The historic women’s suffrage march on Washington - Michelle Mehrtens

Аудармашы: Assylai Seitenova Редактор: Bakytgul Salykhova

On March 3, 1913,

1913 жылдың 3 наурызында

protesters parted for the woman in white:

митинг қатысушылары арасынан ат үстінде

dressed in a flowing cape and sitting astride a white horse,

ақ шапан киген Инес Милхолланд есімді

the activist Inez Milholland was hard to miss.

белсендіні байқамау мүмкін емес еді.

She was riding at the helm of the Women’s Suffrage Parade-

Ол әйел адамның сайлау құқығы бойынша

the first mass protest for a woman’s right to vote on a national scale.

алғашқы жаппай наразылық акцияның ең алдыңғы қатарында жүрді.

After months of strategic planning and controversy,

Бірнеше айға созылған дау-дамайдан кейін

thousands of women gathered in Washington D.C.

мыңдаған әйел Вашингтонда жиналып,

Here, they called for a constitutional amendment granting them the right to vote.

дауыс беру құқығын беретін конституциялық түзетуді қабылдауды талап етті.

By 1913, women’s rights activists had been campaigning for decades.

Оған дейін белсенділер ондаған жылдар бойы түрлі науқандар жүргізген еді.

As a disenfranchised group,

Ол кезде құқықтары жоқ топ ретінде

women had no voice in the laws that affected their– or anyone else’s– lives.

әйелдер қоғам өміріндегі маңызды заңдарға дауыс бере алмады.

However, they were struggling to secure broader support for political equality.

Алайда 1896 жылы Юта мен Айдахо штаттарында сайлау құқығын

They’d achieved no major victories since 1896,

алғаннан бері белсенділер тобы

when Utah and Idaho enfranchised women.

өзге ірі жетістіктерге жете алмады.

That brought the total number of states which recognized a women’s right to vote

Осылайша 1913 жылға дейін әйелдердің сайлау құқығы тек

to four.

4 штатта енгізілді.

A new, media-savvy spirit arrived in the form of Alice Paul.

Вашингтонға Алиса Пол есімді, медиаға жақын жаңа тұлға келді.

She was inspired by the British suffragettes,

Ол 1900 жылдардың басында аштық жариялап,

who went on hunger strikes and endured imprisonment in the early 1900s.

түрмеге қамалған Британ суфрагеттерінен шабыт алды.

Rather than conduct costly campaigns on a state-by-state basis,

Әр штатқа бөлек қымбат кампания ұйымдастырғанша,

Paul sought the long-lasting impact of a constitutional amendment,

ол жылдар бойы өз әсерін жоғалтпайтын және жалпыұлттық деңгейде

which would protect women’s voting rights nationwide.

әйелдің құқығын қорғай алатын конституциялық түзетуді іздеді.

As a member of the National American Women Suffrage Association,

Америкалық әйелдердің ұлттық сайлау құқығы тобының мүшесі ретінде,

Paul proposed a massive pageant to whip up support and rejuvenate the movement.

ол қозғалысқа жаңа леп сыйлайтын үлкен науқан жасауды ұсынды.

Washington authorities initially rejected her plan-

Вашингтон билігі алдымен оның жоспарын қабылдамады,

and then tried to relegate the march to side streets.

ал кейін шеруді шеткі көшелерге ысырды.

But Paul got those decisions overturned

Пол бұл шешімді өзгертіп, шеруді Удроу Уилсон

and confirmed a parade for the day before the presidential inauguration

президентінің инаугурациясынан бір күн бұрын

of Woodrow Wilson.

жасауға мақұлдатты.

This would maximize media coverage

Бұл медианың назарына және

and grab the attention of the crowds who would be in town.

қалада жүрген халықтың көз алдына түсуге үлкен мүмкіндік еді.

However, in planning the parade,

Алайда шеруді ұйымдастырған кезде

Paul mainly focused on appealing to white women from all backgrounds,

Пол белсенділер арасында рассисттік көзқарастарды қолдайтын

including those who were racist.

ақ нәсілді әйелдерді құптады.

She actively discouraged African American activists

Ол афроамерикандық белсенділер менмұйымдарды

and organizations from participating-

шеруде қатыстырғысы келмеген.

and stated that those who did so should march in the back.

Ал қоймай келген белсенділерді артқы қатарға ығыстырған.

But black women would not be made invisible in a national movement

Бірақ ұлттық қозғалысты бастауға көмектескен қара нәсілді әйелдер

they helped shape.

бұл шешіммен келіспеді.

On the day of the march,

Шеру болған күні,

Ida B. Wells-Barnett,

Ида Б. Уеллс-Бернетт есімді

a ground-breaking investigative journalist and anti-lynching advocate,

кекшіл сотқа қарсы және мықты тергеуші журналист,

refused to move to the back and proudly marched under the Illinois banner.

артқы қатарда жүруден бас тартып, шерудің бірінші қатарына тұрып алды.

The co-founder of the NAACP, Mary Church Terrell,

NAACP ұйымының негізін қалаушы Мэри ЧёрчьТеррелл,

joined the parade with the 22 founders of the Delta Sigma Theta Sorority,

Хоуард университетінің әйел студенттері құрған

an organization created by female students from Howard University.

‘Delta Sigma Theta’ атты қорының 22 құрылтайшысымен шеруге қосылды.

In these ways and more,

Осылайша

қара нәсілді әйелдер ақ нәсілді әйелдердің

black women persevered despite deep hostility

from white women in the movement,

жақтыртпаған көңілдеріне және

and at great political and physical risk.

өзге де қауіптерге қарсы табандылық көрсетті.

On the day of the parade,

Шеру болған күні

suffragists assembled to create a powerful exhibition.

суфрагистер мықты көрме жасады.

The surging sections of the procession included international suffragists,

Оған халықаралық суфрагистер, суретшілер,

artists, performers and business-owners.

әртістер және кәсіпкерлер қатысты. Алтын арбаға

Floats came in the form of golden chariots;

ұқсас платформада Еркіндік қоңырауының

an enormous Liberty Bell; and a map of enfranchised countries.

көшірмесі мен әйел құқықтары қорғалған елдердің картасы тұрды.

On the steps of the Treasury Building,

Қаржы мекемесінің ғимаратының алдында

performers acted out the historical achievements of women to a live orchestra.

жанды оркестр мен әртістер әйел адамның тарихта қалдырған

The marchers carried on even as a mob blocked the route,

басты жетістіктері жайлы көрініс жасады.

hurling insults and spitting at women,

Жиналғандар шеруді тоқтату үшін жолды жауып,

tossing cigars, and physically assaulting participants.

белсенділерге күш көрсетіп, темекі лақтырса да, шеру тоқтатылмады.

The police did not intervene,

Бұл іске полиция араласпады.

and in the end, over 100 women were hospitalized.

Кейін 100-ден астам әйелге медициналық көмек керек болды.

Their mistreatment, widely reported throughout the country,

олардың көрсеткен жауыздығы туралы хабар ел арасына таралып,

catapulted the parade into the public eye—

суфрагистер және шеруге қатысты

and garnered suffragists greater sympathy.

көзқарас жылына бастады.

National newspapers lambasted the police,

Ұлттық газерттер полицияны үлкен сынға алса,

and Congressional hearings investigated their actions during the parade.

Конгресс тыңдаулары олардың әрекеті бойынша іс қозғады.

After the protest, the "Women’s Journal" declared,

Протесттен кейін “Women’s Journal” басылымы:

“Washington has been disgraced. Equal suffrage has scored a great victory."

“Вашингтон масқара болды. Тең сайлау құқығы жеңді” - деген мәлімдеме жасады.

In this way,

Осылай

the march initiated a surge of support for women’s voting rights

шерудің арқасында әйелдердің сайлау құқығы бойынша

that endured in the coming years.

қолдаулар келесі жылдарға да созылды.

Suffragists kept up steady pressure on their representatives,

Суфрагистер өз істерін ары қарай жалғастырды.

attended rallies, and petitioned the White House.

Ақ үйге петиция жазып, митингтерге қатысты.

Inez Milholland, the woman on the white horse,

Ақ аттың үстінде болған Инес Милхолланд

campaigned constantly throughout the United States,

созылмалы ауруларына қарамастан шерумен

despite suffering from chronic health problems.

бүкіл АҚШ-ты аралап шықты.

She did not live to see her efforts come to fruition.

Өкінішке орай ол өз еңбегінің жемісін көре алмай кетті.

In 1916,

1916 жылы

she collapsed while giving a suffrage speech and died soon after.

ол сайлау құқығы туралы сөйлегенде есінен танып, кейін көз жұмды.

According to popular reports,

Танымал медиаларға сенсек,

her last words were,

оның соңғы сөздері:

“Mr. President, how long must women wait for liberty?”

“Президент мырза, әйел адам қашанға дейін өз құқықтарын күтуі керек?” - болған.

Though full voting inclusion would take decades,

Бұл күндер тек ондаған жылдардан кейін келді.

in 1920, Congress ratified the 19th amendment,

Тек 1920 жылы Конгресс 19-түзетуді ратификациялап,

finally granting women the right to vote.

әйел адамға сайлау құқығын берді.