The ingredient in almost everything you eat - Francesca Bot

Translator: Harshad Holehonnur Reviewer: Chirantan Saigaonkar

In the 1930s, American industrialist Henry Ford had one overwhelming obsession:

उद्योजक हेन्री फोर्ड ला

soybeans.

He extracted their oil to make enamel for painting his cars.

त्याने सोयाबीनतेल काढून गाडयांना रंग लावला

He crushed them into powder to make plastic parts.

राहिलेल्या बीया चुरून प्लास्टिक पार्ट केले

And he encouraged American farmers to grow as much of the plant as possible.

शेतकऱ्यांना सोया घेण्यास प्रोत्साहन दिले

But he wasn’t just feeding soy to machines.

फक्त यंत्रांसाठीच नाही तर त्याने

At the Chicago World’s Fair, he hosted a soy-centric feast.

शिकागो जागतिक संमेलनात सोया मेजवानी ठेवली.

The ingredient had been a staple in Asian cuisine for centuries,

पदार्थ जो आशियात वर्षानुवर्षे पूरक होता

but Ford’s dinner— full of soy substitutes for dairy, meat and wheat—

फोर्डने त्याला दूध,मास,गहू यांचा पर्याय

took the integration of soy into food a step further.

म्हणून मुख्य जेवणात अजून आदराने बसवले.

Today, soy is in so many foods that most people consume it every day

आज सोया इतक्या पदार्थात आहे की बरेच लोक

without even knowing it.

अगदी नकळत रोज सोया खातात

So what makes soybeans so versatile?

असे काय आहे जे सोयाबीन ला अष्टपैलू बनवते?

And is our global obsession healthy or harmful?

अन त्याची जागतिक ओढ निरोगी की हानीकारक?

Soybeans have been cultivated in Asia as early as 5,500 years ago,

सोयाबीन आशियामधे सुमारे ५५०० वर्षापूर्वी

but since then they’ve spread across the globe.

प्रथम पेरला गेला. आता तो सर्व जगात पसरलाय.

Part of soy’s success is that the crop can be grown easily and cheaply

सोया चे पीक विविध हवामानात सहज अन स्वस्तात

in variable conditions.

येते हे त्याच्या यशाचे गमक.

And once they’re grown,

आणि एकदा ते वाढले की

soybeans have an incredibly high density of proteins and fats;

सोयाबीनमधील भरपूर प्रोटीन, फॅट मुळे हा

ingredients which in recent years have been used in everything

पदार्थ गेल्या काही वर्षात बऱ्याच गोष्टीत

from mayonnaise to biodegradable plastic.

वापरलेला दिसतो. मेयॉनीज ते बायो प्लास्टिक

The ideal method for separating these components

याचे घटक पदार्थ वेगळे करण्याची उत्तम पद्धत

depends on what you’re trying to extract.

कोणता घटक हवा यावर अवलंबून आहे.

To isolate soy proteins, dehulled beans are sometimes pressed through rollers

सोया प्रोटीन साठी साल काढलेले दाणे दाबून

to create thin flakes, and then steeped in water to draw out the proteins.

पाण्यात भिजवून प्रोटीन बाहेर काढतात.

Alternatively, whole beans can be simply soaked and ground

किंवा आख्खे दाणे भिजवून दाबले की

into a whitish, protein rich liquid.

त्यातून पांढरे प्रोटीनयुक्त द्रव्य मिळते.

In both cases, the resulting substance can be used to make spongy foods

दोन्हीही पद्धतीने मिळालेला पदार्थ स्पॉंजी

like tofu or filtered to produce soymilk.

खाण्यात वापरतात- टोफू किंवा सोया दूध.

And at the industrial scale,

आणि औद्योगिक क्षमतेवर ही प्रोटीन

these proteins can be used in various ways to help make processed foods.

प्रक्रिया केलेल्या पदार्थात वापरतात

Soy fats may be even more versatile.

सोया फॅट तर अजून जास्त प्रकाराने उपयुक्त

In one extraction method,

एका पद्धतीत सोयाबीन

soybeans are dried, cleaned, and then fed into an extruder.

वाळवून, स्वच्छ करून चक्कीत घालतात. हे मशीन

This machine simultaneously heats and presses the beans,

दाण्याना गरम करून दाबते ज्यामुळे

producing a liquid containing soy oil and other fatty components.

सोयातेल व फॅट असलेले द्रव्य बाहेर येते

By adding water and spinning the mixture, components are separated into two parts:

त्यात पाणी घालून आणि फिरवून दोन पदार्थ

refined soy oil for things like salad dressing, and a substance called lecithin.

वेगळे होतात- रिफाइण्ड सोय तेल आणि लेसिथीन

Lecithin is made of molecules called phospholipids,

लेसिथीन हे फॉस्फोलिपिड रेणू चे बनलेले असते

which have a phosphate head that attracts water and a tail that attracts fats.

ज्याची एक बाजू पाण्याला तर दुसरी फॅट

These features make phospholipids excellent for blending ingredients

आकर्षित करते. यामुळे फॉस्फोलिपिड्स विभिन्न

that naturally separate from each other.

पदार्थांचे मिश्रण करायला उत्कृष्ट ठरतात.

This process is called emulsification

या पद्धतीला इमल्सिफिकेशन असे म्हणतात

and soy lecithins are used as an emulsifying agent

सोया लेसिथीन निरनिराळ्या अन्नपदार्थात

in a huge variety of foods.

इमल्सिफायिंग एजन्ट म्हणून वापरतात.

For example, during chocolate production

उदा. चॉकलेट निर्मिती

phospholipids attach to both the fatty components of the cocoa butter

फॉस्फोलिपिड्स फॅटी कोको बटर तसेच साखरेच्या

and the water-soluble sugar particles,

भागांना जोडतात.

making them easier to combine into a smooth mixture.

आणि ते मिश्रण एकसंध बनवतात.

A similar process happens in powdered products

अशीच प्रक्रिया पावडर प्रॉडक्ट्स ला होते

that need to be instantly rehydrated.

ज्यांना लगेच जलीकरण करावे लागते

Soy lecithin bonds with the water

सोय लेसिथीन पाण्याबरोबर बंध तयार करते

and helps the powder disperse more quickly.

ज्यामुळे पावडर एकसंध पसरते.

While there are other plants we can process for lecithin and proteins,

लेसिथीन व प्रोटीन इतर वनस्पतीतुन ही मिळते

soy’s mild taste and widespread availability

परंतु सोयाची सौम्य चव आणि मुबलक उपलब्धता

have earned it a place in thousands of food products.

यामुळे हजारो अन्न उत्पादनात जागा पटकावली.

But is it unhealthy to be eating this much soy?

पण इतका सोयाबिन हानिकारक नाही का ?

Not really.

खरं तर नाही.

Soybeans contain many of the essential amino acids our bodies need,

त्यात अनेक आवश्यक अमिनो ऍसिड असतात

making them one of the best ways to get these proteins without eating meat.

जे मांस न खाता आपल्या शरीराला मिळतात.

And the beans’ fat content is largely made up of so-called “good” fats—

अन बियांतील बहुतांश फॅट हे चांगले फॅट असते

poly and mono-unsaturated fatty acids,

पॉली आणि मोनो अनसॅच्युरेटेड फॅटी ऍसिड जे

which can decrease cholesterol and reduce the risk of heart disease.

कोलेस्टेरॉल कमी करून हृदयाचा धोका कमी करते

There are some compounds in soy

सोया मधे असेही घटक आहेत जे आपल्या

that may inhibit our body’s absorption of various minerals.

शरीरातील खनिज ग्रहण थांबवते

And about 0.3% of the general population has a soy allergy,

सुमारे ०.३% लोकांमध्ये सोयाची ऍलर्जी आढळते

which can be severe in rare cases.

क्वचित वेळा ती बरीच तीव्र सुद्धा असते.

But for many people, the biggest complaint about soy consumption

परंतु बहुतांश लोकांची सोयाची तक्रार म्हणजे

is the occasional increase in flatulence.

कधी कधी होणारा वातविकार.

Outside our bodies however, soy is much more worrying.

शरीराबाहेरील सोया खरं तर जास्त चिंताजनक

To accommodate the soy farms needed for heavy industry,

सोया शेती साठी लागणारी महाकाय यंत्रणा

processed foods and livestock feed, huge swaths of land have been deforested.

दुभती जनावर आणि जंगल तोडून निर्मिलेली जमीन

Between 2006 and 2017, roughly 22,000 square kilometers of the Amazon

२००६ते २०१७ मध्ये ऍमेझॉन खोऱ्यातील सुमारे

were cleared for soy production.

२२००० वर्ग किमी जमीन सोया साठी वापरली गेली

In some regions, this has also led to the displacement of farmers

यासाठी शेतकऱ्यांना देखील हलवण्यात आले

and indigenous communities.

त्याचप्रमाणे जंगली भटका वर्ग देखील.

So if we want to keep using soy and all its byproducts,

जर आपण सोया आणि त्याचे पदार्थ खाणार असू

we’ll need to find a way to do it humanely and sustainably.

तर ते मानवी अन टिकावू पद्धतीने केले पाहिजे