Football physics: The "impossible" free kick - Erez Garty

Translator: Muhammad Dawran Reviewer: Daban Q Jaff

لە ساڵی ١٩٩٧، لە یارییەکی نێوان فەڕەنسا و بەڕازیل

In 1997, in a game between France and Brazil,

a young Brazilian player named Roberto Carlos

یاریزانێکی لاوی بەڕازیلی بە ناوی ڕۆبێرتۆ کارلۆس

set up for a 35 meter free kick.

لە دووری ٣٥ مەترەوە لێدانێکی ڕاستەوخۆی بۆ گیرا.

With no direct line to the goal,

کە ڕێک و ڕاست بەرامبەر تۆڕی گۆڵ نەبوو،

Carlos decided to attempt the seemingly impossible.

کارلۆس بڕیاری هەوڵێکی مەحاڵی دا

His kick sent the ball flying wide of the players,

بەو لێدانەکەی تۆپەکەی هەڵدا بە تەنیشت یاریزانەکاندا،

but just before going out of bounds, it hooked to the left

بەڵام پێش ئەوەی لە سنوور دەربچێ، پێچی کردەوە بۆ لای چەپ

and soared into the goal.

و چووە ناو گۆڵەوە.

According to Newton's first law of motion,

بە پێی یاسایی یەکەمی نیوتن بۆ جوڵە،

an object will move in the same direction and velocity

تەنێک بە هەمان ئاراستە و خێرایی دەڕوات

until a force is applied on it.

تا ئەوکاتەی تەنێکی تر کاری تێدەکات.

When Carlos kicked the ball, he gave it direction and velocity,

کاتێک کارلۆس لە تۆپەکەی دا، خێرایی و ئاراستەی هەبوو،

but what force made the ball swerve

بەڵام چ شتێک کاری لە تۆپەکە کرد ئاراستەی بگۆڕێت

and score one of the most magnificent goals in the history of the sport?

و یەکێک لە نایابترین گۆڵەکانی میژووی وەرزشی پێ تۆمار بکرێت؟

The trick was in the spin.

فێڵەکە لە خولانەوەکەیە.

Carlos placed his kick at the lower right corner of the ball,

کارلۆس لێدانەکەی لە بەشی لای ڕاستی خوارەوەی تۆپەکە دا،

sending it high and to the right, but also rotating around its axis.

بە شێوەیەکی بەرز بۆ لای ڕاست، بەڵام بە دەوری تەوەرەکەیدا دەخولایەوە.

The ball started its flight in an apparently direct route,

تۆپەکە بە ڕێچکەیەکی ڕاست ڕاست بەرزبویەوە،

with air flowing on both sides and slowing it down.

و هەواش کار لە هەردوو لای دەکات و خاوی دەکاتەوە.

On one side, the air moved in the opposite direction to the ball's spin,

لە لایەک، هەوایەکە بە پێچەوانەی خولانەوەی تۆپەکە دەجوڵێت،

causing increased pressure,

دەبێتە هۆی بەرزبوونەوەی پەستان،

while on the other side, the air moved in the same direction as the spin,

و لە لایەکەی تریش، هەوا بە هەمان ئاراستەیی خولانەوەی تۆپەکە دەجوڵێت،

creating an area of lower pressure.

ناوچەی پەستانی نزم دروست دەکات.

That difference made the ball curve towards the lower pressure zone.

ئەو جیاوازییەش وای لە تۆپەکە کرد بەو لایەدا بچەمێتەوە کە پەستانی نزمە.

This phenomenon is called the Magnus effect.

ئەو دیاردەیەش پێی دەگوترێت کاریگەری ماگنۆس.

This type of kick, often referred to as a banana kick,

ئەم جۆرە لێدانە، زیاتر بە لێدانی مۆزی دەچێت،

is attempted regularly,

کە بە بەردەوامی هەوڵی بۆ دەدرێت،

and it is one of the elements that makes the beautiful game beautiful.

و ئەوەش یەکێکە لەو چەمکانەی کە وای لەم یارییە جوانە کردووە جوان بێت.

But curving the ball with the precision needed

بەڵام چەماندنەوەی تۆپ بەو وردەکارییەی کە دەیەوێت

to both bend around the wall and back into the goal is difficult.

هەم بۆ پێچ پێکردنەوەی بە دەوری دیواری بەرگری و هەمیش بۆ ناو گۆڵ زۆر سەختە.

Too high and it soars over the goal.

زۆر بەرز بێت بەسەر گۆڵەکەدا دەڕوات.

Too low and it hits the ground before curving.

زۆر نزم بێت بەر زەوی دەکەوێت پێش ئەوەی بچەمێتەوە.

Too wide and it never reaches the goal.

زۆر لا بدات هەرگیز ناگاتە گۆڵەکە.

Not wide enough and the defenders intercept it.

زۆر لا نەدات دیواری بەرگری دەیپچڕێنێت.

Too slow and it hooks too early, or not at all.

زۆر هێواش بێت تۆپەکە زوو پێچ دەکاتەوە یان هەر نایکات.

Too fast and it hooks too late.

زۆر خێرا بێت زۆر بە درەنگیش دەگات.

The same physics make it possible

هەمان دیاردەی فیزیایی وا دەکات کە

to score another apparently impossible goal,

گۆڵێکی تری لەم جۆرە ئەستەمە تۆمار بکرێت،

an unassisted corner kick.

لێدانێکی گۆشەیی بێ هاریکاری.

The Magnus effect was first documented by Sir Isaac Newton

کاریگەری ماگنۆس بۆ یەکەم جار لە لایەن ئیسحاق نیوتن باسکرا

after he noticed it while playing a game of tennis back in 1670.

دوای ئەوەی لە یارییەکی تێنس تێبینی ئەو حاڵەتەی کرد لە ساڵی ١٦٧٠.

It also applies to golf balls, frisbees and baseballs.

هەمان حاڵەت لە تۆپی گۆڵف و فریزبی و بەیسبۆڵ ڕوودەدات.

In every case, the same thing happens.

لە هەموو حاڵەتێکدا، هەمان شت ڕوودەدات.

The ball's spin creates a pressure differential in the surrounding air flow

خولانەوەی تۆپ جیاوازی پەستان دروست دەکات لە هەوای دەوروبەری

that curves it in the direction of the spin.

کە پێچی پێ دەکاتەوە لە ئاراستەی خولانەوەکەی.

And here's a question.

و لێرەدا پرسیارێک هەیە.

Could you theoretically kick a ball hard enough

ئایا دەتوانی بیردۆزی لێدانی تۆپێک دابنێی بە

to make it boomerang all the way around back to you?

هێزێکی تەواو تا وای لێبکەیت بخولێتەوە و ڕێک پێچ بکاتەوە بەرەو خۆت؟

Sadly, no.

بە داخەوە، نەخێر.

Even if the ball didn't disintegrate on impact,

هەتا ئەگەر تۆپەکە بەشداری هیچ بەرکەوتنێکیش نەکات،

or hit any obstacles,

یان بەر هیچ بەربەستێکیش نەکەوێت،

as the air slowed it,

کە هەواش هێواشی دەکاتەوە،

the angle of its deflection would increase,

گۆشە لادانی بەرز دەبێتەوە،

causing it to spiral into smaller and smaller circles

دەىێتە هۆی خولانەوەی بۆ بازنەی بچوک و بچوکتر

until finally stopping.

تا ئەو کاتەی دەوەستێت.

And just to get that spiral,

و بۆ ئەوەی بگەیتە ئەو ڕادەی خولانەوە.

you'd have to make the ball spin over 15 times faster

دەبێت وا لە تۆپەکە بکەیت کە ١٥ جار خێراتر بخولێتەوە

than Carlos's immortal kick.

لە لێدانە هەمیشە زیندووەکەی کارلۆس.

So good luck with that.

کەواتە بەختێکی باش.