How mucus keeps us healthy - Katharina Ribbeck

Translator: Paing Thu Soe Reviewer: Sanntint Tint

If you've got a cold, mucus is hard to miss.

ခင်ဗျားတို့တွေ ဖျားတဲ့အခါမှာ ချွဲသလိပ်တွေကတော့ မပါမဖြစ်ပါ။

But what is it, and what does it do besides making you miserable?

ဒါပေမဲ့၊ အဲ့ဒါက ဘာကြီးလဲ၊ ခင်ဗျားတို့ကို စိတ်ဆင်းရဲအောင် လုပ်တာအပြင် ဘာလုပ်သေးလဲ။

Your body produces more than a liter of mucus every day,

ခင်ဗျားတို့ခန္ဓာကိုယ်ဟာ တစ်နေ့ကို ချွဲအရည် ပေါင်း တစ်လီတာကျော် ထုတ်ပေးပြီးတော့

and all the wet surfaces of your body that are not covered by skin,

မျက်လုံးတွေ၊ နှာခေါင်း၊ ပါးစပ်၊ အဆုတ်နဲ့ အစာအိမ်တို့လိုမျိုး အရေပြားမရှိတဲ့

like your eyes,

စိုစွတ်တဲ့ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့မျက်နှာပြင်တွေမှာ ချောနေတဲ့ အလွှာတစ်ခုရှိပြီး

nose,

mouth,

lungs,

and stomach get a liberal coating.

အဲဒါကို ချွဲအမြှေးပါးတွေလို့လည်း သိကြပါတယ်။

That's why they're known as mucus membranes.

ချွဲတွေဟာ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍတော်တော်များများမှာ ပါဝင်ပါတယ်။

Mucus plays lots of roles in your body.

It keeps delicate tissues from drying out and cracking,

နူးညံတဲ့တစ်ရှူးတွေ ခြောက်သွေ့ကွဲအက်ပြီး ရောဂါကူးစက်မှုဖြစ်တာကနေ

which would expose them to infection.

အဲဒါတွေက ကာကွယ်ပေးမှာပါ။

မျက်စိတွေ မျက်တောင်ခတ်လို့ ရအောင် အဲ့ဒါက ချောအောင်လုပ်ပေးတယ်။

It lubricates your eyes so you can blink.

It protects your stomach lining from acid.

အစာအိမ်ကို အက်ဆစ်တွေဆီကနေ ကာကွယ်ပေးတယ်။

It neutralizes threats by removing or trapping substances

ခင်ဗျားတို့ကို ဖျားစေတဲ့အရာဝတ္ထုတွေကို ဖယ်ရှားပြီး ဒါမှမဟုတ် ဖမ်းထားပြီးတော့

that could make you sick.

အန္တရာယ်တွေကို ဖယ်ရှားပေးမှာပါ။

And finally, it houses and keeps your body's trillions of bacterial inhabitants,

နောက်ဆုံးကတော့ အဲဒါက ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ထရီလျံ နဲ့ချီတဲ့ ဘတ်တီးရီးယားတွေရဲ့ နေစရာဖြစ်ပြီး

your microbiota, under control.

ဘတ်တီးရီးယားတွေကိုလည်း ထိန်းချုပ်ပေးနေတာပဲဖြစ်တယ်။

Mucus contains lots of different compounds,

ချွဲတွေမှာ ပရိုတင်း၊ အဆီနဲ့ ဆားလိုမျိုး မတူညီတဲ့ ဒြပ်ပေါင်းများစွာ ပါဝင်ပါတယ်။

including proteins, fats, and salts.

ဒါပေမယ့် ချွဲတွေ ဘက်စုံသုံးလို့ရတာရဲ့ အဓိကအကြောင်းကတော့

But a key component of mucus versatility is a set of proteins called mucins.

မြူဆင် လို့ခေါ်တဲ့ ပရိုတင်းတစ်မျိုးကြောင့်ပါ။

Mucins are the primary large molecules in mucus

မြူဆင်တွေဟာ ချွဲတွေထဲမှာ အဓိကပါဝင်တဲ့ မော်လီကျူးတွေဖြစ်ပြီး

and are essential for giving mucus its slippery feel.

သူတို့တွေကြောင့်ပဲ ချွဲတွေဟာ ချောနေတယ်လို့ ခံစားနေရတာဖြစ်တယ်။

သူတို့တွေဟာ ဂိုင်လိုပရိုတင်းလို့ခေါ်တဲ့ ပရိုတင်းအမျိုးအစားတစ်ခုထဲမှာ ပါဝင်ပြီး

They belong to a class of proteins called glycoproteins

which are built out of both amino acids and sugars.

အမီနိုအက်ဆစ်နဲ့ သကြားတွေနဲ့ တည်ဆောက်ထားတာပဲဖြစ်တယ်။

In mucin, long chains of sugars are attached to specific amino acids

ချွဲတွေထဲမှာ သကြားတန်းအရှည်ကြီးဟာ ပရိုတင်းနောက်ကျောမှာရှိတဲ့

တိကျတဲ့အမီနိုဆက်ဆစ်တွေကို ချိတ်ဆက်ထားမှာဖြစ်တယ်။

in the protein backbone.

The hydrophilic sugar chains help mucin dissolve in your body's watery fluids.

ဒီရေစုပ်ယူနိုင်တဲ့ သကြားတန်းကြီးဟာခန္ဓာ ကိုယ်ရဲ့ရေတွေကို ပျော်ဝင်အောင် ကူညီပေးတယ်။

ရေ ၉၀ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ဖွဲစည်းထားတဲ့ ချွဲတွေဟာ ဒီသကြားတန်းတွေကြောင့်ပဲ

Mucus, which is up to 90% water,

stays hydrated thanks to these sugar chains.

ရေဓာတ်ဆက်လက်ရှိနေတာဖြစ်တယ်။

Some of these mucins can interact with other mucin molecules

ဒီအချို့မြူဆင်တွေဟာ ‌ရောဂါပိုးတွေနဲ့ အခြားကျူးကျော်ရောဂါတွေကို ကာကွယ်ဖို့

to create a complex network that establishes a barrier

အတားအဆီးတစ်ခုအနေနဲ့ ရှုပ်ထွေးတဲ့ကွန်ရက် တစ်ခုကို ဖန်တီးဖို့အတွက်

against pathogens and other invaders.

တခြားမြူဆင် မော်လီကျူးတွေနဲ့ ဓာတ်ပြုနိုင်ကြပါတယ်။

That's why mucus is the body's first line of defense against foreign objects,

ဘတ်တီးရီးယားနဲ့ ဖုန်တွေလိုမျိုး ပြင်ပအရာဝတ္ထုတွေကို ကာကွယ်ရာမှာ

ချွဲတွေက ပထမဆုံးခံတပ်တစ်ခုပဲဖြစ်တယ်။

like bacteria and dust.

It's continuously produced to clear them from the respiratory tract,

အသက်ရှူလမ်းကြောင်းကနေ ရှင်းထုတ်ဖို့

ချောနေတဲ့ သယ်ပို့ပေးတာတွေကို အမြဲတမ်း ထုတ်နေမှာဖြစ်တယ်။

like a slimy conveyor belt.

This keeps bacteria from getting a solid purchase on delicate lung tissue,

ဒါက ဘတ်တီရီးယားတွေကို ပျော့ပြောင်းတဲ့သစ် သျှူးတွေကို ဖက်တွယ်နေတာ ဒါမှမဟုတ်

or making it to the blood stream, where they could cause a major infection.

သွေးလမ်းကြောင်းထဲကိုရောက်ပြီး အဲ့ကနေကူးစက် ရောဂါဖြစ်စေတာတွေကနေ ကာကွယ်ပေးပါမှာပါ။

Many of those harmful bacteria also cause diseases

ဒီအန္တရာယ်ရှိတဲ့ ဘတ်တီရီးယားတွေဟာ ဇီဝဖလင်လိုခေါ်တဲ့ အကျိအချွဲတွေ အစုလိုက်

when they cluster into slimy growths called biofilms.

ကြီးထွားလာတဲ့အခါမှာ ရောဂါတွေကိုလည်း ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

But mucus contains mucins,

ဒါပေမဲ့လည်း ချွဲတွေမှာ မြူဆင်တွေ၊ ပိုးသတ်တဲ့ ဒြပ်ပေါင်းတွေ၊ ခုခံအားတွေနဲ့

antimicrobial peptides,

antibodies,

ဘတ်တီးရီးရိုဖေဂျက်စ်လိုခေါ်တဲ့ ဘတ်တီးရီး ယားတွေကို စားတဲ့ ဗိုင်းရက်စ်တွေ ပါပါတယ်။

and even bacteria-hungry viruses called bacteriophages

that all work together to prevent biofilms from forming.

ဇီဝဖလင်ဖြစ်တာကနေကာကွယ်ဖို့ သူတို့တွေ အားလုံးဟာ အတူတကွ အလုပ်လုပ်ကြပါတယ်။

If microbes do become harmful and you get sick,

အကယ်၍ ပိုးမွှားဟာ အန္တရာယ်ရှိလာပြီး ခင်ဗျားတို့ နေမကောင်းဖြစ်လာတဲ့အခါ

the body ramps up mucus production to try to quickly flush out the offenders,

ကျူးကျော်လာတာတွေကို အမြန်ဖယ်ရှားဖို့ ခန္ဓာ ကိုယ်ကနေပြီး ချွဲတွေကို ပိုထုတ်ပေးပြီး

and the immune system floods your mucus with extra white blood cells.

ကိုယ်ခံစွမ်းအားကလည်း ချွဲတွေကို သွေးဖြူဥတွေနဲ့ ရောပေးမှာဖြစ်တယ်။

In fact, the greenish mucus often associated with infections

တကယ်တော့ ရောဂါကူးစက်မှုနဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ အစိမ်းရောင်ချွဲတွေဟာ သူ့ရဲ့အရောင်ကို

gets its color from an enzyme produced by those white blood cells.

အဲ့ဒီသွေးဖြူဥတွေကနေ ထုတ်လိုက်တဲ့ အင်ဇိုင်းနေကနေ ရတာပဲဖြစ်တယ်။

This multi-pronged approach to bacterial management

ဒီဘတ်တီရီးယားတွေကို စီစစ်တဲ့ ဘက်စုံသုံးချဉ်းကပ်ခြင်းနည်းကပဲ

is one of the main reasons why we're not sick all the time.

ကျွန်တော်တို့ကို တစ်ချိန်လုံးမဖျားစေတဲ့ အဓိကအကြောင်းအရင်းတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တယ်။

Even though mucus protects against the infectious bacteria,

ချွဲတွေက ရောဂါကူးစက်စေနိုင်တဲ့ ဘတ်တီးရီးယားတွေကို ကာကွယ်ပေးပေမယ့်

the vast majority of your body's bacterial tenants are not harmful,

ခင်ဗျားတို့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ဘတ်တီးရီးယား အများစုဟာ အန္တရာယ်မရှိဘူးဖြစ်ပြီး

တကယ်တော့ တော်တော်များများဆိုရင် အကျိုးတောင်ရှိပါတယ်။

and many are actually beneficial.

That's particularly true when they live in mucus,

အထူးသဖြင့် သူတို့တွေ ဗီတာမင်တွေပေါင်းစပ်တာ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ရောင်ရမ်းတာကို သက်သာစေတာနဲ့

where they can perform important functions,

အန္တရာယ်ရှိတဲ့ မျိုးစိတ်တွေ ပေါက်ဖွားတာတွေ ကို ထိန်းချုပ်တာလိုမျိုး အရေးကြီးတဲ့

like synthesizing vitamins,

suppressing harmful inflammation,

လုပ်ဆောင်တာတွေကိုလုပ်ဆောင်တဲ့ နေရာဖြစ်တဲ့ ချွဲထဲမှာရှိတဲ့အခါ မှန်ကန်ပါတယ်။

and controlling the growth of more harmful species.

So even though you probably associate mucus with being ill,

အဲ့တော့ ခင်ဗျားတို့ဖျားတာနဲ့ ချွဲနဲ့က သက်ဆိုင်ပြီးတော့

အဲဒါက ခင်ဗျားတို့ကို ကျန်းမာအောင် ကူညီပေးနေတာပဲဖြစ်တယ်။

it's really helping you stay healthy.

Sure, it might seem gross,

ရွံဖို့ကောင်းတာတော့ မှန်ပေမဲံ

but can you think of any other substance that can lubricate,

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ကို ချောစေ၊ သန့် ရှင်းစေ၊ ရောဂါပိုးတွေကို တိုက်ဖြတ်ပေးပြီး

keep your body clean,

ဘတ်တီးရီးယားတွေကို နေထိုင်ခိုင်းနိုင်တဲ့ တခြားအရာကိုကော

fight infection,

and domesticate a teeming bacterial population?

ခင်ဗျားတို့တွေစဉ်းစားလို့ရသလား။

Nope, just mucus.

ဘယ်ရှိမလဲ၊ ချွဲတစ်ခုပဲရှိတာပါ။