The science of stage fright (and how to overcome it) - Mikael Cho

Բեմական վախ (ինչպես հաղթահարել այն) – Մայքլ Չո

Translator: YSU romano.transl.dept. Lusine Reviewer: Kristine Sargsyan

Palms sweaty,

Ձեռքերը քրտնում են,

heart racing,

սիրտն արագ է զարկում,

stomach in knots.

ստամոքսը կծկվում է:

You can't cry for help.

Չեք կարող օգնություն կանչել:

Not only is your throat too tight to breathe,

Ոչ միայն այն պատճառով, որ կոկորդը չափազանց սեղմված է շնչելու համար,

but it'd be so embarrassing.

այլև ամոթալի է:

No, you aren't being stalked by a monster,

Ո´չ, դուք չեք հետապնդվում հրեշի կողմից,

you're speaking in public,

դուք ելույթ եք ունենում հանդիսատեսի առջև

a fate some deem worse than death.

ճակատագիր, որ մահից էլ սարսափելի է:

See, when you're dead, you feel nothing;

Օրինակ մահացած ժամանակ ոչինչ չեք զգում,

at a podium, you feel stage fright.

իսկ բեմի վրա վախ եք զգում:

But at some point we've all had to communicate

Սակայն, վաղ թե ուշ, բոլորս էլ ստիպված ենք լինում

in front of people,

մարդկանց առջև ելույթ ունենալ,

so you have to try and overcome it.

ուրեմն անհրաժեշտ է փորձել ու հաղթահարել այն:

To start, understand what stage fright is.

Սկզբում եկեք հասկանանք, թե ինչ է բեմական վախը:

Humans, social animals that we are,

Մարդիկ՝ սոցիալական կենդանիները,

are wired to worry about reputation.

ի բնե անհանգստանում են իրենց համբավի մասին:

Public speaking can threaten it.

Հանդիսատեսի առջև ելույթ ունենալը կարող է սպառնալ դրան:

Before a speech, you fret,

Խոսելուց առաջ անհանգստանում եք.

"What if people think I'm awful and I'm an idiot?"

«Իսկ եթե մարդիկ կարծեն, որ ես անտանելի եմ և ապուշ»:

That fear of being seen as an awful idiot

Ապուշի տպավորություն թողնելու վախը

is a threat reaction

վտանգի արձագանք է,

from a primitive part of your brain

որ գալիս է ուղեղի պարզագույն հատվածի կողմից,

that's very hard to control.

որը շատ դժվար է կառավարել:

It's the fight or flight response,

Դա «պայքար կամ փախուստ» բնազդն է,

a self-protective process seen in a range of animals,

ինքնապաշտպանական գործընթաց, որ նկատվում է մի շարք կենդանիների մոտ,

most of which don't give speeches.

որոնք, սակայն, բեմից ելույթ չեն ունենում:

But we have a wise partner

Բայց մենք փորձառու գործընկեր ունենք

in the study of freaking out.

հուզմունքի ուսումնասիրման գործում:

Charles Darwin tested fight or flight

Չարլզ Դարվինը փորձարկել է «պայքար կամ փախուստ» բնազդը

at the London Zoo snake exhibit.

Լոնդոնի կենդանաբանական այգում օձերի ցուցահանդեսի ժամանակ:

He wrote in his diary,

Նա իր օրագրում գրել է.

"My will and reason were powerless against the imagination of a danger

«Իմ կամքն ու դատողությունն անզոր էին երևակայելու

which had never been experienced."

երբևէ չզգացած վախս»:

He concluded that his response

Նա եզրակացրեց, որ իր վարքը

was an ancient reaction unaffected

հնուց եկած արձագանք է, որի վրա չեն ազդել

by the nuances of modern civilization.

ժամանակակից քաղաքակրթության նրբությունները:

So, to your conscious modern mind,

Այսինքն՝ սառը դատող ժամանակակից ձեր ուղեղի համար,

it's a speech.

դա ելույթ ունենալն է:

To the rest of your brain,

Ուղեղի մնացած հատվածի համար՝

built up to code with the law of the jungle,

կառուցված ջունգլիների օրենքին համապատասխան,

when you perceive the possible consequences

երբ ընդունում եք

of blowing a speech,

ելույթը տապալելու հավանականությունը,

it's time to run for your life

ժամանակն է փախչել փրկվելու համար

or fight to the death.

կամ պայքարել մինչև մահ:

Your hypothalamus, common to all vertebrates,

Ուղեղի ենթատեսաթումբը, որ առկա է բոլոր ողնաշարավորների մոտ,

triggers your pituitary gland to secrete

հիպոֆիզից արտազատում է

the hormone ACTH,

ԱԿՏ (ադրենոկորտիկոտրոպ)հորմոնը՝

making your adrenal gland

մակերիկամային արտազատուկ արձակելով

shoot adrenaline into your blood.

արյան մեջ:

Your neck and back tense up, you slouch.

Վիզը ջղաձգվում է, մեջքը՝ կորանում:

Your legs and hand shake

Ոտքերն ու ձեռքերը դողում են,

as your muscles prepare for attack.

մինչդեռ մկանները հարձակման են պատրաստվում:

You sweat.

Քրտնում եք:

Your blood pressure jumps.

Արյան ճնշումը բարձրանում է:

Your digestion shuts down

Մարսողական համակարգը խափանվում է՝

to maximize the delivery of nutrients

առավելագույնս դարձնելու սնուցող նյութերի

and oxygen to muscles and vital organs,

ու թթվածնի մատակարարումը դեպի մկաններ ու կենսական օրգաններ,

so you get dry mouth, butterflies.

այսպիսով՝ բերանում չորություն է առաջանում ու հուզմունք է նկատվում:

Your pupils dilate,

Բիբերը լայնանում են,

it's hard to read anything up close,

դժվարանում է մոտիկից որևէ բան կարդալը,

like your notes,

ինչպես օրինակ ձեր գրառումները,

but long range is easy.

սակայն, հեշտանում է մեծ հեռավորության դեպքում:

That's how stage fright works.

Հենց այսպես է դրսևորվում բեմական վախը:

How do we fight it?

Ինչպե՞ս ենք պայքարում դրա դեմ:

First, perspective.

Նախ և առաջ, հեռանկար:

This isn't all in your head.

Պատճառը մեր գլխում չէ:

It's a natural, hormonal, full body reaction

Դա ողջ օրգանիզմի բնական, հորմոնալ արձագանքն է

by an autonomic nervous system on autopilot.

ինքնուրույն աշխատող անկախ նյարդային համակարգի կողմից:

And genetics play a huge role in social anxiety.

Եվ ժառանգականությունը մեծ դեր է խաղում սոցիալական վախի հարցում:

John Lennon played live thousands of times.

Ջոն Լենոնը հազարավոր կենդանի կատարումներ է ունեցել:

Each time he vomited beforehand.

Ամեն անգամ ելույթից առաջ նա սրտխառնոց էր ունենում:

Some people are just wired

Որոշ մարդիկ ի բնե

to feel more scared performing in public.

մեծ վախ են զգում հրապարակավ ելույթ ունենալիս:

Since stage fright is natural and inevitable,

Քանի որ բեմական վախը բնական և անխուսափելի է,

focus on what you can control.

կենտրոնացեք նրա վրա, ինչը կարող եք կառավարել:

Practice a lot,

Կատարելագործվե՛ք ՝

starting long before

նախօրոք պարապելով

in an environment similar to the real performance.

իրական ելույթի համար նախատեսված նման միջավայրում:

Practicing any task increases your familiarity

Ցանկացած առաջադրանքում վարժվելը ավելացնում է փորձառությունն

and reduces anxiety,

ու կրճատում տագնապը,

so when it's time to speak in public,

այսպիսով, երբ գալիս է հրապարակավ խոսելու ժամանակը,

you're confident in yourself and the task at hand.

դուք վստահ եք ձեր ուժերի և առաջադրված խնդրի լուծման վրա:

Steve Jobs rehearsed his epic speeches

Սթիվ Ջոբսը կրկնում էր իր հայտնի ելույթները

for hundreds of hours,

հարյուրավոր ժամեր շարունակ՝

starting weeks in advance.

սկսելով մի քանի շաբաթ առաջ:

If you know what you're saying,

Եթե լավ գիտեք ձեր ասելիքը,

you'll feed off the crowd's energy

ապա հանդիսատեսի էներգիան ձեզ կփոխանցվի,

instead of letting your hypothalamus convince your body it's about to be lunch

հակառակ դեպքում թույլ կտաք ենթատեսաթմբին ձեր մարմնին համոզել,

for a pack of predators.

որ այն գիշատիչների ոհմակի համար նախաճաշ է դառնալու:

But hey, the vertebrate hypothalamus

Բայց չէ՞ որ ողնաշարավոր ենթատեսաթումբը

has had millions of years more practice than you.

միլիոնավոր տարիների ընթացքում ավելի շատ «փորձ» է ձեռք բերել քան դուք:

Just before you go on stage,

Անմիջապես բեմ բարձրանալուց առաջ,

it's time to fight dirty

անարդար խաղալու

and trick your brain.

և ուղեղին խաբելու ժամանակն է:

Stretch your arms up and breath deeply.

Ձեռքերը վեր ձգեք ու խորը շունչ քաշեք:

This makes your hypothalamus trigger

Սա կհանգստացնի

a relaxation response.

ձեր ենթաթումբը:

Stage fright usually hits hardest right before a presentation,

Սովորաբար բեմական վախը սաստկանում է հենց ելույթից առաջ,

so take that last minute to stretch and breathe.

այսպիսով, օգտագործեք այդ վերջին րոպեն ձգվելու և շունչ քաշելու համար:

You approach the Mic, voice clear,

Մոտենում եք բարձրախոսին, ձայնը պարզ է,

body relaxed.

մարմինը՝ հանգիստ:

Your well-prepared speech convinces the wild crowd

Լավ պատրաստված ելույթը համոզում է վայրի ամբոխին,

you're a charismatic genius.

որ դուք հմայագերող հանճար եք:

How?

Ինչպե՞ս:

You didn't overcome stage fright,

Դուք չեք հաղթահարել բեմական վախը,

you adapted to it.

դուք յուրացրել եք այն:

And to the fact that no matter

Եվ անկախ նրանից,

how civilized you may seem,

թե որքան քաղաքակիրթ եք երևում,

in part of your brain,

ուղեղի մի մութ անկյունում,

you're still a wild animal,

դուք դեռ վայրի կենդանի եք,

a profound, well-spoken wild animal.

հեռատես, ճարտարախոս վայրի կենդանի: