Why do we dream? - Amy Adkins

8,471,037 views ・ 2015-12-10

TED-Ed


Видеог тоглуулахын тулд доорх англи хадмал дээр давхар товшино уу.

Translator: Indra Ganzorig Reviewer: Munkhbaatar Lkhagvaa
00:06
In the third millenium BCE,
0
6643
1769
МЭӨ 3-р зуунд
00:08
Mesopotamian kings recorded and interpreted their dreams on wax tablets.
1
8412
5394
Мезопотам хаад лааны тосон хавтанцар дээр зүүдээ тэмдэглэн тайлбарладаг байжээ.
00:13
A thousand years later,
2
13806
1340
Хэдэн мянган жилийн дараа
00:15
Ancient Egyptians wrote a dream book
3
15146
2102
эртний Eгипетчүүд зүүдний тухай
00:17
listing over a hundred common dreams and their meanings.
4
17248
3406
түгээмэл зуун зүүдний тайллыг жагсаасан ном бичсэн байдаг.
00:20
And in the years since,
5
20654
1209
Тэр цаг үеэс хойш бид
00:21
we haven't paused in our quest to understand why we dream.
6
21863
3787
яагаад зүүдэлдэг учрыг олох эрлээ зогсоогоогүй.
00:25
So, after a great deal of scientific research,
7
25650
2471
Ингээд шинжлэх ухааны олон судалгаа,
00:28
technological advancement,
8
28121
1666
технологийн дэвшил,
00:29
and persistence,
9
29787
1218
бас цөхрөлтгүй оролдлогын эцэст
00:31
we still don't have any definite answers, but we have some interesting theories.
10
31005
5438
бидэнд баттай хариу байхгүй ч хэдэн сонирхолтой онол байна.
00:36
We dream to fulfill our wishes.
11
36443
4494
Бид хүслээ биелүүлэхийн тулд зүүдэлдэг.
00:40
In the early 1900s,
12
40937
1557
1900-аад оны эхэнд
00:42
Sigmund Freud proposed that while all of our dreams, including our nightmares,
13
42494
4018
Зигмунд Фройдын үзсэнээр хар дарсан зүүд гэх мэт бүхий л зүүд
00:46
are a collection of images from our daily conscious lives,
14
46512
3339
бидний өдөр тутмын амьдралын дүр зургийн цуглуулга,
00:49
they also have symbolic meanings,
15
49851
2050
бас бэлэгдлийн утга агуулгыг илтгэнэ гэжээ.
00:51
which relate to the fulfillment of our subconscious wishes.
16
51901
3563
Эдгээр нь бидний далд ухамсрын хүслийг гүйцэлдүүлэхтэй холбоотой юм.
00:55
Freud theorized that everything we remember when we wake up from a dream
17
55464
3690
Фройдын үзэж байснаар сэрэх үедээ санаж байгаа зүүд бүхэн
00:59
is a symbolic representation
18
59154
1896
бидний далд ухамсрын бодол санаа, хүсэл эрмэлзлийг
01:01
of our unconscious primitive thoughts, urges, and desires.
19
61050
4485
билэг тэмдгээр орлуулан харуулдаг.
01:05
Freud believed that by analyzing those remembered elements,
20
65535
2954
Тэдгээр дүрслэлд анализ дүгнэлт хийснээр
01:08
the unconscious content would be revealed to our conscious mind,
21
68489
3693
далд ухамсрын агуулгыг нь нээн илрүүлж,
01:12
and psychological issues stemming from its repression
22
72182
2565
тэдгээрээс үүссэн сэтгэлзүйн асуудлыг шийдэж болно гэж
01:14
could be addressed and resolved.
23
74747
2868
Фройд үзэж байв.
01:17
We dream to remember.
24
77615
3174
Бид санахын тулд зүүдэлдэг.
01:20
To increase performance on certain mental tasks,
25
80789
2403
Тархины үйл ажиллагааг сайжруулахын тулд
01:23
sleep is good,
26
83192
1343
нойр хэрэгтэй ч
01:24
but dreaming while sleeping is better.
27
84535
2572
унтаж байхдаа зүүдлэх нь бүр ч сайн.
01:27
In 2010, researchers found
28
87107
1674
2010 онд судлаачдын тогтоосноор туршилтад оролцогчид нь
01:28
that subjects were much better at getting through a complex 3-D maze
29
88781
3986
түр дуг хийхдээ төөрдөг байшин зүүдэлсэн бол 3 хэмжээст төөрдөг байшингаас
01:32
if they had napped and dreamed of the maze prior to their second attempt.
30
92767
4709
гарах даалгаврыг дахин оролдохдоо илүү сайн гүйцэтгэж байлаа.
01:37
In fact, they were up to ten times better at it
31
97476
2497
Тэр бүү хэл даалгаврын тухай зөвхөн сэрүүн үедээ бодсон хүмүүстэй харьцуулахад
01:39
than those who only thought of the maze while awake between attempts,
32
99973
4238
эдгээр хүмүүс 10 дахин сайн байсан.
01:44
and those who napped but did not dream about the maze.
33
104211
4528
Мөн унтсан мөртлөө зүүдлээгүй хүмүүсээс ч 10 дахин илүү байжээ.
01:48
Researchers theorize that certain memory processes
34
108739
2530
Судлаачдын үзэж байгаагаар, ой тогтоолтын зарим үйлдэл
01:51
can happen only when we are asleep,
35
111269
2132
биднийг зөвхөн унтаж байхад илэрдэг бөгөөд
01:53
and our dreams are a signal that these processes are taking place.
36
113401
4801
зүүдлэх нь эдгээр үйл явц болж байгаагийн илрэл юм.
01:58
We dream to forget.
37
118202
4342
Бид мартахын тулд зүүдэлдэг.
02:02
There are about 10,000 trillion neural connections
38
122544
2509
Таны тархины бүтцэд 10,000 их наяд орчим
02:05
within the architecture of your brain.
39
125053
2562
мэдрэлийн холбоос үүрэг гүйцэтгэдэг.
02:07
They are created by everything you think and everything you do.
40
127615
3895
Таны бодож бас хийж буй бүх зүйлс тэдгээр холбоосыг бүтээдэг.
02:11
A 1983 neurobiological theory of dreaming, called reverse learning,
41
131510
4359
Зүүдний тухай 1983 оны нейробиологийн онолд "үл сурах" тухай гардаг.
02:15
holds that while sleeping, and mainly during REM sleep cycles,
42
135869
3621
Энэ нь биднийг унтаж байхад тархины шинэ бор хальс
02:19
your neocortex reviews these neural connections
43
139490
3275
эдгээр холбоосыг шалгаж үзээд
02:22
and dumps the unnecessary ones.
44
142765
2564
хэрэггүйг нь устгадаг тухай юм.
02:25
Without this unlearning process,
45
145329
1766
Ингэж зүүдэндээ
02:27
which results in your dreams,
46
147095
1829
сурснаа мартахгүй бол
02:28
your brain could be overrun by useless connections
47
148924
2699
таны тархи хэрэггүй мэдээллээр дүүрч
02:31
and parasitic thoughts could disrupt the necessary thinking
48
151623
3339
сэрүүн үедээ бодох хэрэгтэй байхад бодол санаа үймэрч
02:34
you need to do while you're awake.
49
154962
2341
огт хэрэггүй бодлууд таныг сатааруулж магадгүй.
02:37
We dream to keep our brains working.
50
157303
5512
Бид тархиа ажиллуулахын тулд зүүдэлдэг.
02:42
The continual activation theory proposes that your dreams result
51
162815
3442
Үргэлжлүүлэн идэвхжүүлэх онолын хувьд
02:46
from your brain's need to constantly consolidate and create long-term memories
52
166257
5294
тархи зөв ажиллахын тулд мэдээллийг нэгтгэж,
урт хугацааны дурсамж болгон хадгалах шаардлагатай учир хүн зүүдэлдэг.
02:51
in order to function properly.
53
171551
1743
02:53
So when external input falls below a certain level,
54
173294
2498
Таныг унтаж байхад гадны өдөөгчийн хэмжээ бууран
02:55
like when you're asleep,
55
175792
1539
тодорхой түвшинд хүрэхэд
02:57
your brain automatically triggers
56
177331
1583
тархи дурсамжийн сангаас
02:58
the generation of data from its memory storages,
57
178914
2674
мэдээлэл гаргаж авах явцыг автоматаар эхлүүлж,
03:01
which appear to you in the form of the thoughts and feelings
58
181588
2870
эдгээр нь таны зүүдэнд
03:04
you experience in your dreams.
59
184458
2390
сэтгэл хөдлөл, бодлын хэлбэрээр илэрнэ.
03:06
In other words,
60
186848
876
Өөрөөр хэлбэл,
03:07
your dreams might be a random screen saver your brain turns on
61
187724
3242
таны тархи бүрэн унтралгүй түр амарч
03:10
so it doesn't completely shut down.
62
190966
3234
зүүдийг яг л компьютерийн дэлгэц амраагч шиг ашигладаг гэсэн үг.
03:14
We dream to rehearse.
63
194200
3945
Бид давтан суралцахын тулд зүүдэлдэг.
03:18
Dreams involving dangerous and threatening situations are very common,
64
198145
3849
Аюул заналхийллээр дүүрэн зүүд зүүдлэх нь их түгээмэл.
03:21
and the primitive instinct rehearsal theory
65
201994
2078
Адгууслаг зөн совинг давтах тухай онолд
03:24
holds that the content of a dream is significant to its purpose.
66
204072
3718
зүүдний агуулга нь түүний үүргийг тодорхойлдог.
03:27
Whether it's an anxiety-filled night of being chased through the woods by a bear
67
207790
3860
Ой модонд баавгайд хөөгдөх эсвэл
03:31
or fighting off a ninja in a dark alley,
68
211650
2538
харанхуй гудамжинд нинжатай тулалдах гэх мэт айдаст автсан зүүд нь
03:34
these dreams allow you to practice your fight or flight instincts
69
214188
3469
үзэлцэх эсвэл зугтаах зөн совингоо хурцлахад тусалж
03:37
and keep them sharp and dependable in case you'll need them in real life.
70
217657
4063
бодит амьдрал дээр хэрэг болох үед таныг бэлтгэж байдаг.
03:41
But it doesn't always have to be unpleasant.
71
221720
2227
Гэхдээ энэ нь үргэлж таагүй зүүд байх албагүй.
03:43
For instance, dreams about your attractive neighbor
72
223947
2441
Жишээлбэл, дур булаам хөршийн чинь тухай зүүд
03:46
could actually give your reproductive instinct some practice, too.
73
226388
4183
нөхөн үржихүйн зөн совингийн бэлтгэл дасгал байж болно.
03:50
We dream to heal.
74
230571
3941
Бид эдгэрэхийн тулд зүүдэлдэг.
03:54
Stress neurotransmitters in the brain are much less active
75
234512
3274
Тархин дахь стресс дамжуулагч мэдрэлийн эсүүдийн идэвх
03:57
during the REM stage of sleep,
76
237786
2053
нойрны "РEМ" үед харьцангуй буурдаг бөгөөд
03:59
even during dreams of traumatic experiences,
77
239839
2589
сэтгэлд гэмтэй үйл явдлын тухай зүүдлэх үед ч идэвх сулардаг.
04:02
leading some researchers to theorize
78
242428
1746
Судлаачдын үзсэнээр,
04:04
that one purpose of dreaming is to take the edge off painful experiences
79
244174
4458
энэ нь хүнд хэцүү дурсамжийн хүчийг сулруулж
сэтгэлзүйн хувьд эдгэрэхэд туслах ач холбогдолтой.
04:08
to allow for psychological healing.
80
248632
2249
04:10
Reviewing traumatic events in your dreams with less mental stress
81
250881
3117
Хүнд хэцүү дурсамжаа бага дарамттайгаар зүүдэндээ эргэн санахад
04:13
may grant you a clearer perspective
82
253998
2072
болсон үйл явдлыг илүү бодитоор харж
04:16
and enhanced ability to process them in psychologically healthy ways.
83
256070
4070
тэдгээрийг сэтгэлзүйн хувьд эрүүл аргаар шүүн тунгаахад тусална.
04:20
People with certain mood disorders and PTSD often have difficulty sleeping,
84
260140
5139
Хүнд хэцүү үйл явдлын дараах стресс эсвэл сэтгэл хөдлөлийн аливаа өвчтэй хүмүүс
04:25
leading some scientists to believe that lack of dreaming
85
265279
2920
ихэнхдээ нойргүйдэлд өртдөг ба зүүдлэхгүй байх нь өвчнийг нь
04:28
may be a contributing factor to their illnesses.
86
268199
4490
улам дордуулдаг гэж зарим эрдэмтэд үздэг.
04:32
We dream to solve problems.
87
272689
4675
Бид шийдэл олохын тулд зүүдэлдэг.
04:37
Unconstrained by reality and the rules of conventional logic,
88
277364
2899
Бодит байдал, тогтсон логикийн хязгаарлалтгүйгээр
04:40
in your dreams, your mind can create limitless scenarios
89
280263
3006
таны бодол санаа асуудлыг бүрэн ойлгож,
04:43
to help you grasp problems
90
283269
1987
сэрүүн байхдаа төсөөлж ч байгаагүй,
04:45
and formulate solutions that you may not consider while awake.
91
285256
4039
байж болох бүхий л шийдлийг зүүдэндээ бий болгодог.
04:49
John Steinbeck called it the committee of sleep,
92
289295
2232
Жон Стайнбек үүнийг "зүүдний хороо" гэдэг ба
04:51
and research has demonstrated
93
291527
1497
зүүдлэх нь асуудал шийдэхэд
04:53
the effectiveness of dreaming on problem solving.
94
293024
3588
сайн үр нөлөөтэй гэж судалгаагаар тогтоосон.
04:56
It's also how renowned chemist August Kekule
95
296612
2346
Мөн түүнчлэн алдарт химич Август Kекуле
04:58
discovered the structure of the benzene molecule,
96
298958
2921
бензол молекулын бүтцийг зүүдэндээ олсон бөгөөд
05:01
and it's the reason that sometimes the best solution for a problem
97
301879
3301
ийм ч учраас заримдаа асуудлыг шийдэхэд
"өглөө оройноос мэргэн" гэлцдэг.
05:05
is to sleep on it.
98
305180
1740
05:06
And those are just a few of the more prominent theories.
99
306920
3373
Ингээд зүүдний тухай онолуудаас цөөн хэдийг нь тайлбарлалаа.
05:10
As technology increases our capability for understanding the brain,
100
310293
3563
Технологи хөгжиж тархийг бид илүү сайн судалж,
05:13
it's possible that one day
101
313856
1641
нэг л өдөр яагаад зүүдэлдэг тухай
05:15
we will discover the definitive reason for them.
102
315497
2562
баттай тайлбарыг олох байх.
05:18
But until that time arrives, we'll just have to keep on dreaming.
103
318059
3883
Харин тэр болтол зүүдэлж мөрөөдсөөр л байя даа.

Original video on YouTube.com
Энэ вэбсайтын тухай

Энэ сайт нь танд англи хэл сурахад хэрэгтэй YouTube-ийн видеонуудыг танилцуулах болно. Та дэлхийн өнцөг булан бүрээс шилдэг багш нарын заадаг англи хэлний хичээлүүдийг үзэх болно. Видеоны хуудас бүр дээр гарч буй англи хадмал дээр давхар товшиж, тэндээс видеог тоглуул. Хадмал орчуулга нь видеог тоглуулахтай синхрон гүйлгэдэг. Хэрэв танд санал хүсэлт, санал хүсэлт байвал энэ холбоо барих маягтыг ашиглан бидэнтэй холбоо барина уу.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7