The man who lost his sense of touch - Antonio Cataldo

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

In 1971, Ian Waterman suddenly collapsed from a severe case

၁၉၇၁ ခုနှစ်တွင် Ian Waterman ဟာ အစာအိမ်တုပ်ကွေးလို့ ထင်ရတဲ့ ပြင်းထန်တဲ့

of what seemed to be gastric flu.

ဝေဒနာတစ်ခုကြောင့် ရုတ်တရက် မူးလဲသွားတယ်။

His illness passed after a few days,

သူ့ရောဂါက ရက်အနည်းငယ်ကြာပြီး နောက်မှာ ပျောက်ကင်းသွားပေမဲ့

but a stranger set of symptoms lingered.

ပိုဆန်းပြားတဲ့ လက္ခဏာတွေ စွဲကျန်နေခဲ့တယ်။

Although his muscles and joints remained healthy,

ကြွက်သားတွေနဲ့ အဆစ်တွေ ကျန်းမာနေပေမဲ့

Waterman was unable to move.

Waterman ကတော့ မလှုပ်ရှားနိုင်ခဲ့ဘူး။

In fact, he was unable to feel anything from the neck down.

တကယ်တော့ သူဟာ လည်ပင်းကနေ ဘာမှ ခံစားလို့မရခဲ့ဘူး။

Eventually, he was diagnosed with a rare and extreme form of deafferentation,

နောက်ဆုံးမှာ၊ အာရုံကြောစနစ်ကနေ အချက်ပြမှုတွေ ပြတ်တောက် ဒါမှမဟုတ်

a neurological condition in which certain signals

ချို့ယွင်းသွားတဲ့ ရှားပါးပြီး ပြင်းထန်တဲ့

from the nervous system are interrupted or impaired.

အာရုံကြောဆိုင်ရာ အခြေအနေတစ်ရပ်ကို သူ့မှာ တွေ့ရှိခဲ့တယ်။

Without his body's constant feedback on how his limbs were moving,

သူ့ခြေလက်တွေ လှုပ်ရှားပုံနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ အဆက်မပြတ် တုံ့ပြန်မှုမရှိဘဲ

Waterman was unable to sit up, stand, or walk.

Waterman ဟာ ထိုင်တာ၊ ရပ်တာ၊ လမ်းလျှောက်တာ မလုပ်နိုင်ခဲ့ဘူး။

But over time, he taught himself to use sight to judge the distance

ဒါပေမဲ့ ကြာလာတော့ တခြားအရာဝတ္ထုတွေနဲ့ ခြေလက်တွေ အကွာအဝေးကို ဆုံးဖြတ်ဖို့

of his limbs from other objects.

မျက်စိကို သုံးတတ်အောင် သူ့ကိုယ်သူ သင်ခဲ့တယ်။

And eventually he regained complete control of his body—

နောက်ဆုံးမှာ သူဟာ သူ မြင်နိုင်သလောက် သူ့ခန္ဓာကိုယ်ကို အပြည့်အဝ

so long as he could see it.

ပြန်ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့တယ်။

We often don’t think of touch as being a vital part of movement.

ထိတွေ့ကို လှုပ်ရှားမှုရဲ့ အရေးပါတဲ့အပိုင်း တစ်ခုအဖြစ် မကြာခဏ တွေးတောလေ့မရှိကြဘူး။

But touch is just one part of the somatosensory system,

ဒါပေမဲ့ ထိတွေ့မှုက ခန္ဓာကိုယ် မက်နှာပြင် နဲ့ အတွင်းပိုင်းတို့ကနေ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့

a network that oversees all the sensations

အာရုံခံစားမှုအားလုံးကို ကြီးကြပ်ပေးတဲ့

arising from the surface and interior of our bodies.

somatosensory စနစ်၊ ကွန်ရက်တစ်ခုရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုသာပါ။

Touch, pain, temperature, and our awareness of our bodies in space—

ထိတွေ့မှု၊ နာကျင်မှု၊ အပူချိန်နဲ့ proprioception လို့လည်းသိကြတဲ့

also known as proprioception— are regulated by this system.

အာကာသထဲက ကိုယ်ခန္ဓာတွေအကြောင်းကို သိရှိမှုကို ဒီစနစ်နဲ့ ထိန်းညှိထားတာပါ။

And when something goes wrong, the effects can be dramatic.

တစ်ခုခု မှားသွားတဲ့အခါ သက်ရောက်မှုတွေက သိသိသာသာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

All these sensations are processed by millions of tiny receptor cells

ဒီအာရုံခံစားမှုအားလုံးကို အရေပြား၊ ကြွက်သား၊ အရွတ်နဲ့ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတွေမှာ

embedded in our skin, muscles, tendons, and organs.

မြုပ်ဝင်နေတဲ့ သေးငယ်တဲ့ တုံ့ပြန်မှု ဆဲလ်သန်းပေါင်းများစွာနဲ့ လုပ်ဆောင်တာပါ။

Every square centimeter of our skin is packed with hundreds of these cells,

အရေပြားရဲ့စတုရန်းစင်တီမီတာတိုင်းမှာ ရာချီတဲ့ ဒီဆဲလ်တွေက ပြည့်ကျပ်နေကာ

and their shape, size, and depth determine what kind of stimuli they respond to.

ဒါတွေရဲ့သဏ္ဍာန်၊အရွယ်နဲ့ အနက်က တုံ့ပြန်တဲ့ လှုံ့ဆော်မှုအမျိုးအစားကို ဆုံးဖြတ်ပေးတယ်။

Mechanoreceptors sense mechanical deformation of the skin.

mechanoreceptors တွေက အရေပြားရဲ့လှုပ်ရှား မှုဆိုင်ရာ ပုံပျက်ခြင်းကို ခံစားရတယ်။

This could be triggered by low or high frequency vibrations,

ဒါက ကြိမ်နှုန်း နိမ့် ဒါမဟုတ် မြင့်တဲ့ တုန်ခါမှု၊ ဆွဲဆန့်မှု ဒါမဟုတ်

a stretch, or simply light, static pressure.

ပေါ့ပါးတဲ့ တည်ငြိမ် ဖိအားကြောင့် အစပျိုးနိုင်တယ်။

Thermoreceptors respond to temperature changes,

thermoreceptors တွေက အပူချိန် ပြောင်းလဲမှုတွေကို တုံ့ပြန်ချိန်မှာ

while nociceptors sense pain.

nociceptors တွေက နာကျင်မှုကို ခံစားရတယ်။

And propriocepters sit deep in your muscles and tendons,

propriocepters တွေက သင့်ကြွက်သားတွေနဲ့ အရွတ်တွေထဲမှာ နက်ရှိုင်းစွာ အထိုင်ကျနေပြီး

continually detecting and relaying information

သင့်ခန္ဓာကိုယ် အနေအထားနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အချက်အလက်တွေကို အဆက်မပြတ်

about the position of your body.

ရှာဖွေပြီး ထပ်ဆင့်ပေးပို့တယ်။

Your brain then combines this information with other sensory data

ဒီနောက်မှာ သင့်ရဲ့ခြေလက်အင်္ဂါများကို မြင်စရာမလိုဘဲ နေရာလပ်ကိုဖြတ်ပြီး ရွေ့ဖို့

to move through space without needing to see your limbs.

သင့်ဦးနှောက်က ဒီအချက်အလက်တွေကို အခြား အာရုံခံ အချက်အလက်တွေနဲ့ ပေါင်းစပ်ပေးပါတယ်။

All of these receptors work by sending electrical signals to the brain

ဒီ တုံ့ပြန်မှုအင်္ဂါအားလုံးက သူတို့ ချိတ် ဆက်ထားတဲ့ အမျှင်တွေကနေ ဦးနှောက်ဆီ လျှပ်စစ်

through fibers they’re attached to.

အချက်ပြမှုတွေ ပို့ရင်း အလုပ်လုပ်တယ်။

And the speed of those signals varies with the fiber’s thickness.

ဒီအချက်ပြမှုတွေရဲ့မြန်နှုန်းက အမျှင်ရဲ့အထူအလိုက် ကွဲပြားတယ်။

For example, some nociceptors are attached to fibers

ဥပမာ၊ တချို့ nociceptor တွေက အနည်းငယ် ပိုလျှပ်ကူးနိုင်တဲ့

with slightly more conductive, fatty myelin than others.

အဆီများတဲ့ myelin ရှိတဲ့ အမျှင်တွေနဲ့ တွဲဆက်နေတယ်။

So when you get hurt, the electrical impulses from thicker nociceptors

ဒါကြောင့် နာကျင်တဲ့အခါမှာ ပိုထူတဲ့ nociceptors တွေက လျှပ်စစ် နှိုးဆွမှုတွေက

trigger sharp, intense pain,

စူးရှ၊ပြင်းထန်တဲ့ နာကျင်မှု ဖြစ်ပေါ်စေပေမဲ့

while thin, unmyelinated nociceptors are responsible

ပါးလွှာပြီး myelin မလုပ်ထားတဲ့ nociceptors တွေက နောက်ဆက်တွဲပါလာတဲ့

for the dull, aching pain that follows.

စူးအောင့်တဲ့ နာကျင်ကိုက်ခဲမှုကို ဖြစ်စေတယ်။

And since the fibers carrying tactile information are much thicker

အထိအတွေ့ဆိုင်ရာ အချက်အလက် သယ်ဆောင်ပေးတဲ့ အမျှင်တွေက

than those carrying nociceptive signals,

nociceptive အချက်ပြမှုတွေထက် ပိုထူတာကြောင့်၊

rubbing an injury can produce temporary relief from the pain

ဒဏ်ရာကို ပွတ်တိုက်တာက နာကျင်မှုကနေ ယာယီ သက်သာရာရစေတယ်။

These receptors generate a constant flood of signals

ဒီတုံ့ပြန်မှု အင်္ဂါတွေက အာရုံကြောစနစ်ကနေ ဦးနှောက်ဆီ ရောက်ရှိတဲ့

that travel through the nervous system to the brain.

အဆက်မပြတ် အချက်ပြလှိုင်းတွေကို ထုတ်ပေးပါတယ်။

But if this process is disrupted—

ဒါပေမဲ့ အရေပြား၊ အာရုံကြောတွေ ဒါမှမဟုတ်

either by damage to the skin, the nerves, or the brain—

ဦးနှောက်ကို ပျက်စီးတာကြောင့် ဒီဖြစ်စဉ်က အလျဉ်ပြတ်သွားရင်

the network breaks down.

ကွန်ရက် ပျက်သွားပါတယ်။

And since it underpins so many bodily functions,

ဒါက ကိုယ်ခန္ဓာဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ချက်များစွာကို ပံ့ပိုးတာကြောင့်၊

damage to the somatosensory system can manifest in a wide variety of ways.

somatosensory system ထိခိုက်ပျက်စီးမှုက ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ ထင်ရှားစေနိုင်တယ်။

In Waterman’s case, an autoimmune reaction

Waterman ရဲ့ အဖြစ်မှာ သဘာဝကိုယ်ခံအား တုံ့ပြန်မှုတစ်ခုက

attacked a large swath of his nervous system,

၎င်းရဲ့အာရုံကြောစနစ် အများအပြားကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး

leaving him with no tactile or proprioceptive sensations

သူ့ဆီမှာ လည်ပင်းကနေ ထိတွေ့မှု ဒါမှမဟုတ် proprioceptive ခံစားချက်တွေ ကျန်နေတာပါ။

from the neck down.

ခံစားချက်တွေ ကျန်နေတာပါ။

But deafferentation is just one of many somatosensory disorders.

ဒါပေမဲ့ deaferentation ဟာ somatosensory ရောဂါ အများအပြားထဲက တစ်ခုသာပါ။

Individuals can receive damage to a specific brain area or a section of skin,

လူတစ်ဦးချင်းစီဟာ အချို့နေရာတွေမှာ အာရုံခံစားမှုတွေ ဆုံးရှုံးသွားစေနိုင်တဲ့

resulting in the loss of certain sensations in particular locations.

တိကျတဲ့ ဦးနှောက်ဧရိယာ ဒါမဟုတ် အရေပြားရဲ့ အပိုင်းတစ်ခုကို ပျက်စီးမှု ရရှိနိုင်ပါတယ်။

And the impact of this loss can be significant.

ပြီးတော့ ဒီဆုံးရှုံးမှုရဲ့ သက်ရောက်မှုက သိသာထင်ရှားပါတယ်။

Losing tactile sensations makes it difficult to gauge how much strength

အာရုံခံစားမှုတွေေ ဆုံးရှုံးတာက အခြေအနေ တစ်ခုမှာ ခွန်အားဘယ်လောက် သုံးရမယ်ဆိုတာကို

to use in a situation.

တိုင်းတာဖို့ ခက်ခဲစေတယ်။

Without the warning signals provided by thermal and pain stimuli,

အပူနဲ့ နာကျင်မှုဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုတွေကို ပံ့ပိုးတဲ့ သတိပေး အချက်ပြမှုများမရှိဘဲ၊

we don’t react when our bodies are damaged.

ခန္ဓာကိုယ်တွေ ပျက်စီးသွားတဲ့အခါ မတုံ့ပြန်နိုင်တော့ဘူး။

And, being deprived of social touch can cause a condition

လူမှုရေး ထိတွေ့မှု ကင်းမဲ့တာက အထိအတွေ့ ငတ်မွတ်ခြင်း လို့ခေါ်တဲ့

known as touch starvation,

အခြေ အနေတစ်ခုကို ဖြစ်စေနိုင်ပြီး

characterized by anxiety, depression,

စိုးရိမ်စိတ်၊ စိတ်ဓာတ်ကျတာ၊ သွေးတိုးတာနဲ့

high blood pressure, and even a weakened immune system.

ခုခံအား စနစ် အားနည်းတာတွေကိုတောင် ဖော်ပြပါတယ်။

Many individuals who face these realities have found innovative ways to adapt.

ဒီအဖြစ်တွေ ရင်ဆိုင်ရသူအများအပြားဟာ နေသား ကျဖို့ နည်းလမ်းသစ်တွေကို တွေ့ရှိခဲ့ကြတယ်။

But it’s undeniable that all these invisible sensations

ဒါပေမဲ့ ဒီမမြင်နိုင်တဲ့ခံစားချက်အားလုံးက၊ သင့်လက်ချောင်းကို ကိုင်ဖို့ ခက်ခဲတာတောင်၊

play a vital role in how we navigate the world—

ကမ္ဘာကြီးကို ကျွန်ုပ်တို့ သွားလာရာမှာ အရေးပါတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ

even if they can be difficult to put your finger on.

ပါဝင်နေတယ်ဆိုတာကိုတော့ ငြင်းမရနိုင်ပါ။