If superpowers were real: Flight - Joy Lin

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

If humans could fly,

လူသားတွေဟာ ကိရိယာတွေနဲ့

without tools and machines,

စက်တွေမပါဘဲ ပျံသန်းနိုင်ရင်၊

how fast do you think we would go?

ဘယ်လောက် မြန်မြန်သွားမယ်လို့ ထင်လဲ။

As of 2012, the world record

၂၀၁၂ ခုနှစ်ကစပြီး တာတိုအပြေး

for fastest short-distance sprint speed

အမြန်ဆုံး အမြန်နှုန်းအတွက်ကမ္ဘာ့မှတ်တမ်းက

is roughly 27 miles per hour.

အကြမ်းဖျင်း တစ်နာရီ ၂၇ မိုင်နှုန်းပါ။

Running speed depends on how much force

အပြေးအမြန်နှုန်းက အပြေးသမားရဲ့ခြေထောက်တွေက

is exerted by the runner's legs,

အားဘယ်လောက် သုံးတာအပေါ် မူတည်ပြီး၊

and according to Newton's Second Law of Motion,

နယူးတန်ရဲ့ ဒုတိယ ရွေ့လျားမှု နိယာမအရ၊

force is the product of mass times acceleration.

အားဟာ ဒြပ်ထုနဲ့ အရှိန် မြောက်တာရဲ့ ရလဒ်ပါ။

And Newton's Third Law states

နယူတန်ရဲ့ တတိယ နိယာမက

that for every action,

ရွေ့လျားမှုတိုင်းအတွက်

there is an equal and opposite reaction.

တူညီပြီး ဆန့်ကျင်ဘက် တုံ့ပြန်မှု ရှိတယ်လို့ ဖော်ပြတယ်။

So, that means running requires

ဒီတော့ ဆိုလိုတာက ပြေးတာက

having a ground to push off from,

မြေပြင်ကို တွန်းဖို့လိုတယ်၊

and the ground pushes back against the runner's foot.

မြေပြင်က အပြေးသမားရဲ့ ခြေထောက်ကို ပြန်တွန်းပေးတယ်။

So, flying would actually be

ဒီတော့ ပျံသန်းမှုဟာ တကယ်တော့

more similar to swimming.

ရေကူးတာနဲ့ ပိုတူပါလိမ့်မယ်။

Michael Phelps is currently the fastest human in water

မိုက်ကယ် ဖဲလ်ပ်စ်က လက်ရှိ ရေမှာ အမြန်ဆုံးလူသားဖြစ်ပြီး

and the most decorated Olympian of all time.

အချိန်တိုင်းရဲ့ ဆုတံဆိပ် အများဆုံး အိုလံပစ်သမားပါ။

Guess how fast he swims?

သူ ကူးတာ ဘယ်လောက်မြန်လဲ။

The answer may surprise you.

အဖြေက သင့်ကို အံ့အားသင့်စေလောက်တယ်။

His fastest recorded speed is

သူ့ရဲ့ မှတ်တမ်းတင်ထားတဲ့ အမြန်နှုန်းက

less than 5 miles per hour.

တစ်နာရီ ၅ မိုင် ထက်မပိုဘူး။

A child on the ground can easily outrun

မြေပြင်က ကလေးတစ်ယောက်က ရေထဲက မိုက်ကယ် ဖဲလ်ပ်စ်ကို

Michael Phelps in water,

အလွယ် ကျောနိုင်တယ်၊

but why is that?

ဒါပေမဲ ဘာကြောင့် ဒီလိုဖြစ်တာလဲ။

Well, let's go back to Newton's Third Law of Motion.

ကောင်းပြီ၊ နယူးတန်ရဲ့ တတိယ နိယာမကို ပြန်သွားရအောင်။

When we run, we move forward

ပြေးတဲ့အခါ ခြေထောက်နဲ့

by pushing against the ground with our feet

မြေကြီးကို တွန်းပြီး မြေကြီးက နောက်ကို

and the ground pushes back,

ပြန်တွန်းကာ ရှေ့ကိုသွားတယ်၊

propelling us forward.

ရှေ့ကို တွန်းပို့ပေးတာပါ။

The ground is solid.

မြေပြင်က အစိုင်အခဲပါ။

By definition, it means the particles

အဓိပ္ပာယ်သတ်မှတ်ချက်အရ ဒြပ်မှုန်တွေကို

are essentially locked into place

အဓိကအနေနဲ့ နေရာအတွင်း ပိတ်ထားပြီး

and must push back instead of getting out of the way,

ပျောက်သွားတာအစား ပြန်တွန်းရမယ်လို့ ဆိုလိုတာပါ၊

but water is liquid and flows easily.

ဒါပေမဲ့ ရေက အရည်ဖြစ်ပြီး အလွယ်တကူ စီးနိုင်တယ်။

When we move our limbs

ရေကို ပြန်တွန်းဖို့

to push back against the water,

ခြေလက်တွေကို ရွှေ့လိုက်တဲ့အခါ

a part of the water molecules

ရေမော်လီကျူးအစိတ်အပိုင်းက

can just slide past one another

နောက်ပြန်တွန်းတာအစား

instead of pushing back.

တစ်ခုကိုတစ်ခု လျှောဖြတ်နိုင်တယ်။

Now, let's think about flying.

ပျံသန်းတာကို တွေးကြည့်ရအောင်။

Air has a lot more free space

လေမှာ ဒြပ်မှုန်တွေအတွက် တစ်ခုကို တစ်ခု

for particles to move past one another,

ကျော်ဖြတ် ရွေ့လျားဖို့ နေရာလွတ် အများကြီးရှိတော့

so even more of our energy would be wasted.

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နောက်ထပ် စွမ်းအင်တောင် ဖြုန်းတီးခံရမှာပါ။

We would need to push a lot of air backwards

ရှေ့ကိုသွားဖို့ လေကို

in order to move forward.

အနောက်ကို ပြန်တွန်းဖို့ လိုလိမ့်မယ်။

အာကာသမှာရှိနေတဲ့အခါ အာကာသယာဉ်မှူးတွေက

Astronauts move around in shuttles

in zero gravity when they're in outer space

မျက်နှာကြက်နံရံနဲ့ ကြမ်းပြင်မှာ တပ်ထားတဲ့

by pulling on handles installed on the ceiling walls

လက်ကိုင်တွေကို ဆွဲယူရင်း သုည ဆွဲငင်အား လွန်းပျံယာဥ်တွေထဲမှာ

and floors of the shuttle.

လှည့်လည် ရွေ့လျားတယ်။

Now, imagine you were given the ability to float.

အခု သင့်ကို ပေါလောပေါ်နိုင်စွမ်း ပေးထားတယ်လို့ စိတ်ကူးကြည့်ပါ။

How would you move around in the middle of the street?

လမ်းလယ်မှာ ဘယ်လို ရွေ့လျားမလဲ။

Well, you wouldn't get very far

လေထဲမှာ ရေကူးတဲ့နည်းက

by swimming in air, would you?

ခရီးမပေါက်ဘူးမဟုတ်လား။

Nah, I don't think so!

ဒီလိုတော့ မထင်ပါဘူး။

Now, assuming you were granted the ability to float

အခု သင့်ကို ပေါလောပေါ်နိုင်စွမ်းနဲ့ ထိထိရောက်စွာ

ရွေ့လျားဖို့ အမြန်နှုန်းကို ပေးထားတယ်လို့ ယူဆပြီး

and the speed to move around efficiently,

let's discuss the height of your flight.

ပျံသန်းမှု အမြင့်ကို ဆွေးနွေးကြရအောင်။

According to the Ideal Gas Law,

စံဓာတ်ငွေ့ နိယာမ

P-V N-R-T,

P-V N-R-R-T အရ

pressure and temperature has a positive correlation,

ဖိအားနဲ့ အပူချိန်မှာ အပြုသဘော ဆက်နွယ်မှုတစ်ခုရှိတယ်၊

meaning they increase and decrease together.

ဆိုလိုတာက ဒါတွေက ပြိုင်တူ တိုးပြီး လျော့ကျတာပါ။

This is because the air expands in volume

ဘာလို့လဲဆိုတော့ လေဟာ ဖိအားနည်းတဲ့

with less pressure,

ထုထည်မှာ ကျယ်ပြန့်တော့

so the molecules have more room to wander around

မော်လီကျူးတွေဟာ တစ်ခုနဲ့တစ်ခု တိုက်မိပြီး

without colliding into each other and creating heat.

အပူကို မဖြစ်စေဘဲ လှည့်လည်သွားလာဖို့ နေရာပိုရှိတယ်။

Since the atmospheric pressure is a lot lower

လေထုဖိအားက မြင့်တဲ့နေရာတွေမှာ အများကြီး

in high altitudes,

ပိုနည်းတာကြောင့်

it would be freezing cold

သင်ဟာ တိမ်တွေပေါ်မှာ

if you were flying above the clouds.

ပျံသန်းနေမယ်ဆိုရင် အေးခဲသွားမှာပါ။

You'd need to wrap yourself up

၉၅ ဒီဂရီ ဖာရင်ဟိုက် အထက်

to keep your core body temperature

ကိုယ်ခန္ဓာအပူချိန်ကို ထိန်းထားဖို့

above 95 degrees Fahrenheit,

ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပတ်ထားဖို့လိုတယ်၊

otherwise you'd start shivering violently,

ဒါမှမဟုတ်ရင် ခိုက်ခိုက်တုန်လာမယ်၊

gradually becoming mentally confused

တဖြည်းဖြည်း စိတ်ရှုပ်လာပြီး

and eventually drop out of the sky

နောက်ဆုံးဟိုက်သာမီယာကနေ ကြွက်သား

due to loss of muscle control

ထိန်းချုပ်မှု မရှိတော့

from hypothermia!

ကောင်းကင်ကနေ ထိုးကျသွားမယ်။

Now, the Ideal Gas Law implies

ကဲ၊ ဖိအား လျော့လာတာနဲ့

that as the pressure decreases,

ဓာတ်ငွေ့ပမာဏ တိုးလာတယ်လို့

gas volume increases.

စံ ဓာတ်ငွေ့ နိယာမက သွယ်ဝိုက်ဆိုတယ်။

So, if you were to fly straight up too quickly,

ဒီတော့ အမြန်ကြီး တောက်လျှောက် ပျံတက်သွားရင်

ကိုယ်ခန္ဓာထဲက ဓာတ်မပြုတဲ့ ဓာတ်ငွေ့ဟာ လှုပ်ခါသွားတဲ့အခါ

the inert gas in your body would rapidly expand

the way soda fizzes up when shaken.

ဆိုဒါ အမြှုပ်ထွက်သလို အမြန် ပြန့်သွားမယ်။

The phenomenon is called "the bends,"

ရေနက် ပင်လယ်ရေငုပ်သမားတွေက အမြန် ရေပေါ် ပေါ်လာတဲ့အခါ

decompression sickness,

ဒါကို ကြုံရတာကြောင့်

or "divers disease"

ဒီဖြစ်စဉ်ကို ” the bends”

since deep sea scuba divers experience this

ဖိအားလျော့တဲ့ ရောဂါ

when they come up too quickly.

“ရေငုပ်သမား ရောဂါ” လို့ခေါ်တယ်။

This results in pain,

ဒါက သင့်သွေး အမြှုပ်ထလာပုံပေါ်

paralysis,

မူတည်ပြီး

or death,

နာကျင်တာ၊

depending on how foamy your blood becomes.

သွက်ချာပါဒလိုက်တာနဲ့ သေဆုံးတာဖြစ်စေတယ်။

Okay, well, let's say you want to fly

လမ်းညွှန် ဆိုင်းဘုတ်တွေကို မြင်နိုင်ပြီး

just a few meters above the ground

အောက်ဆီဂျင် အလွယ် ရှူနိုင်သေးတဲ့

where you can still see the road signs

မြေပြင်အထက် မီတာ အနည်းငယ်ပဲ

and breath oxygen with ease.

ပျံချင်တယ်ဆိုပါစို့။

You'll still need goggles and a helmet

ငှက်တွေ၊ အင်းဆက်ပိုးတွေ၊ လမ်း သင်္ကေတတွေ၊

to protect you from birds,

ဝါယာကြိုးတွေနဲ့ ပျံနေတဲ့

တခြားလူသားတွေဆီကနေ

insects,

street signs,

ကာကွယ်ဖို့

electrical wires,

လေကာ မျက်မှန်နဲ့

and other flying humans,

သံခမောက်တစ်လုံး လိုအပ်နေတုန်းပါ။

including flying cops

ပျံသန်းရေး စည်းမျဉ်းတွေကို

ready to hand you a ticket

မလိုက်နာရင် ဒဏ်ကြေး

if you don't follow the flying rules, buddy.

ဖြတ်ဖို့ အသင့်ဖြစ်နေတဲ့ လေယာဉ်ရဲတွေရောနော်။

Now remember, if you have a collision mid-air

ကဲ၊ သင့်ကို သတိလစ်သွားစေတဲ့ လေအလယ်မှာ

that knocks you unconscious,

ထိတိုက်မိတာဖြစ်ရင်၊

you would experience free fall

မြေကိုမထိမချင်း

until you hit the ground.

အလွတ်ကျသွားမှာကို သတိရပါ။

Without society or the laws of physics,

လူ့အဖွဲ့အစည်း ဒါမဟုတ် ရူပဗေဒ နိယာမတွေ မရှိရင်၊

flying would be a totally awesome ability to have.

ပျံသန်းတာက လုံးဝအံ့သြဖွယ် စွမ်းရည်တစ်ခုဖြစ်မှာပါ။

But, even if we could all just float around

ဒါပေမဲ့ မြေပြင်အထက် ပေအနည်းငယ်မှာ

a few feet above the ground

ပေါလောမျောနိုင်ပြီး

and only moving at a snail's pace,

ခရုတစ်အရှိန်နဲ့ပဲ ရွေ့နိုင်ရင်တောင်၊

I'm telling you, it's still a cool ability that I'd want,

ဒါက ကျွန်တော်လိုချင်တဲ့ အလန်းစား စွမ်းရည်တစ်ခု ဖြစ်နေသေးတယ်၊

မဟုတ်ဘူးလား။

wouldn't you?

Yeah, I thought so.

ကျွန်တော်လည်း ဒီလို ထင်ခဲ့တာပေါ့။

Now, which superpower physics lesson

ကဲ ဘယ်မဟာစွမ်းအား ရူပဗေဒ သင်ခန်းစာကို

will you explore next?

နောက်တစ်ခါ သင် စူးစမ်းရှာဖွေမလဲ။

Shifting body size and content,

ကိုယ်ခန္ဓာအရွယ်အစား ပြောင်းခြင်း၊

super speed,

စူပါ အမြန်နှုန်း၊

flight,

ပျံသန်းမှု၊

super strength,

စူပါ အင်အား၊

immortality,

ထာဝရအသက်ရှင်ခြင်း၊

and

ပြီးတော့

invisibility.

ကိုယ်ပျောက်နိုင်စွမ်းပါ။