What's so special about Viking ships? - Jan Bill

Çeviri: Nihal Aksakal Gözden geçirme: Can Boysan

The Vikings came from the rugged, inhospitable north

Vikingler bugün İskandinavya olarak bilinen

known today as Scandinavia.

engebeli, soğuk kuzeyden gelmişlerdir.

As the Roman Empire flourished further south,

Roma İmparatorluğu güneye doğru gelişirken,

Scandinavians had small settlements, no central government, and no coinage.

İskandinavların küçük yerleşim yerleri vardı

fakat merkezi hükûmetleri ve sikkeleri yoktu.

Yet by the 11th century,

Ancak 11. yüzyılda Vikingler

the Vikings had spread far from Scandinavia,

İskandinavya'dan çok uzaklara yayılmış,

gaining control of trade routes throughout Europe,

Avrupa'daki ticaret yollarının kontrolünü ele geçirmiş,

conquering kingdoms as far as Africa,

Afrika'ya kadar krallıklar fethetmiş

and even building outposts in North America.

ve hatta Kuzey Amerika'da karakollar inşa etmişti.

The secret to their success was their ships.

Başarılarının sırrı gemileriydi.

The formidable Viking longship

Müthiş Viking yelkenlisinin kökenleri

had its origins in the humble dugout canoe, or log boat.

mütevazı ahşap kano veya kütük teknesine dayanır.

For millennia,

Binlerce yıl boyunca

the inhabitants of Scandinavia had used these canoes for transportation.

İskandinavya sakinleri bu kanoları nakliye için kullanmışlardı.

Dense forests and tall mountains made overland travel difficult,

Sık ormanlar ve uzun dağlar karadan seyahat etmeyi zorlaştırdı,

but long coastlines and numerous rivers, lakes, and fjords

ancak uzun sahil şeritleri ile çok sayıda nehirler, göller

provided a viable alternative.

ve fiyordlar uygun bir alternatif sağladı.

The first canoes were simply hollowed out logs rowed with paddles.

İlk kanolar, kürekler ile sıralanmış kütüklerden oyulmuştur.

Over time, they added planks to the log boat base

Zamanla, klinker veya "bindirme kaplama" tekniği kullanılarak

using the clinker, or "lapstrake," technique,

kütük teknesi tabanına tahtalar eklediler,

meaning the planks overlapped

bu da tahtaların üst üste geldiği ve kenarları boyunca

and were fastened to each other along their edges.

birbirine tutturulduğu anlamına gelir.

As the Roman Empire expanded north,

Roma İmparatorluğu kuzeye doğru genişlerken

some Scandinavians served in their new neighbors’ armies—

bazı İskandinavlar yeni komşularının ordusunda görev yaptılar

and brought home Roman maritime technology.

ve Romalıların denizcilik teknolojisini ana vatanlarına getirdiler.

The Mediterranean cultures at the heart of the Roman Empire

Roma İmparatorluğu'nun kalbindeki Akdeniz kültürleri,

had large warships that controlled the sea,

denizi kontrol eden büyük savaş gemilerine

and cargo ships that transported goods along the waterways.

ve su yolları boyunca mal taşıyan kargo gemilerine sahipti.

These ships were powered by sail and oars

Bu gemiler yelken ve kürekler ile güçlendirilmiş

and relied on a strong skeleton of internal timbers

ve dış tahtalara bakır, demir ve ahşap çivilerle tutturulmuş

fastened to the outer planks with copper, iron, and wood nails.

güçlü bir iç ahşap iskeletine dayanıyordu.

At first, Scandinavians incorporated this new technology

İlk başta, İskandinavlar bu yeni teknolojiyi

by replacing their loose paddles with anchored oars.

gevşek küreklerini bağlantılı kürekler ile değiştirmeyle birleştirdiler.

This change hugely improved the crew’s efficiency,

Bu değişiklik mürettebatın verimliliğini büyük ölçüde artırdı,

but also required stronger ships.

ancak daha güçlü gemiler de gerektirdi.

So boat builders began to use iron nails for fasteners rather than sewing.

Böylece tekne üreticileri, dikiş yerine demir çivileri kullanmaya başladılar.

They abandoned the log boat base for a keel plank,

Kütük tekne tabanını bir omurga tahtası ile değiştirdiler

and the boats became higher and more seaworthy.

böylece, tekneler daha yüksek ve deniz için daha elverişli oldu.

But these early ships retained the concept of the original log boat:

Ancak bu ilk gemiler orijinal kütük teknesi kavramını korudu,

their strength depended on the outer shell of wood,

güçleri iç çerçevelere ve kirişlere değil,

not internal frames and beams.

ahşabın dış kabuğuna bağlıydı.

They were built as shells— thin-walled but strong,

Kabuk olarak inşa edilmişlerdi -

and much lighter than the Roman ships.

ince duvarlı ama güçlü ve Roma gemilerinden çok daha hafiflerdi.

Competing chieftains quickly refined the new ships to be even more efficient.

Rakip şefler, yeni gemileri daha da verimli olacak şekilde çabucak geliştirdi.

The lighter the boat, the more versatile it would be

Tekne ne kadar hafif olursa o kadar çok yönlü olur

and the less investment of resources it would require—

ve daha az kaynak yatırımı gerektirir

an essential advantage in a decentralized culture

ve bu, büyük insan kaynağı olmaksızın,

without large supplies of people.

merkezi olmayan bir kültürde önemli bir avantajdır.

These ships still had no sails— sails were costly,

Bu gemilerin hâlâ yelkenleri yoktu - yelkenler pahalıydı

and for now the rowed ships could meet their needs.

ve şimdilik kürekli gemiler ihtiyaçlarını karşılayabiliyordu.

That changed after the Western Roman Empire

Batı Roma İmparatorluğu'nun 5. yüzyılda yıkılmasından sonra

collapsed in the 5th century.

bu durum değişti.

Western Europe took a heavy economic blow,

Batı Avrupa, İskandinavlar için oyun alanını biraz dengeleyerek

leveling the playing field a bit for the Scandinavians.

ağır bir ekonomik darbe aldı.

As the region revived,

Bölge yeniden canlanırken,

new and vigorous trade routes extended into and through Scandinavia.

yeni ve güçlü ticaret yolları İskandinavya'ya doğru uzanıyordu.

The wealth that flowed along these routes

Bu yollar boyunca akan servet,

helped create a new, more prosperous and powerful class of Scandinavians,

üyeleri ticaret yolları ve toprakları üzerinde sürekli olarak

whose members competed constantly with each other

birbirleriyle rekabet eden yeni, daha müreffeh

over trade routes and territory.

ve güçlü bir İskandinav sınıfı yaratmaya yardımcı oldu.

By the 8th century, a sailing ship began to make sense:

8. yüzyılda, bir yelkenli gemi anlam kazanmaya başladı:

it could go further, faster, in search of newly available plunder.

yeni mevcut olan yağma arayışı içinde daha hızlı, daha ileri gidebilirdi.

With the addition of sails,

Yelkenlerin eklenmesiyle,

the already light and speedy ships became nearly unbeatable.

zaten hafif ve hızlı olan gemiler neredeyse rakipsiz hale geldi.

The Viking ship was born.

Viking gemisi doğdu.

Viking longships could soon carry as many as 100 Vikings to battle.

Viking gemileri savaşmak için 100 kadar Viking taşıyabilirdi.

Fleets of them could land on open beaches,

Filoları açık kumsallara inebilir,

penetrate deep into river systems, and be moved over land if need be.

nehir sistemlerine derinlemesine nüfuz edebilir

ve gerekirse kara üzerinde hareket edebilirdi.

When not at war,

Savaşta değilken

the vessels were used to transport goods and make trade journeys.

gemiler mal taşımak ve ticaret yolculuğu yapmak için kullanıldı.

There were smaller versions for fishing and local excursions,

Balıkçılık ve yerel geziler için daha küçük versiyonlar

and larger adaptations for open sea voyages

ve on tonlarca yük taşıyabilen açık deniz yolculukları için

capable of carrying tens of tons of cargo.

daha büyük uyarlamalar vardı.

Zor arazi ve zayıf ekonomiler karşısındaki yaratıcılıkları sayesinde

Thanks to their inventiveness in the face of difficult terrain

and weak economies, the Vikings sailed west,

Vikingler batıya yelken açtılar,

settled the North Atlantic and explored the North American coast

Kuzey Atlantik'e yerleştiler ve Kuzey Amerika kıyılarını

centuries before any other Europeans would set foot there.

diğer Avrupalılar oraya ayak basmadan yüzyıllar önce keşfettiler.