Are spotty fruits and vegetables safe to eat? - Elizabeth Brauer

Translator: Paing Thu Soe Reviewer: Sanntint Tint

In 2010, $30 billion worth of fruits and vegetables

၂၀၁၀ခုနှစ်တုန်းက အမေရိကန်နိုင်ငံက လက်လီ ရောင်းချသူနှင့် ဈေးဝယ်သူတွေဟာ

were wasted by American retailers and shoppers

ရုပ်ထွက်မလှပြီး မကောင်းတော့ဘူးဆိုတဲ့ အတွက်ကြောင့်ပဲ

in part because of cosmetic problems and perceived spoilage.

၃၀ဘီလီယံတန်ဖိုးရှိတဲ့ အသီးအနှံတွေနဲ့ အသီးအရွက်တွေကို စွန့်ပစ်ခဲ့ကြတယ်။

That's a poor use of about 30% of the produce on the market,

အဲဒါဟာ ထုတ်လုပ်တဲ့စျေးကွက်ရဲ့ ၃၀ရာခိုင်နှုန်းတောင်ရှိပြီး

not to mention the water and energy required to grow and transport it,

အဲဒါတွေရှင်သန်ဖို့နဲ့ သယ်ပို့ဖို့အတွက် သုံးတဲ့ ရေရယ် စွမ်းအင်ရယ်နဲ့

and the landfill space getting used up by rotting fruit.

မှည့်ဖို့အတွက် လိုအပ်တဲ့ မြေတွေတောင် မပါသေးဘူးဖြစ်တယ်။

So what are those cosmetic problems?

ဒီတော့ အဲဒီ ရုပ်ထွက်မလှဘူးဆိုတာကကော ဘာလဲ။

ရှင်တို့တွေ စျေးဝယ်ရင်း အစွန်းကွက်ရှိတဲ့ ပန်းသီးတစ်လုံးနားက ဖြတ်သွားဖူးမှာပါ

You've probably passed over a spotty apple in the grocery store,

or accidentally sunk your thumb into a mushy patch on a tomato.

ဒါမှမဟုတ်လည်း ခရမ်းချဉ်သီးရဲ့ ပျော့နေတဲ့ နေရာလေးထဲကို မတော်တဆလက်ထိုးထည့်မိဖူးမှာပါ။

These blemishes can doom produce to the trash can.

ဒီအပြစ်အနာဆာတွေကပဲ သူတို့ကို အမှိုက်ပုံးထဲကို အပစ်ခံရမှာဖြစ်တယ်။

ဒါပေမဲ့ ဒါတွေက ဒီအတိုင်းပါ။

But what are they anyway,

and are they actually bad for you?

ပြီးတော့ တကယ် ရှင်တို့အတွက် ဆိုးကျိုးတွေရှိတာလား။

ဒီအစွန်းတွေဟာ သစ်ပင်နဲ့ ပိုးမွှားလေးတွေ တိုက်ခိုက်ထားတဲ့ အထောက်အထားတစ်ခုဖြစ်တယ်။

Those spots are evidence of an epic battle between plants and microbes.

Like humans, plants coexist with billions of fungi and bacteria.

လူသားတွေလိုပဲ အပင်တွေဟာလည်း မှိုနဲ့ ဘတ်တီရီးယားတွေနဲ့ အတူရှိနေကြတယ်။

Some of these microbes are beneficial to the plant,

ဒီအချို့ပိုးမွှားလေးတွေက အပင်တွေအတွက် အကျိုးရှိပြီး

suppressing disease and helping it extract nutrients.

ရောဂါတွေကိုတိုက်ဖြတ်ပေးပြီးတော့ အာဟာရဓာတ် ထုတ်ယူရာမှာ ကူညီပေးတယ်။

Others are pathogens, attacking the produce,

တခြားဟာတွေကတော့ ရောဂါပိုးတွေဖြစ်ပြီး

စတိုးဆိုင်နဲ့ ရေခဲသေတ္တာတွေထဲ ထည့်ထားတုန်း တောင် သူတို့က အသက်ဆက်ရှင်နေကြပြီး

still alive as it sits in a store display or your refrigerator

ဒါတွေအတွက်သုံးဖို့အတွက် မော်လီကျူးတွေကို စုပ်ယူပြီးတော့ထုတ်ကုန်တွေကိုတိုက်ခိုက်တယ်။

and siphoning off molecules they can use themselves.

The good news is they're almost never bad for you.

သတင်းကောင်းကတော့ များသောအားဖြင့် ဒါတွေက အန္တရာယ်မရှိပါဘူး။

These fungi and bacteria have spent millions of years

ဒီမှိုနဲ့ဘတ်တီးရီးယားတွေဟာ အပင်ရဲ့ ခုခံစွမ်းအားစနစ်ကျော်လွှားနိုင်ဖို့

developing strategies to overcome a plant's immune system.

နှစ်သန်းပေါင်းကြာအောင် နည်းစနစ်တွေကို ဖန်တီးနေခဲ့ကြတာပဲဖြစ်တယ်။

But healthy human immune systems are different enough

သို့သော်လည်း လူသားတွေရဲ့ ခုခံစွမ်းအားစနစ်က မတူညီတဲ့အတွက်ကြောင့်

that those strategies just don't work on us.

ကျွန်မတို့အပေါ်မှာတော့ အလုပ်ဖြစ်မှာ မဟုတ်ဘူးဖြစ်တယ်။

So in a plant, what does this process look like?

အဲဒီတော့ ဒီဖြစ်စဉ်က အပင်မှာ ဘယ်လိုအလုပ်လုပ်သလဲ။

Microbes can reach plants in a number of ways,

ပိုးမွှားတွေဟာ အပင်ထဲကို ရေလောင်းနေတဲ့ အခါမျိုး နဲ့ မြေဩဇာထဲနေတဲ့အခါလိုမျိုး

like getting splashed onto it during watering or fertilization.

နည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ ရောက်နိုင်ကြတယ်။

Under the right conditions,

ဒီအချိန်ကိုက်လေးအတွင်းမှာပဲ

the microbes grow into large enough colonies

ပိုးမွှားလေးတွေဟာ အသီးနဲ့အရွက်တွေရဲ့ အပြင် ဖက် အလွှာကို တိုက်ခိုက်နိုင်လောက်တဲ့အထိ

to attack the waxy outer layer of fruit or leaves.

နယ်ချဲ့နိုင်ကြပါတယ်။

Their target: the delicious sugars and nutrients inside.

သူတို့ရဲ့ပစ်မှတ်ကတော့ အထဲက အ ရသာရှိတဲ့ သကြားနဲ့ အာဟာရဓာတ်တွေပဲဖြစ်တယ်။

This type of pathogen often makes spots like this.

ဒီလိုမျိုးရောဂါပိုးတွေဟာ အကွက်တွေလိုမျိုး ဖြစ်စေတယ်။

A clump of bacteria drains the nutrients and color from the fruit's cells

ဘတ်တီးရီးယားတွေဟာ အသီးရဲ့ဆဲလ်ထဲမှာရှိတဲ့ အာဟာရဓာတ်တွေနဲ့အရောင်တွေကို ဆုတ်ယုတ်စေပြီး

making that yellow halo.

အဝါရောင်အပေါက်တွေကို ဖြစ်စေမှာဖြစ်တယ်။

It then moves outward,

ဒီနောက် အပြင်ဖက်ကို ထွက်လာမှာဖြစ်ပြီး

leaving a black spot of dead cells in its wake.

အမည်းရောင် ဆဲလ်အသေကွက်တွေကို ချန်ထားခဲ့မှာပဲဖြစ်တယ်

Each spot, which could contain hundreds of thousands of microbes

ပိုးမွှားထောင်ပေါင်းများစွာ အကွက်တစ်ခုစီတိုင်းဟာ

is actually caused by a combination of microbial attack

ပိုးမွှားတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုနဲ့ အပင်ရဲ့ ခုခံမှုတွေကြောင့်ပဲဖြစ်တယ်

and the host defending itself.

For example, this is the bacterial pathogen Pseudomonas syringae.

ဥပမာအနေနဲ့ ဒါဟာ စူဒိုမိုနက်စ်စိုင်ရင်းဂျေးဖြစ်ပြီးတော့

Once on a tomato, it enters the fruit and leaves,

ခရမ်းချဉ်သီးတစ်လုံးပေါ်ရောက်သွားတဲ့အခါမှာ ဒါက အသီးနဲ့ အရွက်တွေထဲကိုဝင်သွားပြီး

multiplies in the space between the cells,

ဆဲလ်တွေကြားထဲက နေရာတွေမှာ အကောင်ရေပွှားထုတ်လိုက်ပြီး

and produces toxins and proteins

အပင်ရဲ့ခုခံစွမ်းအားကို နှောက်စေတဲ့ အဆိပ်နဲ့ ပရိုတိန်းတွေကိုထုတ်လွှတ်ကြတယ်။

that allow it to disrupt the plant's immune response.

ကိုရိုနတိုင်းအဆိပ်တစက်ဟာ အပင်တွေရဲ့ စတိုမာကိုပွင့်သွားစေပြီးတော့

One toxin coronatine makes plants' stomata open up,

ဘတ်တီရီးယားပိုးတွေကို လွတ်လွတ်လပ်လပ် ဝင်စေမှာပဲဖြစ်တယ်။

allowing bacteria to enter more freely.

ကိုရိုနတိုင်းဟာ ကလိုရိုဖီးလ်ကို ပျက်စီးစေ တဲ့လမ်းကြောင်းတွေကိုလှုံ့ဆော်ပေးခြင်းဖြင့်

Coronatine also activates pathways leading to chlorophyll degradation,

အဝါရောင်အကွက်တွေကို ရှင်တို့တွေ့ရမှာဖြစ်တယ်။

which you can see as yellow spots.

As the bacteria continue to feed and multiply,

ဘတ်တီးရီးယားတွေဟာ စားသောက်ပြီး အကောင်ရေပွားလာတာနဲ့အမျှ

they start to kill off the plant cells.

အပင်တွေရဲ့ဆဲလ်တွေကို စပြီးသတ်လာကြမှာဖြစ်တယ်။

That explains spots, but what about mushy blemishes?

အဲဒါက အကွက်တွေဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းကို ရှင်းပြပေမယ့်၊ အမည်းစက်တွေအတွက်ကြတော့ကော။

Those are usually caused when the fruit is attacked by microbes

အဲဒါတွေဟာ အပင်ကနေစွန့်ခွာသွားပြီးနောက်မှာ

ပိုးမွှားတွေဟာ အသီးကို တိုက်ခိုက်လို့ပဲဖြစ်တယ်။

after it's detached from the plant.

If the plant is wounded during transport,

အကယ်၍ အပင်ဟာ သယ်ပို့နေတုန်း ဒဏ်ရာရသွားရင်

necrotic fungi can infiltrate through the wound,

နခရောတစ်မှိုဟာ အနာကနေတဆင့်ဝင်ရောက် ကြပြီးတော့ ဆဲလ်တွေကိုသတ်

အာဟာရဓာတ်တွေကို စုတ်ပြီးတော့ အစားအစာတွေကို

kill the cells,

absorb their nutrients,

ပျော့ပြောင်းပြီး အညိုရောင် ပုံစံမျိုးအနေ ချန်ထားခဲ့မှာဖြစ်တယ်။

and leave your food looking mushy or brown.

Those spots in particular can taste pretty bad.

ဒီအကွက်တွေရဲ့ အရသာက တော်တော်ဆိုးကြတယ်။

ဒါအပြင်ကိုမှ ခင်ဗျားတို့က သေပြီးပုပ်နေတဲ့ သစ်လျှူးတွေကို စားနေတာလည်းဖြစ်တယ်။

You're eating dead and decomposing tissue, after all.

But you can usually salvage the rest of the fruit.

ဒါပေမယ့်လည်း အသီးရဲ့ကျန်နေရာတွေကိုတော့ စားလိုရပါတယ်။

The non-mushy spots, like the ones you typically see on apples or tomatoes,

ပန်သီးနဲ့ ခရမ်းချဉ်တွေမှာ တွေ့ရလေ့ရှိတဲ့ ပျော့နေတဲံအကွက်က အပေါ်ယံတာဖြစ်ကြပြီးတော့

are just on the surface and don't usually affect flavor.

အရသာကိုတော့ မပြောင်းလဲစေပါဘူး။

Of course, microbes that do make us sick, like E. coli and salmonella,

အီးကိုလိုင်းနဲ့ ဆဲမိုနီလာလိုမျိုး ကျွန်တော်တို့ကို

ဖျားအောင်လုပ်နိုင်တဲ့ ပိုးမွှားတွေဟာ

can hitch a ride on vegetables, too.

အသီးအရွက်တွေမှာ ရှိနေနိုင်ပါတယ်။

ဒါတွေက အပင်ရောဂါပိုးတွေမဟုတ်လို့ ဒါတွေက အကွက်တွေဖြစ်အောင်လုပ်လေ့မရှိပါဘူး။

But because they're not plant pathogens, they don't typically cause spots.

They just hang out invisibly on the surface.

ဒါတွေဟာ မျက်နှာပြင်ပေါ်မှာ ပုန်းလျှိုးကွယ်လျှိုးသာလျှောက်သွားကြတယ်။

So it's washing fruit and veggies, not avoiding the spotty ones,

ဒီတော့ အကွက်တွေနေရာပါ မရှောင် အသီးတွေနဲ့ အသီးအရွက်တွေကို ဆေးကြောခြင်းက

that will help you avoid getting sick.

ဖျားနာတာတွေကို ရှောင်ရှားနိုင်စေမှာပါ။

So the next time you're at the grocery store,

နောက်တစ်ခါ ကုန်စုံဆိုင်ရောက်တဲ့အခါ

ထူးဆန်းပုံပေါက်နေတဲ့ အဲလိုအသီးတွေကို ဝယ်ဖို့ မတွန့်နေကြနဲ့တော့။

don't be afraid to pick up funky-looking fruit.

Some stores will even give you a discount.

တချို့ဆိုင်တွေဆိုရင် ဈေးတောင်လျော့ပေးဉီးမှာပါ။

Wash them well and store them properly,

ပန်းသီးနဲ့ ဂေါ်ဖီထုပ်လိုပစ္စည်းတွေက ရေခဲ သေတ္တာထဲမှာတစ်ပတ်လောက်သိမ်းထားရမှာဖြစ်လို့

as some produce like apples and cabbages will keep in the fridge for weeks.

ကောင်းကောင်းဆေးပြီး သေချာသိမ်းထားကြပါ။

The spotty ones may not be eye candy, but they're safe and just as delicious.

ဒီအကွက်တွေက အမြင်တော့မလှပေမယ့် စိတ်ချစွာ၊ အရသာရှိရှိစားလို့တော့ရပါတယ်။