4 different ways you can power a car

487,281 views ・ 2021-03-22

TED-Ed


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: Waiyan Htut Reviewer: Sanntint Tint
00:06
Historically, most cars have run on gasoline,
0
6871
3250
သမိုင်းတလျှောက်မှာ ကားအများစုဟာ ဓာတ်ဆီနဲ့ မောင်းကြပါတယ်။
00:10
but that doesn’t have to be the case in the future:
1
10121
2667
အဲဒါက အနာဂတ်မှာ သိပ်ပြဿနာ ရှိလာတော့မှာ မဟုတ်ပါဘူး။
00:12
other liquid fuels and electricity can also power cars.
2
12788
3875
ဘာလို့ဆိုတော့ တခြားသော လောင်စာရည်တွေနဲ့ လျှပ်စစ်ကနေလည်းကားမောင်းလို့ ရနေပါပြီ။
00:16
So what are the differences between these options?
3
16663
3291
အဲဒါဆိုရင် အဲဒီရွေးချယ်မှုတွေကြား ဘာကွာခြားနိုင်မလဲ။
00:19
And which one’s best?
4
19954
1792
ဘယ်ဟာက အကောင်းဆုံးဖြစ်မလဲ။
00:21
Gasoline is refined from crude oil,
5
21746
2958
ဓာတ်ဆီဆိုတာ မြေအောက်နက်က
00:24
a fossil fuel extracted from deep underground.
6
24704
3042
ရုပ်ကြွင်းလောင်စာတွေကနေ ထုတ်ယူထားတဲ့ ရေနံစိမ်းကနေ ချက်ထားတာပါ။
00:27
The energy in gasoline comes from a class of molecules called hydrocarbons.
7
27746
5000
ဓာတ်ဆီကစွမ်းအင်က ဟိုက်ဒရိုကာဗွန်လို့ ခေါ်တဲ့ မောလီကျူ အမျိုးအစားကနေ လာတယ်။
00:32
There are hundreds of different hydrocarbons in crude oil,
8
32746
3125
ရေနံစိမ်းမှာ များစွာသော ဟိုက်ဒရိုကာဗွန်တွေ ရှိကြပြီး
00:35
and different ones are used to make gasoline and diesel—
9
35871
3500
အဲ့ဒီ့မတူတာတွေကို ဓာတ်ဆီနဲ့ ဒီဇယ်ဆိုပြီး ခွဲထုတ်လုပ်တယ်။
00:39
which is why you can't use them interchangeably.
10
39371
2458
အဲဒီနှစ်ခုကို အပြန်အလှန် ပြောင်းသုံးလို့ မရနိုင်ပါဘူး။
00:42
Fuels derived from crude oil are extremely energy dense,
11
42912
4584
ရေနံစိမ်းကလာတဲ့ လောင်စာတွေက စွမ်းအင်သိပ်သည်းမှု များလွန်းတာမို့
00:47
bringing a lot of bang for your buck.
12
47496
2666
ဈေးလည်းအရမ်းကြီးပါတယ်။
00:50
Unfortunately, they have many drawbacks.
13
50162
2500
ကံမကောင်းစွာနဲ့ပဲ ဆိုးကျိုးအများပြား ရှိနေပါတယ်။
00:52
Oil spills cause environmental damage and cost billions of dollars to clean up.
14
52662
4875
ဆီဖိတ်စင်မှုတွေက ပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိခိုက်စေပြီး
သန့်ရှင်းဖို့ ဒေါ်လာသန်းထောင်ချီ ကုန်ကျပါတယ်။
00:57
Air pollution from burning fossil fuels like these
15
57537
3042
ဒီလို ရုပ်ကြွင်းလောင်စာတွေ လောင်ကျွမ်းမှုရဲ့ လေထုညစ်ညမ်းမှုတွေက
01:00
kills 4.5 million people each year.
16
60579
3459
တစ်နှစ်ကို ၄.၅ သန်းလောက် အသက်ဆုံးရှုံးစေပါတယ်။
01:04
And transportation accounts for 16% of global greenhouse gas emissions,
17
64079
4959
တကမ္ဘာလုံး ဖန်လုံအိမ်အာနိသင်ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှု၁၆%က ပို့ဆောင်ရေးကလာတာဖြစ်ပြီး
01:09
almost half of which comes from passenger cars burning fossil fuels.
18
69038
4500
အဲ့တဝက်နီးပါးကတော့ လူစီးကားတွေရဲ့ လောင်စာတွေလောင်ကျွမ်းမှုကနေ လာတာဖြစ်ပါတယ်။
01:13
These emissions warm the planet and make weather more extreme.
19
73538
4125
အဲဒီထုတ်လွှတ်မှုတွေက ကမ္ဘာကိုပိုပူစေပြီး ရာသီဥတုကို ပိုဆိုးရွားစေပါတယ်။
01:17
In the U.S. alone, storms caused by climate change
20
77663
3166
အမေရိကားမှာတင် ပြီးခဲ့တဲ့ ၅ နှစ်အတွင်း ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကနေ ဖြစ်တဲ့
01:20
caused $500 billion of damage in the last five years.
21
80829
5000
မုန်တိုင်းကြောင့်ချည်း ပျက်ဆီးမှုတန်ဖိုးက ဒေါ်လာသန်း ၅သိန်း ရှိခဲ့တယ်။
01:25
So while gas is efficient,
22
85829
1875
ဓာတ်ငွေ့တွေကလည်းတဖက်မှာ လုံလုံလောက်လောက်
01:27
something so destructive can't be the best fuel.
23
87704
3542
အသုံးတည့်ပေမဲ့ ပျက်ဆီးမှုပိုလွယ်တော့
အကောင်းဆုံးလောင်စာ မဖြစ်နိုင်တော့ဘူး။
01:31
The most common alternative is electricity.
24
91246
2750
တခြားအသုံးများတဲ့နည်းလမ်းကတော့ လျှပ်စစ်ပါ။
01:33
Electric cars use a battery pack and electric motor
25
93996
3583
လျှပ်စစ်ကားကို ဓာတ်ဆီသုံး ကားတွေမှာပါတဲ့ အတွင်းလောင်ကျွမ်းတဲ့ အင်ဂျင်အစား
01:37
instead of the internal combustion engine found in gas-powered cars,
26
97579
3792
ဘက်ထရီနဲ့ လျှပ်စစ်မော်တာကို တွဲသုံးထားတာကြောင့်
01:41
and must be charged at charging stations.
27
101371
3333
အားသွင်းတဲ့နေရာမှာ အားသွင်းရပါတယ်။
01:44
With the right power infrastructure, they can be as efficient as gas-powered cars.
28
104704
5000
မှန်ကန်တဲ့ ဓာတ်အားပေးအဆောက်အအုံနဲ့သာဆို သူလည်းဓာတ်ငွေ့သုံးကားတွေလို ဖူလုံနိုင်တယ်။
01:49
If powered by electricity generated without fossil fuels,
29
109704
3584
ဓာတ်အားကလည်း လောင်စာကနေ လာတာမျိုးမဟုတ်ရင်
01:53
they can avoid greenhouse gas emissions entirely.
30
113288
3708
ဖန်လုံအိမ်အာနိသင်ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှုကို လုံးဝရှောင်ရှားနိုင်ပါတယ်။
01:56
They’re more expensive than gas-powered cars,
31
116996
2375
သူတို့က ဓာတ်ဆီကားတွေထက် ပိုဈေးကြီးပေမဲ့
01:59
but the cost difference has been shrinking rapidly since 2010.
32
119371
4250
၂၀၁၀ လောက်ကစပြီးတော့ သိသိသာသာကို ဈေးတွေ ကျလာနေပါပြီ။
02:03
The other alternatives to gasoline are other liquid fuels.
33
123621
3542
တခြားသုံးစရာတွေကတော့ ဓာတ်ဆီနဲ့ တခြားလောင်စာရည်တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
02:07
Many of these can be shipped and stored using the same infrastructure as gasoline,
34
127163
4708
အဲဒါတော်တော်များများကို သယ်ယူ သိုလှောင်ထားလို့ရပြီး ဓာတ်ဆီသုံးတဲ့
02:11
and used in the same cars.
35
131871
2000
နေရာတွေနဲ့ ကားတွေမှာ သုံးလို့ရပါတယ်။
02:13
They can also be carbon-neutral if they’re made using carbon dioxide
36
133871
4208
သူတို့လည်း လေထုထဲကကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ကို သုံးပြီး ထုတ်ထားမယ်ဆိုရင်တော့
02:18
from the atmosphere—
37
138079
1709
ကာဗွန်-သုည ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။
02:19
meaning when we burn them, we release that same carbon dioxide back into the air,
38
139788
4833
ဆိုလိုတာက ကျွန်တော်တို့ရှို့လိုက်တဲ့အခါ အဲ့ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ကပဲလေထဲပြန်ဝင်လာတာ
02:24
and don't add to overall emissions.
39
144621
2875
စုစုပေါင်းထုတ်လွှတ်မှုကို ထပ်သွားမပေါင်းဘူး။
02:28
One approach to carbon-neutral fuel is to capture carbon dioxide
40
148038
3458
ကာဗွန်-သုညလောင်စာအဆင့်ကို ရဖို့က လေထုထဲက ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ကို ယူပြီး
02:31
from the atmosphere and combine its carbon with the hydrogen in water.
41
151496
4792
ကာဗွန်ကို ရေထဲမှာ ဟိုက်ဒရိုဂျင်နဲ့ ပေါင်းစေတာပါ။
02:36
This creates hydrocarbons, the source of energy in fossil fuels—
42
156746
4125
အဲဒါက ရုပ်ကြွင်းလောင်စာမှာလို ဟိုက်ဒရို ကာဗွန်ဆိုတဲ့ စွမ်းအင်အရင်းအမြစ် ဖြစ်လာပြီး
02:40
but without any emissions if the fuels are made using clean electricity.
43
160871
4500
လောင်စာကလည်း သန့်စင်တဲ့ လျှပ်စစ်ကလာတဲ့အခါ ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှု ရှိမလာတော့ပါဘူး။
02:45
These fuels take up more space
44
165829
2000
အဲဒီလောင်စာတွေက ပမာဏတူ
02:47
than an energetically equivalent amount of gasoline—
45
167829
3000
ဓာတ်ဆီအားသုံးစက်တွေထက် နေရာပိုယူတာကြောင့်
02:50
an obstacle to using them in cars.
46
170829
2292
ကားတွေမှာသုံးဖို့ ပြဿနာရှိပါတယ်။
02:53
Another approach is to make carbon-neutral fuels from plants,
47
173829
4000
နောက်တစ်နည်းက အပင်တွေကနေ ကာဗွန်-သုည လောင်စာတွေ လုပ်ဖို့
02:57
which sequester carbon from the air through photosynthesis.
48
177829
3542
ကာဗွန်ကိုလေထဲကနေ အစာချက်လုပ်ဖို့အတွက် ဖမ်းယူတာမျိုး။
03:01
But growing the plants also has to be carbon neutral—
49
181371
3208
ဒါပေမဲ့ အပင်စိုက်ခြင်းကလည်း ကာဗွန်သုညအဆင့်ကို ရစေပါတယ်။
03:04
which rules out many crops that require fertilizer,
50
184579
3250
ဓာတ်မြေသြဇာနဲ့ စိုက်ပျိုးထားတဲ့ အပင်တွေကို နှုတ်ပစ်လိုက်မယ်ဆိုရင်ပေါ့လေ။
03:07
a big contributor to greenhouse gas emissions.
51
187829
2625
အဲ့တာတွေက ဖန်လုံအိမ်အာနိသင်ဓာတ်ငွေ့ကို အကြီးကျယ် ထုတ်လွှတ်ပါတယ်။
03:10
So the next generation of these fuels must be made from either plant waste
52
190746
5000
ဒါကြောင့် လောင်စာတွေရဲ့ နောက်မျိုးဆက်တွေက အပင်စွန့်ပစ်ပစ္စည်းတွေကနေလည်း လာနိုင်သလို
03:15
or plants that don't require fertilizer to grow.
53
195746
3083
အပင်တွေကို ဓာတ်မြေသြဇာ မလိုဘဲနဲ့လည်း စိုက်ပျိုးလာနိုင်ပါတယ်။
03:19
Biofuels can be about as efficient as gasoline, though not all are.
54
199246
4875
ဇီဝလောင်စာတွေကလည်း ဓာတ်ဆီတွေလို ဖူလုံနိုင်ပေမဲ့ အကုန်လုံးတော့မဟုတ်ဘူးပေါ့။
03:24
For a fuel to be the best option, people have to be able to afford it.
55
204121
4792
အကောင်းဆုံးလောင်စာကို ပြောပါဆိုရင် လူတိုင်းဝယ်ဖို့ တက်နိုင်ရမယ်။
03:28
Unfortunately, the high upfront costs of implementing new technologies
56
208913
4125
ကံမကောင်းစွာနဲ့ပဲ နည်းပညာအသစ်တွေကို အသက်သွင်းဖို့ များပြားတဲ့ကုန်ကျစရိတ်တွေရယ်
03:33
and heavy subsidies for the producers of fossil fuels,
57
213038
2916
ရုပ်ကြွင်းလောင်စာထုတ်လုပ်သူတွေအတွက် များပြားလှတဲ့ ချေးငွေတွေရယ်
03:35
mean that almost every green technology
58
215954
2334
ပြောချင်တာက သဘာဝဝန်းကျင် အထောာက်ကူပြု နည်းပညာတွေက
03:38
is more expensive than its fossil-fuel-based cousin.
59
218288
3750
ရုပ်ကြွင်းလောင်စာအခြေခံတဲ့ နည်းပညာတွေထက် ပိုဈေးကြီးပါတယ်။
03:42
This cost difference is known as a green premium.
60
222038
4375
အဲဒီကျန်ကျစရိတ်ကွာဟမှုကို စိမ်းလန်းမှု ထပ်ဆောင်းစရိတ်လို့ ခေါ်ပါတယ်။
03:46
Governments have already started subsidizing electric vehicles
61
226413
3125
အစိုးရတွေက လျှပ်စစ်ကားတွေမှာ ပိုမိုထောက်ပံ့ရင်း အဲ့စရိတ်ကို
03:49
to help make up the difference.
62
229538
1791
ကာမိဖို့ ကြိုးစားနေကြပါပြီ။
03:51
In some places, depending on the costs of electricity and gas,
63
231329
3334
တချို့နေရာတွေမှာ လျှပ်စစ်နဲ့ ဓာတ်ငွေ့စရိတ်ပေါ်မူတည်ပြီး
03:54
electric cars can already be cheaper overall,
64
234663
3041
ကားတစ်စီးစာတန်ဖိုးကို ထည့်မတွက်ထားရင် လျှပ်စစ်ကားတွေက
03:57
despite the higher cost of the car.
65
237704
2500
နဂိုကတည်းက ဈေးသက်သာပြီးသားပါ။
04:00
The other alternatives are trickier, for now—
66
240204
3292
တခြားနည်းလမ်းတွေကတော့ ပိုရှုပ်ထွေးပါတယ်။ အခုထိကတော့
04:03
zero-carbon liquid fuels can be double the price of gasoline or more.
67
243496
4958
ကာဗွန်-သုညလောင်စာရည်က ဓာတ်ဆီနဲ့ တခြားဟာတွေထက် ၂ ဆ ပိုဈေးကြီးနိုင်ပါတယ်။
04:08
Innovators are doing everything they can to bring green premiums down,
68
248454
4375
တီထွင်ကြံဆသူတွေဟာ အဲ့စိမ်းလန်းမှု ထပ်ဆောင်းစရိတ်ကိုလျှော့ချဖို့ လုပ်နေပါတယ်။
04:12
because in the end, the best fuel will be both affordable for consumers
69
252829
4250
ဘာလို့ဆိုတော့အဆုံးမှာတော့ အကောင်းဆုံး လောင်စာဆိုတာ သုံးစွဲသူတွေအတွက်လည်း
04:17
and sustainable for our planet.
70
257079
2417
သင့်တင့်မျှတရမယ်။ ဒီကမ္ဘာအတွက်လည်း ရေရှည်တည်တံ့ရပါမယ်။
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7