The man who lost his sense of touch - Antonio Cataldo

Çeviri: Emel Çırakoğlu Gözden geçirme: Ilayda Gokgoz

In 1971, Ian Waterman suddenly collapsed from a severe case

1971′de, Ian Waterman mide iltihabı gibi görünen

ciddi bir hastalığa birdenbire yakalandı.

of what seemed to be gastric flu.

His illness passed after a few days,

Birkaç gün sonra hastalığı geçti,

but a stranger set of symptoms lingered.

ama birtakım tuhaf belirtiler devam etti.

Although his muscles and joints remained healthy,

Kasları ve eklemleri sağıklı kaldığı halde,

Waterman was unable to move.

Waterman hareket edemiyordu.

In fact, he was unable to feel anything from the neck down.

Daha doğrusu, boyundan aşağısında hiçbir şey hissedemiyordu.

Sinir sistemindeki bazı sinyallerin zarar görmesi sonucunda oluşan,

Eventually, he was diagnosed with a rare and extreme form of deafferentation,

nörolojik bir hastalık olan deaferentasyonun

a neurological condition in which certain signals

nadir ve ekstrem bir çeşidi ile teşhisi edildi.

from the nervous system are interrupted or impaired.

Without his body's constant feedback on how his limbs were moving,

Bedeninin kol ve bacaklarını nasıl hareket ettirdiğine dair geri bildirimi olmadan,

Waterman was unable to sit up, stand, or walk.

Waterman oturamıyordu, ayağa kalkamıyordu veya yürüyemiyordu.

But over time, he taught himself to use sight to judge the distance

Ama zamanla, uzuvları ve objeler arasındaki mesafeyi belirlemek için

of his limbs from other objects.

kendisine görme yetisini kullanmayı öğretti.

And eventually he regained complete control of his body—

zamanla vücudunun tam kontrolünü yeniden kazandı-

so long as he could see it.

görebildiği müddetçe.

We often don’t think of touch as being a vital part of movement.

Dokunmanın hareketin önemli bir parçası olduğunu

çoğunlukla düşünmüyoruz.

But touch is just one part of the somatosensory system,

Ama dokunma, tüm hislerin sistemini oluşturan,

a network that oversees all the sensations

vücutlarımızın içinde ve dışında bulunan,

arising from the surface and interior of our bodies.

somasensori sistemin sadece bir parçası.

Touch, pain, temperature, and our awareness of our bodies in space—

Dokunma, acı, sıcaklık, ve vücutlarımızın boşluktaki bilinci—

also known as proprioception— are regulated by this system.

propriyosepsiyon olarak da bilinmekte— bu sistemde düzenleniyor.

And when something goes wrong, the effects can be dramatic.

bir şey yanlış gittiğinde, etkiler ciddi olabilir.

All these sensations are processed by millions of tiny receptor cells

Derimizde, kaslarımızda, tendonlarımızda ve organlarımızda bulunan bütün bu hisler,

embedded in our skin, muscles, tendons, and organs.

milyonlarca küçük reseptör hücreler tarafından işleniyor.

Every square centimeter of our skin is packed with hundreds of these cells,

Vücudumuzun her bir santimetrekaresi bu hücrelerin yüzlercesini barındırıyor,

and their shape, size, and depth determine what kind of stimuli they respond to.

onların şekli, büyüklüğü ve derinliği

ne tür tepkilere cevap vereceklerini belirliyor.

Mechanoreceptors sense mechanical deformation of the skin.

Mekanoreseptörler derideki mekanik sorunları algılıyor.

This could be triggered by low or high frequency vibrations,

Bu durum, az veya yüksek vibrasyonlar ile tetikleniyor,

a stretch, or simply light, static pressure.

gergin, veya sadece hafif, statik baskı ile.

Thermoreceptors respond to temperature changes,

Nosiseptörler ağrıya cevap verirken,

while nociceptors sense pain.

termoreseptörler sıcaklık değişimlerine cevap verir.

And propriocepters sit deep in your muscles and tendons,

Kaslarlarda ve tendonlarda bulunan propriyoseptörler,

continually detecting and relaying information

vücudunuzun pozisyonuyla ilgili bilgiyi

about the position of your body.

devamlı olarak algılar ve düzenler.

Your brain then combines this information with other sensory data

kol ve bacaklarınızı görme ihtiyacı duymadan boşlukta yürüyebilmeniz için

to move through space without needing to see your limbs.

beyniniz bu bilgiyi diğer duyusal veriler ile birleştirir.

All of these receptors work by sending electrical signals to the brain

Bütün bu reseptörler beyine bağlı oldukları sinir lifleri üzerinden

elektriksel sinyaller göndererek çalışır.

through fibers they’re attached to.

And the speed of those signals varies with the fiber’s thickness.

Bu sinyallerin hızı, sinir lifinin kalınlığına göre değişir.

For example, some nociceptors are attached to fibers

Örneğin, bazı nosiseptörler

with slightly more conductive, fatty myelin than others.

biraz daha iletken, doymuş miyelinli sinir liflerine bağlıdır.

So when you get hurt, the electrical impulses from thicker nociceptors

Yaralandığınızda, ince nosiseptörlerden gelen elektriksel impulslar

trigger sharp, intense pain,

keskin, yoğun acıyı tetikler

while thin, unmyelinated nociceptors are responsible

diğer bir yandan miyelinsiz nosiseptörler

for the dull, aching pain that follows.

sonrasında olan hafif ağrılardan sorumludur.

And since the fibers carrying tactile information are much thicker

Temassal bilgileri taşıyan sinir lifleri

nosiseptör sinyalleri taşıyanlara kıyasla daha ince olduğu için,

than those carrying nociceptive signals,

rubbing an injury can produce temporary relief from the pain

bir yarayı ovuşturmak, geçici olarak ağrıyı rahatlatabilir.

These receptors generate a constant flood of signals

Bu reseptörler, sinir sisteminden beyine kadar giden

that travel through the nervous system to the brain.

sürekli bir sinyal seli üretir.

But if this process is disrupted—

Ama eğer bu süreç bozulursa—

either by damage to the skin, the nerves, or the brain—

cilde, sinirlere veya beyine zarar gelmesi sonucunda—

the network breaks down.

ağ sistemi çöker.

And since it underpins so many bodily functions,

Aynı zamanda bir sürü vücut fonksiyonunu yerine getirdiği için,

damage to the somatosensory system can manifest in a wide variety of ways.

somatosensoriyel sisteme zarar gelmesi pek çok duruma neden olabilir.

In Waterman’s case, an autoimmune reaction

Waterman’nın durumunda, doğuştan olarak sahip olduğu bağışıklığı

attacked a large swath of his nervous system,

sinir sistemine büyük çapta saldırarak

leaving him with no tactile or proprioceptive sensations

boyundan aşağısında

hiçbir dokunsal veya propriyoseptif his bırakmadı.

from the neck down.

But deafferentation is just one of many somatosensory disorders.

Ama desaferentasyon, somatosensiroyel hastalıklardan sadece biri.

Individuals can receive damage to a specific brain area or a section of skin,

bireyler, cildin veya beynin belli bir bölümünde hasara sahip olabilir,

resulting in the loss of certain sensations in particular locations.

bu durum, belli bölgelerde bazı hislerin kaybına neden olabilir.

And the impact of this loss can be significant.

Bu kaybın etkisi ciddi olabilir.

Losing tactile sensations makes it difficult to gauge how much strength

Temassal hisleri kaybetmek bir durumda ne kadar güç uygulayacağımızı

to use in a situation.

ölçmemizi zorlaştırır.

Without the warning signals provided by thermal and pain stimuli,

Termal ve acı uyarıcılarının ürettiği uyarı sinyalleri olmadan,

we don’t react when our bodies are damaged.

vücutlarımız zarar gördüğünde tepki veremeyiz.

And, being deprived of social touch can cause a condition

Sosyal dokunuştan yoksun kalmak,

known as touch starvation,

dokunma açlığı denilen bir duruma sebep olabilir,

characterized by anxiety, depression,

anksiyete, depresyon,

high blood pressure, and even a weakened immune system.

yüksek kan basıncı, ve hatta zayıf bağışıklık sistemi ile ilişkilendirirlir.

Many individuals who face these realities have found innovative ways to adapt.

Bu gerçekliklerle yüzleşen birçok birey,

adapte olmak için bir sürü inovatif yöntem buldu.

But it’s undeniable that all these invisible sensations

Ama bütün bu görünmez hislerin,

dünyada nasıl gezindiğimiz konusunda büyük bir rol oynadığı inkar edilemez—

play a vital role in how we navigate the world—

even if they can be difficult to put your finger on.

parmağınızla dokunmak zor olsa bile.