The myth of Arachne - Iseult Gillespie

Translator: Daban Q Jaff Reviewer: Ayan Organization

From sailors who were turned into pigs,

لە کۆمەڵێک کەشتیوان کە دەبنە بەراز،

nymphs that sprouted into trees,

حۆرییەکان لە درەختەکانەوە دروست دەبن،

and a gaze that converted the beholder to stone,

سەرنجێک کە خاوەنەکەی دەکاتە بەرد،

Greek mythology brims with shape-shifters.

ئەفسانەی گریکەکان، پڕە لەو بوونەوەرانەی کە شێوەیان دەگۆڕدرێت.

The powerful gods usually changed their own forms at will,

هەر کاتێک خواوەندەکان بیانەوێت دەتوانن شێوەی دەرکەوتنیان بگۆڕن،

but for mortals, the mutations were often unwanted.

بەڵام بۆ مرۆڤەکان، گۆڕینی شێوە شتێکی نەخوازرەوە.

One such unnerving transformation befell the spinner Arachne.

ئەفسانەی ئاراکنی یەکێکە لەو ئەفسانانە بەهێزانەی باسی گۆڕینی شێوە دەکات.

Arachne was the daughter of a tradesman

ئاراکنی کچی بازرگانێک دەبێت

who spent his days dying cloth the deepest shades of purple.

کە ژیانی بە بۆیە کردنی بۆیەی مۆری تاریک بە سەر دەبات.

She had a flair for spinning the finest threads,

کە ئارەزووی بەکارهێنانی باشترین داو دەکات،

weaving them into flowing fabric,

قوماشەکانی پێ دەدورێت،

and creating magnificent tapestries.

جوانترین بەرگ دەدورێت.

People flocked to watch her hands flying across her loom,

خەڵک لە دەوری ئەرکاینی کۆدەبوونەوە لە کاتی دورینی بەرگ،

as if thread sprung directly from her fingertips.

وەک ئەوەی لە بەرگەکان لە سەری پەنجەیەوە سەرچاوە بگرن،

But as praise for her work grew, so did her pride.

بەڵام لەگەڵ گەشەی پیاهەڵدانی خەڵک، لەخۆباییبوونی ئارکانیش بەرز دەبێتەوە.

Arachne could often be heard boasting about her skills,

خەڵک زوو زوو گوێبیستی ئارکاینی دەبوون کە باسی لێهاتوویی خۆی دەکرد،

declaring that her talent surpassed anyone else’s—mortal or divine.

دەیگوت ئەوەندە لێهاتووە هیچ کەسێک، نە مرۆڤ و نە خواوەند، ناتوانێت پێشی بکەون.

She refused to see weaving as a gift from the gods.

نەیدەتوانی دان بەوەدا بنێت کە لێهاتویی لە دوورین دیاریەکی خواوەندییە.

Rather, she flaunted it as her own personal genius.

جەختی لەسەر ئەوە دەکردەوە کە ئەم لێهاتووییە تایبەت و زیرەکی کەسییە.

Unfortunately, the goddess of wisdom and crafts, Athena,

بەڵام بەداخەوە، خواوەندی زیرەکی و دەست ڕەنگینی، ئەسینا،

overheard Arachne making these claims.

گوێبیستی ئەم قسانەی ئەرکینی دەبێت.

Planning to teach the ungrateful girl a lesson,

پلان دادەڕێژێت، کە وانەیەک فێری ئەم کچە لاسارە بکات،

Athena disguised herself as an old woman and stole amongst the mortals.

ئەسینا خۆی وەک ژنێکی پیر نیشان دەدات، خۆی دەخزێنێتە ناو مرۆڤەکان.

She berated Arachne in public—

لە لای خەڵک لە لێهاتووی ئەرکینی کەم دەکردەوە،

how dare the weaver claim herself greater than the gods?

دەیگوت: ئەم کچە چۆن دەوێرێت شان لە شانی خواوەندەکان بدات؟

But Arachne only laughed, barely looking up from her loom.

بەڵام ئەرکینی گاڵتەی پێدەهات، هەر سەیری دەرەوەشی نەدەکرد.

Provoked, the old woman threw off her cloak to reveal her true form.

ژنە پیرەکە پەست دەبێت، بەرگەکەی فڕێ دەدات و خۆی ئاشکرا دەکات.

If Arachne insisted on defaming the gods,

ئەگەر ئارکینی بەردەوام بێت لە زڕاندنی ناوبانگی خواوەندەکان،

Athena would challenge her to a contest directly.

ئەسینا پێشنیازی پێشبڕکێیەک دەکات.

Masking her shock at the appearance of the grey-eyed goddess,

شۆکی دیتنی خواوەندە چاو خۆڵەمێشیەکە دەشارێتەوە،

Arachne accepted the challenge.

بە پێشبڕکێکە قایل دەبێت.

Athena drew up her own glittering loom as a great crowd gathered to watch.

ئەسینا مەکینەی درووینە گەشاوەکەی خۆی دەردێنێت و خەڵک سەیری دەکات.

The weavers began, eyes fixed and shuttles blurring.

بەرگ درووکەکان بە سەرنجەوە دەست بە درووین دەکەن.

Athena conjured wisps of cloud from above

ئەسینا چەند پارچە هەورێک لە ئاسمانەوە دەهێنێتە سەر زەوی

and slender threads of grass from below in a spectacle of strength.

و لە گیای سەر زەوی داو دروست دەکات بۆ پێشاندانی باڵا دەستی خۆی.

She wove tremendous scenes that showed the power of the gods:

چەند دیمەنێکی مەزن دەدرووێت بۆ پیشاندانی هێزی خواوەندەکان:

Poseidon riding the waves,

پۆسایدن بەسەر شەپۆڵەکان ڕادەکات،

Zeus firing thunderbolts,

زیۆس تۆپەڵی بروسک دەهاوێژێت،

and Apollo hurtling across the sky.

و ئەپۆڵۆ بە ئاسماندا هەڵدەگەڕێت.

In Athena’s splendid tapestry, the glory of the gods dwarfed mortal life.

لە درووینەکانی ئەسینا، مرۆڤەکان بێ دەسەڵات و ماڵوێران دەردەکەوتن.

But Arachne had no interest in boosting godly egos.

بەڵام ئارکینی نیازی نەبوو شکۆی خواوەندەکان بدرووێت.

Her tapestry showed the gods abusing their power:

درووینەکانی وێنەی خواوەندە گەندەڵەکانی پێشان دەدا:

squabbling amongst themselves,

شەڕ کردن لە نێوان خۆیان،

drinking and bragging,

مەی نۆشین وخۆبەزل زانین،

and meddling in the lives of mortals.

دەستوەردان لە ناو ژیانی مرۆڤەکان.

She represented Zeus as a philanderer, transfiguring himself to ensnare women:

زیۆسی وەک دەسترێژیکەر پێشان دەدات، کە شێوەی خۆی دەگۆڕێت بۆ ڕاو کردنی ژن،

a swan for Leda,

قازی مل درێژ بۆ لیدا،

a bull for Europa,

کەڵەگا بۆ یوروپا،

a shower of gold for Danae.

یان بارانێک زێڕ بۆ دانای.

Arachne then turned to the misdemeanors of other gods,

دواتر ئارکینی هەوڵ دەدات کارە خراپەکانیتری خواوەندەکان پێشان بدات،

from Pluto’s abduction of Persephone

فڕاندنی پیرسیفۆنی لە لایەن پلۆتۆەوە،

to Bacchus’s wild pursuit of Erigone.

تا سەرلەدونانی شێتانەی ئیریگونا لە لایەن بارخۆسسەوە.

Even though she cast the gods in the most unflattering light,

سەڕەڕای خواوەندەکانی بە ناشرین پێشان دەدا،

Arachne’s work shone with her dazzling skill.

ئیشەکانی ئارکینی، لێهاتووی ئارکینی دەردەخست.

Her tapestry was almost alive,

درووینەکانی لە ڕاستیەوە نزیک بوون،

filled with movement and lustrous colors

پڕ بوون لە جووڵە و ڕەنگی گەشاوە

that winked triumphantly.

کە دەرخەری سەرکەوتن دەبن.

When Athena saw Arachne's undeniably better and flagrantly subversive work,

کاتێک ئەسینا دەبینێت درووینەکانی ئەرکینی جوانتر و باڵاترن،

she flew into a rage and turned on the human weaver.

توڕە دەبێت و شێوەی خۆی بۆ درووینکەرێکی مرۆڤ دەگۆڕێت.

Arachne’s glee dimmed as she felt her body shrinking and contorting.

ئارکینی دڵی خۆش بوو سەڕەرای ئەوەی کە جەستەی دەلەریوە.

Her fingers waved wildly as her arms stuck to her sides,

پەنجەکانی بێ وەستان دەجوڵایەوە کاتێک بازووەکانی بە لاتەنیشتەکانی دەلکێت،

and black hair sprouted all over her body.

پرچی ڕەش سەراپایی جەستەی ئەرکینی دادەپۆشێت.

The goddess left Arachne with a single spool of thread unfurling from her belly,

ئەسینا، یەک بەکرەی لە دەوری سکی ئارکینی دانا و جێی هێشت،

a slim reminder of her human talent.

کە نیشانەی مرۆڤ بوون و فانی بوونی ئەرکینی دەبێت.

For challenging the assumption that the gods were untouchable,

بۆ ئەوەی خەڵک بزانێت کە ناکرێت کەس پێش خواوەندەکان بکەوێت،

Athena had shrunk her adversary into the first spider.

ئەسینا ئەرکینی دەکاتە یەکەمین جاڵجاڵۆکە.

To this day, Arachne and her children spin out her penance—

تا ڕۆژگاری ئەمڕۆش ئارکینی و منداڵەکانی دەلەرزن و تۆبە دەکەن

or is it undaunted persistence?—

یان بەرەنگاریەکی ئازایانەیە؟

in the shadows of giants.

لە ژێر سێبەری زەبەلاحەکان.