the creature swimming below.

với những sinh vận đang bơi lội bên dưới.

The author’s first-hand familiarity with whaling is evident

Sự hiểu biết chân thực của tác giả với công việc đánh bắt cá voi rất rõ nét

over and over again in Ishmael’s vivid descriptions.

nhiều lần nhắc tới trong sự miêu tả sinh động của Ishmael.

In one chapter, the skin of a whale’s penis

Trong chương một, da của một chiếc dương vật cá voi

becomes protective clothing for a crewman.

được làm thành quần áo bảo hộ cho thủy thủ đoàn.

Chapters with titles as unpromising as “Cistern and Buckets”

Những chương với các tiêu đề không mong chờ như–

“Bình Chứa và những Chiếc Xô”

become some of the novel’s most rewarding

đã trở thành phần đáng xem nhất của tiểu thuyết

as Ishmael compares bailing out a sperm-whale’s head to midwifery,

khi Ishmael so sánh đầu của con cá voi nhô lên với kĩ thuật đỡ đẻ,

thứ mà có liên tưởng đến Plato.

which leads to reflections on Plato.

Tangling whale-lines provoke witty reflections

Những đường cá voi rối ren kích thích những suy nghĩ dí dỏm

on the “ever-present perils” entangling all mortals.

về “những hiểm họa từ trước tới nay” đang đeo bám loài người.

He draws on diverse branches of knowledge, like zoology, gastronomy, law, economics,

Ông lấy kiến thức đa dạng từ nhiều ngành học,

như động vật học, ẩm thực học, luật, kinh tế,

mythology, and teachings from a range of religious and cultural traditions.

thần thoại, và những lý luận

từ một loạt những tôn giáo và các nền văn hóa truyền thống.

The book experiments with writing style as much as subject matter.

Cuốn tiểu thuyết là cuộc thử nghiệm

với phong cách viết lách với nhiều nội dung đề tài.

In one monologue, Ahab challenges Moby Dick in Shakespearean style:

Trong màn kịch một vai, Ahab đã thách thức Moby Dick

trong lối văn mang phong cách của Shakespeare:

“Towards thee I roll, thou all-destroying but unconquering whale;

“Ngước nhìn ngươi ta hát ngân vang,

ngươi tiêu diệt tất cả

nhưng chỉ là một con cá voi không thể chế ngự;

to the last I grapple with thee; from hell’s heart I stab at thee;

ta sẽ vật lộn với ngươi cho tới cùng; từ tâm can đau khổ ta sẽ đâm chết ngươi;

for hate’s sake I spit my last breath at thee.”

vì lòng hận thù với ngươi ta sẽ trút hơi thở cuối cùng.”

One chapter is written as a playscript,

Có chương được viết như một kịch bản,

where members of the Pequod’s multi-ethnic crew chime in individually and in chorus.

nơi các thành viên trong tổ đội đa sắc tộc của Pequod

từng cá nhân hát vang và đồng ca.

African and Spanish sailors trade insults while a Tahitian seaman longs for home,

Các thủy thủ Châu Phi và Tây Ban nha lăng mạ nhau

trong khi một thuyền viên Tahitian khao khát được về nhà,

Chinese and Portuguese crewmembers call for a dance,

các thủy thủ Trung Hoa và Bồ Đào Nha kêu gọi khiêu vũ,

and one young boy prophesies disaster.

và một cậu nhóc nhỏ tuổi tiên đoán thảm họa.

In another chapter,

Ở một chương khác,

Ishmael sings the process of decanting whale oil in epic style,

Ishmael hát lên quá trình gạn dầu cá voi theo phong cách sử thi,

as the ship pitches and rolls in the midnight sea

như con tàu bồng bềnh giữa biển khơi khuya khoắt

and the casks rumble like landslides.

và các thùng tạo ra tiếng ầm ầm như lở đất.

A book so wide-ranging has something for everyone.

Cuốn sách là một thứ gì đó quá nhiều với mọi người.

Readers have found religious and political allegory,

Người đọc sẽ tìm thấy một câu truyện ngụ ngôn

mang tính chính trị và tôn giáo,

existential enquiry, social satire, economic analysis,

cuộc tìm kiếm sinh tồn, sự châm biếm xã hội, phân tích về kinh tế,

and representations of American imperialism,

và sự đại diện cho chủ nghĩa đế quốc của người Mỹ,

industrial relations and racial conflict.

những xung đột về sắc tộc và các mối tương quan về công nghiệp.

As Ishmael chases meaning and Ahab chases the white whale,

Ishmael theo đuổi ý nghĩa trong khi Ahab đuổi bắt loài cá voi trắng,

the book explores the opposing forces of optimism and uncertainty,

cuốn tiểu thuyết bộc bạch những sức mạnh đối lập

về chủ nghĩa lạc quan và sự bất chắc,

curiosity and fear that characterize human existence

tính tò mò và nỗi sợ hãi mà tiểu biểu cho sự tồn tại của con người

no matter what it is we’re chasing.

bất kể thứ mà chúng ta đang theo đuổi.

Through "Moby Dick’s" many pages,

Qua nhiều trang truyện về “Moby Dick,”

Melville invites his readers to leap into the unknown,

Melville đã đưa đọc giả lao vào sự mù quáng,

to join him on the hunt for the “ungraspable phantom of life.”

để cùng ông săn đuổi “bóng ma vô hình của cuộc đời.”