If superpowers were real: Flight - Joy Lin

Tłumaczenie: Anna Michalak Korekta: Rysia Wand

If humans could fly,

Gdyby ludzie mogli latać

without tools and machines,

bez pomocy urządzeń i maszyn,

how fast do you think we would go?

jaką prędkość mogliby osiągnąć?

As of 2012, the world record

Od roku 2012 rekord świata

for fastest short-distance sprint speed

w sprincie krótkodystansowym

is roughly 27 miles per hour.

wynosi w przybliżeniu 43 km/h.

Running speed depends on how much force

Prędkość biegania zależy od energii

is exerted by the runner's legs,

wytwarzanej przez nogi biegacza.

and according to Newton's Second Law of Motion,

Według drugiej zasady dynamiki Newtona

force is the product of mass times acceleration.

siła to masa razy przyspieszenie.

And Newton's Third Law states

Zgodnie z trzecią zasadą dynamiki Newtona

that for every action,

każdej akcji towarzyszy reakcja równa co do wartości i kierunku,

there is an equal and opposite reaction.

So, that means running requires

lecz przeciwnie zwrócona.

Czyli bieganie wymaga powierzchni,

having a ground to push off from,

od której można się odepchnąć

and the ground pushes back against the runner's foot.

i która odpycha nogę biegacza.

So, flying would actually be

Latanie bardziej przypominałoby pływanie.

more similar to swimming.

Michael Phelps is currently the fastest human in water

Michael Phelps jest obecnie najszybszym człowiekiem w wodzie

and the most decorated Olympian of all time.

i najbardziej udekorowanym olimpijczykiem wszech czasów.

Guess how fast he swims?

Jak szybko potrafi pływać?

The answer may surprise you.

Odpowiedź może cię zaskoczyć.

His fastest recorded speed is

Jego rekordowa prędkość

less than 5 miles per hour.

to mniej niż 8 km/h.

A child on the ground can easily outrun

Biegnące dziecko mogłoby

Michael Phelps in water,

z łatwością go wyprzedzić.

but why is that?

Dlaczego tak jest?

Well, let's go back to Newton's Third Law of Motion.

Wróćmy do trzeciej zasady dynamiki Newtona.

When we run, we move forward

Biegnąc, poruszamy się do przodu

by pushing against the ground with our feet

przez odpychanie się stopami od ziemi,

and the ground pushes back,

która odpycha nas z powrotem,

propelling us forward.

napędzając do przodu.

The ground is solid.

Ziemia jest ciałem stałym.

By definition, it means the particles

Z definicji oznacza to,

are essentially locked into place

że cząstki ułożone są nieruchomo

and must push back instead of getting out of the way,

i muszą odpychać, a nie usuwać się z drogi.

but water is liquid and flows easily.

Woda natomiast jest cieczą i łatwo płynie.

When we move our limbs

Kiedy poruszamy kończynami,

to push back against the water,

żeby odepchnąć się od wody,

a part of the water molecules

część molekuł w wodzie

can just slide past one another

ślizga się pomiędzy sobą,

instead of pushing back.

więc nie odpycha nas z powrotem.

Now, let's think about flying.

Pomyślmy o lataniu.

Air has a lot more free space

W powietrzu cząstki mają

for particles to move past one another,

więcej wolnego miejsca, aby się omijać.

so even more of our energy would be wasted.

Czyli jeszcze więcej energii szłoby na marne.

We would need to push a lot of air backwards

Musielibyśmy odepchnąć mnóstwo powietrza,

in order to move forward.

żeby poruszyć się do przodu.

Astronauts move around in shuttles

W stanie nieważkości w kosmosie

in zero gravity when they're in outer space

astronauci poruszają się po wahadłowcach

by pulling on handles installed on the ceiling walls

przy pomocy uchwytów umieszczonych

and floors of the shuttle.

wewnątrz statku.

Now, imagine you were given the ability to float.

Powiedzmy, że potraficie się unosić.

How would you move around in the middle of the street?

Jak poruszalibyście się na środku ulicy?

Well, you wouldn't get very far

Nie zalecielibyście zbyt daleko,

by swimming in air, would you?

pływając w powietrzu, prawda?

Nah, I don't think so!

Wątpię!

Now, assuming you were granted the ability to float

Gdybyście jednak umieli się unosić

and the speed to move around efficiently,

i poruszać dostatecznie szybko,

let's discuss the height of your flight.

jak wysoko można by zalecieć?

According to the Ideal Gas Law,

Według równania Clapeyrona

P-V N-R-T,

pV = nRT

pressure and temperature has a positive correlation,

ciśnienie i temperatura reagują współmiernie,

meaning they increase and decrease together.

czyli razem wzrastają i razem spadają.

This is because the air expands in volume

Jest tak dlatego, że powietrze

zwiększa objętość w mniejszym ciśnieniu,

with less pressure,

so the molecules have more room to wander around

więc molekuły mają więcej miejsca na ruch

without colliding into each other and creating heat.

bez wpadania na siebie i wytwarzania ciepła.

Since the atmospheric pressure is a lot lower

Ciśnienie atmosferyczne jest o wiele niższe

in high altitudes,

na dużych wysokościach,

it would be freezing cold

więc byłoby ci przeraźliwie zimno

if you were flying above the clouds.

podczas lotu ponad chmurami.

You'd need to wrap yourself up

Trzeba by bardzo ciepło się ubrać,

to keep your core body temperature

żeby utrzymać temperaturę ciała

above 95 degrees Fahrenheit,

powyżej 35 stopni Celsjusza.

otherwise you'd start shivering violently,

Inaczej zaczęłyby się dreszcze,

gradually becoming mentally confused

stopniowe rozkojarzenie,

and eventually drop out of the sky

a w końcu upadek

due to loss of muscle control

z powodu utraty kontroli nad mięśniami

from hypothermia!

spowodowanej hipotermią!

Now, the Ideal Gas Law implies

Równanie Clapeyrona sugeruje,

that as the pressure decreases,

że wraz ze spadkiem ciśnienia

gas volume increases.

objętość gazu wzrasta.

So, if you were to fly straight up too quickly,

Gdybyś wzniósł się za szybko,

gaz obojętny w organizmie rozszerzyłby się gwałtownie,

the inert gas in your body would rapidly expand

the way soda fizzes up when shaken.

jak potrząśnięty napój gazowany.

The phenomenon is called "the bends,"

Zjawisko to nazywamy

chorobą dekompresyjną

decompression sickness,

or "divers disease"

lub chorobą kesonową.

since deep sea scuba divers experience this

Nurkowie doświadczają jej,

when they come up too quickly.

kiedy wynurzą się zbyt szybko,

This results in pain,

co może doprowadzić do bólu,

paralysis,

paraliżu

or death,

lub śmierci w zależności od tego,

depending on how foamy your blood becomes.

jak bardzo spieni się krew.

Okay, well, let's say you want to fly

Powiedzmy, że chcesz latać

just a few meters above the ground

chociaż parę metrów ponad ziemią,

where you can still see the road signs

tak, żeby nadal widzieć znaki drogowe

and breath oxygen with ease.

i oddychać swobodnie.

You'll still need goggles and a helmet

Potrzebne ci będą gogle i kask,

to protect you from birds,

aby uchronić się przed ptakami,

insects,

street signs,

owadami, znakami drogowymi,

electrical wires,

and other flying humans,

kablami wysokiego napięcia

innymi latającymi osobami,

including flying cops

oraz latającymi gliniarzami

ready to hand you a ticket

gotowymi wlepić mandat

if you don't follow the flying rules, buddy.

za łamanie przepisów latania.

Now remember, if you have a collision mid-air

Pamiętaj, że w razie wypadku w powietrzu

that knocks you unconscious,

i utraty przytomności

you would experience free fall

na pewno spadniesz

until you hit the ground.

prosto na ziemię.

Without society or the laws of physics,

Bez innych ludzi albo praw fizyki

flying would be a totally awesome ability to have.

latanie mogłoby być ciekawe.

But, even if we could all just float around

Nawet gdyby chodziło tylko o latanie

a few feet above the ground

parę metrów nad ziemią,

and only moving at a snail's pace,

w żółwim tempie

I'm telling you, it's still a cool ability that I'd want,

to i tak chciałbym mieć taką supermoc,

wouldn't you?

a ty?

Yeah, I thought so.

Też tak myślę.

Now, which superpower physics lesson

No to jaka będzie kolejna lekcja

will you explore next?

o supermocach?

Shifting body size and content,

Zmiana rozmiaru i zawartości ciała,

super speed,

super prędkość,

flight,

latanie

super strength,

super siła,

immortality,

nieśmiertelność,

and

a może ...

invisibility.

niewidzialność?