What's so special about Viking ships? - Jan Bill

Reviewer: 24 Anh

The Vikings came from the rugged, inhospitable north

Người Viking xuất thân từ Phương Bắc gồ ghề, khắc nghiệt

known today as Scandinavia.

mà ngày nay gọi là Scandinavia.

Khi đế chế La Mã phát triển về phía Nam,

As the Roman Empire flourished further south,

Scandinavians had small settlements, no central government, and no coinage.

người Scandinavia sống ở các bộ lạc nhỏ, chưa có nhà nước tập quyền và tiền tệ.

Yet by the 11th century,

Nhưng đến thế kỷ thứ 11,

the Vikings had spread far from Scandinavia,

người Viking đã tiến xa ra khỏi Scandinavia,

gaining control of trade routes throughout Europe,

nắm giữ các tuyến đường giao thương trên khắp châu Âu,

conquering kingdoms as far as Africa,

chinh phục các vương quốc xa xôi ở tận châu Phi,

and even building outposts in North America.

và thậm chí xây dựng tiền đồn tại Bắc Mỹ.

The secret to their success was their ships.

Bí quyết thành công của họ nằm ở những con tàu.

The formidable Viking longship

Những con tàu đáng gờm của người Viking

had its origins in the humble dugout canoe, or log boat.

có nguồn gốc từ xuồng độc mộc nhỏ, hay còn gọi thuyền gỗ.

For millennia,

Nhiều thiên nhiên kỉ,

người Scandinavia đã sử dụng xuồng độc mộc để đi lại.

the inhabitants of Scandinavia had used these canoes for transportation.

Dense forests and tall mountains made overland travel difficult,

Giao thông đường bộ khó khăn do rừng rậm và núi cao,

but long coastlines and numerous rivers, lakes, and fjords

nhưng đường bờ biển dài với nhiều sông, hồ, vịnh hẹp

provided a viable alternative.

đã tạo nên cách di chuyển khả thi khác.

The first canoes were simply hollowed out logs rowed with paddles.

Những chiếc xuồng đầu tiên chỉ đơn giản là những thân cây rỗng gắn với mái chèo.

Over time, they added planks to the log boat base

Sau này, họ gắn thêm ván gỗ vào đáy xuồng

using the clinker, or "lapstrake," technique,

bằng kĩ thuật clinker, hay còn gọi là “ván ghép chồng”,

meaning the planks overlapped

tức là các tấm ván chồng lên nhau và được ép lại với nhau dọc theo các cạnh.

and were fastened to each other along their edges.

As the Roman Empire expanded north,

Khi Đế chế La Mã mở rộng về phương Bắc,

some Scandinavians served in their new neighbors’ armies—

một số người Scandinavia phục vụ trong quân đội các nước láng giềng

and brought home Roman maritime technology.

và học hỏi được kĩ thuật hàng hải La Mã.

The Mediterranean cultures at the heart of the Roman Empire

Các nền văn hóa Địa Trung Hải tại trung tâm Đế chế La Mã

had large warships that controlled the sea,

sở hữu những chiếc tàu chiến lớn thống trị đại dương,

and cargo ships that transported goods along the waterways.

và những con tàu chở hàng vận chuyển hàng hóa bằng đường thủy.

These ships were powered by sail and oars

Những con tàu này chạy bằng buồm và mái chèo

and relied on a strong skeleton of internal timbers

và có khung gỗ chắc chắn bên trong

fastened to the outer planks with copper, iron, and wood nails.

gắn chặt vào các tấm ván bên ngoài bằng đinh đồng, sắt và gỗ.

At first, Scandinavians incorporated this new technology

Ban đầu, người Scandinavia áp dụng kĩ thuật mới này

by replacing their loose paddles with anchored oars.

bằng việc thay thế những mái chèo lỏng lẻo bằng mái chèo có neo.

This change hugely improved the crew’s efficiency,

Sự thay đổi này đã cải thiện đáng kể năng suất của đội thủy thủ,

but also required stronger ships.

nhưng lại đòi hỏi các con tàu vững chắc hơn.

So boat builders began to use iron nails for fasteners rather than sewing.

Thợ đóng tàu bắt đầu sử dụng đinh sắt để đóng tàu thay vì ghép chồng.

They abandoned the log boat base for a keel plank,

Họ sử dụng sống thuyền thay vì thân gỗ rỗng làm đáy,

and the boats became higher and more seaworthy.

nên những con thuyền trở nên cao hơn và dễ dàng đi biển hơn.

But these early ships retained the concept of the original log boat:

Nhưng những con tàu đầu tiên này vẫn mang đặc điểm ban đầu của thuyền gỗ:

their strength depended on the outer shell of wood,

sự vững chắc của chúng phụ thuộc vào vỏ gỗ bên ngoài,

not internal frames and beams.

chứ không phải khung và đà ngang bên trong.

They were built as shells— thin-walled but strong,

Tàu được chế tạo giống như vỏ sò: mỏng, nhưng vững chắc,

and much lighter than the Roman ships.

và nhẹ hơn nhiều so với tàu La Mã.

Competing chieftains quickly refined the new ships to be even more efficient.

Những thuyền trưởng hiếu thắng nhanh chóng cải tiến những con tàu mới hiệu quả hơn.

The lighter the boat, the more versatile it would be

Tàu càng nhẹ thì càng trở nên linh hoạt

and the less investment of resources it would require—

và cần ít nguyên vật liệu hơn--

an essential advantage in a decentralized culture

đây là một lợi thế thiết yếu trong một nền văn hóa phi tập trung

without large supplies of people.

thiếu những nguồn cung lớn từ người dân.

These ships still had no sails— sails were costly,

Những con tàu này vẫn không có buồm vì buồm rất đắt đỏ,

and for now the rowed ships could meet their needs.

và đến hiện tại, các con tàu có mái chèo vẫn có thể đáp ứng nhu cầu của họ.

That changed after the Western Roman Empire

Tình trạng này đã thay đổi sau khi đế chế La Mã phương Tây

collapsed in the 5th century.

sụp đổ vào thế kỉ thứ 5.

Western Europe took a heavy economic blow,

Tây Âu bị giáng một đòn kinh tế nặng nề

leveling the playing field a bit for the Scandinavians.

khiến cán cân nghiêng một chút về phía người Scandinavia.

As the region revived,

Khi khu vực này hồi sinh,

new and vigorous trade routes extended into and through Scandinavia.

những tuyến đường giao thương sầm uất mới mở rộng xuyên qua và về phía Scandinavia.

Sự giàu có mà những tuyến đường này mang đến

The wealth that flowed along these routes

helped create a new, more prosperous and powerful class of Scandinavians,

tạo nên tầng lớp người Scandinavia mới, thịnh vượng và nhiều quyền lực hơn,

whose members competed constantly with each other

mà trong đó, các thành viên liên tục cạnh tranh với nhau

over trade routes and territory.

nhằm tranh giành các tuyến đường giao thương và lãnh thổ.

By the 8th century, a sailing ship began to make sense:

Đến thế kỉ thứ 8, tàu có buồm ra đời:

it could go further, faster, in search of newly available plunder.

nó có thể đi xa hơn, nhanh hơn đến những vùng đất chưa được khai phá.

With the addition of sails,

Khi có thêm buồm,

the already light and speedy ships became nearly unbeatable.

những con tàu vốn đã nhẹ và nhanh trở nên gần như bất bại.

The Viking ship was born.

Tàu của người Viking ra đời.

Viking longships could soon carry as many as 100 Vikings to battle.

Những chiếc tàu dài của người Viking có thể chở tới 100 người để chiến đấu.

Fleets of them could land on open beaches,

Hạm đội có thể thả neo tại những vùng biển mở,

penetrate deep into river systems, and be moved over land if need be.

tiến sâu vào hệ thống sông ngòi và có thể di chuyển qua đất liền nếu cần.

When not at war,

Ở thời bình,

the vessels were used to transport goods and make trade journeys.

những con tàu này được sử dụng để chở hàng và di chuyển để giao thương.

There were smaller versions for fishing and local excursions,

Có những loại tàu nhỏ hơn dành để câu cá và du ngoạn,

and larger adaptations for open sea voyages

và có những loại tàu lớn cho những chuyến đi biển dài ngày

capable of carrying tens of tons of cargo.

có thể chở tới mười tấn hàng hóa.

Thanks to their inventiveness in the face of difficult terrain

Nhờ sự sáng tạo trong khi phải đối mặt với địa hình hiểm trở

and weak economies, the Vikings sailed west,

và những nền kinh tế kém phát triển, người Viking đi thuyền về phía Tây,

settled the North Atlantic and explored the North American coast

đặt chân đến Bắc Đại Tây Dương và khám phá vùng biển Bắc Mỹ

centuries before any other Europeans would set foot there.

nhiều thế kỉ trước khi những người châu Âu đầu tiên đặt chân đến đó.