What's so special about Viking ships? - Jan Bill

Translator: KAUNG MYAT HEIN Reviewer: Sanntint Tint

The Vikings came from the rugged, inhospitable north

ဗိုက်ကင်းတွေဟာ ကြမ်းတမ်းပြီး နေထိုင်ဖို့ခက်ခဲတဲ့ စကန်ဒီနေးဗီးယားလို့

known today as Scandinavia.

ခေါ်တဲ့ဒေသကနေ ဆင်းသက်လာကြပါတယ်။

As the Roman Empire flourished further south,

တောင်ပိုင်းမှာ ရောမအင်ပါယာက စည်ပင်သာယာနေချိန်မှာ

Scandinavians had small settlements, no central government, and no coinage.

စကန်ဒီနေးဗီးယားတေွက ဗဟိုအစိုးရ၊အကြွေစေ့ မရှိဘဲအခြေချနေထိုင်မှုလေးတွေပဲရှိတယ်။

Yet by the 11th century,

ဒါပေမဲ့ ၁၁ ရာစုနှစ်လောက်က

the Vikings had spread far from Scandinavia,

ဒီ ဗိုက်ကင်းတွေဟာ စကင်ဒီနေးဗီးယားကနေ ဖြန့်ကျက်နေထိုင်လာကြပါတယ်

gaining control of trade routes throughout Europe,

ဥရောပအနှံ့က ကုန်သွယ် လမ်းကြောင်းတွေကို ထိန်းချုပ်ရင်း

conquering kingdoms as far as Africa,

အာဖရိကတိုက်အထိ နိုင်ငံတွေကို သိမ်းရင်း

and even building outposts in North America.

မြောက်အမေရိကတိုက်မှာတောင် တပ်စခန်းတွေချခဲ့တယ်

The secret to their success was their ships.

သူတို့အောင်မြင်မှုရဲ့ လှို့ဝှက်ချက် ကတော့ သူတို့သင်္ဘောတွေပါ။

The formidable Viking longship

ကြောက်မက်ဖွယ် ဗိုက်ကင်းသင်္ဘောကြီးတွေဟာ

had its origins in the humble dugout canoe, or log boat.

မထင်မရှား သစ်ထွင်းကနူးလှေ ကလေးတွေက စတင်ခဲ့ပါတယ်

For millennia,

ထောင်စုနှစ်ကြာအောင်

the inhabitants of Scandinavia had used these canoes for transportation.

စကင်ဒီနေးဗီးယာ နေထိုင်သူတွေဟာ သယ်ယူပို့ ဆောင်ရေးအတွက် ကနူးလှေတွေကို အသုံးပြုခဲ့တယ်

Dense forests and tall mountains made overland travel difficult,

ထူထပ်တဲ့သစ်တောတွေနဲ့ မြင့်မားတဲ့တောင်တွေက ကုန်းလမ်းက ခရီးသွားဖိ့် ခက်ခဲစေခဲ့ပေမဲ့

but long coastlines and numerous rivers, lakes, and fjords

ရှည်လျားတဲ့ ကမ်းရိုးတန်း၊ များစွာသော မြစ်တွေ၊ ကန်တွေနဲ့ တောင်ကြားရေလမ်းတွေက

provided a viable alternative.

အလားအအလာရှိတဲ့ အခြားရွေးစရာ တစ်ခုကို ပံ့ပိုးပေးခဲ့တယ်

The first canoes were simply hollowed out logs rowed with paddles.

ပထမဦးဆုံးကနူးလှေက ရိုးရိုးရှင်းပါပဲ သစ်လုံးကိုထွင်းထားတယ်၊ တက်နဲ့လှော်တယ်

Over time, they added planks to the log boat base

နောက်ကျတော့ သူတို့သစ်လုံးကိုယ်ထည်ကို သစ်သားပြားတွေကပ်လာကြတယ်

using the clinker, or "lapstrake," technique,

"သစ်ပြားထပ်"နည်းပညာကို အသုံးပြုပြီးတော့ပေါ့

meaning the planks overlapped

ဆိုလိုတာက သစ်သားပြားတွေကို အစွန်းမှာထပ်တယ်

and were fastened to each other along their edges.

တစ်ပြားနဲ့တစ်ပြားကို ပြုတ်မထွက်သွားအောင်ဆွဲထားတယ်

As the Roman Empire expanded north,

ရောမအင်ပါယာက မြောက်ဖက်ကို နယ်မြေချဲ့ထွင်လာချိန်မှာ

some Scandinavians served in their new neighbors’ armies—

တချို့ စကင်ဒီနေးဗိးယားတွေဟာ အနီးအပါး စစ်တပ်တွေမှာ ထမ်းဆောင်ခဲ့ကြပြီး

and brought home Roman maritime technology.

ရောမအင်ပါယာရဲ့ ကုန်သွယ်ရေကြောင်း နည်းပညာကို ယူဆောင်လာခဲ့ကြတယ်

The Mediterranean cultures at the heart of the Roman Empire

ရောမအင်ပါယာရဲ့ အချက်အချာဒေသဖြစ်တဲ့ မြေထဲပင်လယ်ဒေသယဥ်ကျေးမှုမှာ

had large warships that controlled the sea,

ပင်လယ်ပြင်ကို ထိန်းချုပ်နေတဲ့ စစ်သင်္ဘောတွေများစွာရှိခဲ့တယ်

and cargo ships that transported goods along the waterways.

ပြီးတော့ ရေလမ်းတစ်လျောက် ကုန်စည်သယ်ပို့နေတဲ့ ကုန်တင်သင်္ဘောတွေ

These ships were powered by sail and oars

ဒီသင်္ဘောတွေဟာ ရွက်နှင့်တက် အသုံးပြုပြီ:မောင်းနှင်ကြတယ်

and relied on a strong skeleton of internal timbers

အတွင်းပိုင်းက တောင့်တင်းခိုင်မာတဲ့ ကျွန်းသစ်ရိုးတွေပေါ် အားပြုထားတယ်

fastened to the outer planks with copper, iron, and wood nails.

အပြင်ဘက် သစ်ပြားတွေနဲ့ ကြေးနီ၊သံ၊ သစ်သားဆို့တွေနဲ့ တွဲဆက်ထားတယ်

At first, Scandinavians incorporated this new technology

ပထမတော့ မြောက်ပိုင်းသားတွေဟာ ဒီနည်းပညာသစ်တွေကို တွဲဖက်အသုံးချဖို့

by replacing their loose paddles with anchored oars.

သူတို့နဲ့ လျော့ရဲရဲတက်တွေကို အခိုင်အမာတပ်ထားတဲ့ တက်နဲ့လဲတယ်

This change hugely improved the crew’s efficiency,

ပြောင်းလဲမှုက သင်္ဘောသားတွေရဲ့ အစွမ်းကိုအတော် တိုးတက်စေရုံမက

but also required stronger ships.

ပိုခိုင်မာတဲ့ သင်္ဘောတွေပါ လိုအပ်လာခဲ့တယ်

So boat builders began to use iron nails for fasteners rather than sewing.

ဒါကြောင့်လှေဆောက်သူတွေဟာ ကြိုးချုပ်နည်းထက် သံချောင်းတွေကို အသုံးပြုပြီးတွဲဆက်လာခဲ့တယ်

They abandoned the log boat base for a keel plank,

သစ်လုံးထွင်းလှေကို ဧရာအနေနဲ့ အသုံးပြုခြင်းကို စွန့်ပယ်လိုက်ကြတယ်

and the boats became higher and more seaworthy.

ဒီတော့ သင်္ဘောတွေက ပိုမြင့်လာပြီး လှိုင်းဒဏ်လေဒဏ်ပိုခံနိုင်လာတယ်

But these early ships retained the concept of the original log boat:

ဒါပေမဲ့ အစောပိုင်းဆောက်တဲ့ သင်္ဘောတွေကတော့ နဂိုမူမပျက်ပဲဆောက်ခဲ့ကြတယ်

their strength depended on the outer shell of wood,

သူတို့ ခိုင်မာမှုက အပြင်ခွံပေါ်ပဲ မူတည်နေတယ်

not internal frames and beams.

အတွင်းက တကူတွေ ကုန်းတန်းတွေပေါ်မမူတည်ဘူး

They were built as shells— thin-walled but strong,

သူတို့ကို ခပ်ပါးပါးနဲ့ အခွံပုံစံပဲဆောက်ခဲ့ တယ်ဆိုပေမဲ့ ခိုင်တယ်

and much lighter than the Roman ships.

ရောမသင်္ဘောတွေထက်စာရင် အများကြီးပေါ့တယ်

Competing chieftains quickly refined the new ships to be even more efficient.

ပြိုင်နေတဲ့ မျိုးနွယ်စုအကြီးအကဲတွေဟာ လှေ သစ်တွေကို ပိုထိရောက်ဖို့ အမြန်မွမ်းမံတယ်

The lighter the boat, the more versatile it would be

လှေက ပေါ့လေလေ၊ နေရာစုံ အသုံးဝင်လေလေဖြစ်တယ်

and the less investment of resources it would require—

ပြီးတော့ ရင်းနှီးရတာလည်း ပိုနည်းတာပေါ့

an essential advantage in a decentralized culture

ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုကင်းတဲ့ ယဥ်ကျေးမှုမှာ မရှိမဖြစ်ကောင်းကွက်တစ်ခုပါ

without large supplies of people.

လူတွေအများကြီးထောက်ပံ့ပေးစရာမလိုပါဘူး

These ships still had no sails— sails were costly,

ဒီသင်္ဘောတွေမှာ ရွက်တော့ မပါသေးပါဘူး ရွက်တွေက ကုန်ကျစရိတ်များတယ်

and for now the rowed ships could meet their needs.

တက်နဲ့လှော်တဲ့သင်္ဘောတွေဟာ သူတို့ လိုအပ်ချက်ကို အခုထိ ပြည့်မီနေသေးလို့ပါ

That changed after the Western Roman Empire

၅ ရာစုအတွင်းအနောက် ရောမအင်ပါယာ ပြိုလဲတဲ့အချိန်မှာတော့

collapsed in the 5th century.

ဒါက ပြောင်းလဲခဲ့တယ်

Western Europe took a heavy economic blow,

အနောက်ဥရောပဟာ စီးပွားရေးအကြီးအကျယ် အောင်မြင်မှုကို ရယူကာ

leveling the playing field a bit for the Scandinavians.

စကင်ဒီနေးဗိးယားတွေအတွက် ကစားပွဲမှာ အနည်းငယ် တန်းညှိပေးနိုင်ခဲ့တယ်

As the region revived,

ဒေသတွင်းပြန်လည်ထူထောင်လာတာနဲ့

new and vigorous trade routes extended into and through Scandinavia.

စကင်ဒီနေးဗီယားဒေသနှင့် ဒေသတွင်းအထိ ​ ကုန်သွယ်လမ်းကြောင်းသစ်တွေ တိုးချဲ့ခဲ့တယ်

The wealth that flowed along these routes

ဒီလမ်းကြောင်းတစ်လျောက် စီးဆင်းသွားတဲ့ ကြွယ်ဝမှုက

helped create a new, more prosperous and powerful class of Scandinavians,

ကြွယ်ဝကာ အင်အားကောင်းတဲ့ စကင်ဒီနေးဗီးယား လူတန်းစားသစ်တစ်ရပ်ကို ဖန်တီးဖို့ ကူညီတာပါ

whose members competed constantly with each other

ဒီအဖွဲ့ဝင်တွေဟာ ကုန်သွယ်လမ်းကြောင်းနဲ့ နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှုတွေမှာ

over trade routes and territory.

အချင်းချင်း ပြိုင်ဆိုင်မှုတွေအမြဲရှိခဲ့တယ်

By the 8th century, a sailing ship began to make sense:

၈ ရာစုရောက်တဲ့အချိန်မှာ ရွက်တိုက်တဲ့ သင်္ဘောတွေလိုအပ်ကြောင်း စသိလာကြပါပြီ

it could go further, faster, in search of newly available plunder.

အလစ်သုတ်ဖို့ နေရာသစ်တွေရှာတဲ့ နေရာမှာ ပိုဝေးဝေး၊ပိုမြန်မြန်သွားနိုင်တယ်

With the addition of sails,

ရွက်လွင့်ခြင်းနဲ့ပေါင်းစပ်ပြီး

the already light and speedy ships became nearly unbeatable.

နဂိုထဲက ပေါ့ပြီ:မြန်နေတဲ့ သင်္ဘောတွေက ဘယ်သူမှမနိုင်သလောက်နီးပါးကိုဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်

The Viking ship was born.

ဗိုက်ကင်းသင်္ဘောတွေ ပေါ်ထွက်လာခဲ့ပါတယ်

Viking longships could soon carry as many as 100 Vikings to battle.

ဗိုက်ကင်းသင်္ဘောကြီးတွေဟာ ဗိုက်ကင်း အယောက် ၁၀၀ အထိ စစ်ပွဲကို သယ်ပေးနိုင်တယ်

Fleets of them could land on open beaches,

ဒီသင်္ဘောအုပ်စုက သဲသောင်ကမ်းခြေတွေပေါ် ရပ်နိုင်တယ်

penetrate deep into river systems, and be moved over land if need be.

မြစ်တွင်းမှာ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်နိုင်သလို လိုအပ်ရင် ကုန်းပေါ်မှာပါ မသွားလို့ရပါတယ်

When not at war,

စစ်မဖြစ်တဲ့အချိန်မှာ

the vessels were used to transport goods and make trade journeys.

ဒီရေယာဥ်တွေဟာ ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေ:နဲ့ ကုန်စည်ဖလှယ်ခရီးစဥ်တွေလုပ်ဆောင်ပါတယ်

There were smaller versions for fishing and local excursions,

ငါးဖမ်းဖို့နဲ့ လေ့လာရေးထွက်ဖို့ အသေးစားအမျိုးအစားလေးတွေနဲ့

and larger adaptations for open sea voyages

ပင်လယ်ပြင်ခရီးထွက်ဖို့ အကြီးစားတွေလဲရှိပါတယ်

capable of carrying tens of tons of cargo.

ကုန်စည်တန်ချိန် ဆယ်နဲ့ချီပြီး သယ်ဆောင်နိုင်ကြပါတယ်

Thanks to their inventiveness in the face of difficult terrain

ခက်ခဲတဲ့ မြေပြင်ကို အံတုရင်း ရရှိလာတဲ့ သူတို့ရဲ့ဖန်တီးမှုကြောင့်

and weak economies, the Vikings sailed west,

လျော့ရဲနေတဲ့စီးပွားရေးကြောင့် ဗိုက်ကင်းတွေ အနောက်ဖက်ကို ရွက်လွင့်ခဲ့ကြတယ်

settled the North Atlantic and explored the North American coast

မြောက် အတ္တလန်တိတ်ဒေသမှာ အခြေချခဲ့ပြီး မြောက်အမေရိကကမ်းခြေကို စူးစမ်းခဲ့တာက

centuries before any other Europeans would set foot there.

တခြားဥရောပသားတွေ ခြေမချခင် ရာစုနှစ်ပေါင်းများစွာ ကတည်းကပါ