The infinite life of pi - Reynaldo Lopes

Translator: Servizo de Normalización Lingüística Reviewer: Xusto Rodriguez

Try to measure a circle.

Tenta medir un círculo.

The diameter and radius are easy,

O diámetro e o raio son fáciles.

they're just straight lines

Son liñas rectas

you can measure with a ruler.

que se miden cunha regra.

But to get the circumference,

Pero para a circunferencia

you'd need measuring tape or a piece of string,

cómpre un metro ou unha corda,

unless there was a better way.

a non ser que haxa un modo mellor.

Now, it's obvious

É evidente

that a circle's circumference would get smaller or larger

que a circunferencia dun círculo será menor ou maior

along with its diameter,

en función do seu diámetro,

but the relationship goes further than that.

pero a relación vai máis alá.

In fact, the ratio between the two,

De feito, a razón entre as dúas,

the circumference divided by the diameter,

a circunferencia dividida polo diámetro,

will always be the same number,

vai dar sempre o mesmo número,

no matter how big or small the circle gets.

tanto ten o grande ou o ou pequeno que sexa o círculo.

Historians aren't sure when or how

Os historiadores non saben cando ou como

this number was first discovered,

se descubriu ese número,

but it's been known in some form

pero é coñecido dalgunha forma

for almost 4,000 years.

desde hai case 4000 anos.

Estimates of it appear in the works of ancient Greek,

Aparecían estimacións en obras de matemáticos

Babylonian,

da Grecia antiga, dos babilonios,

Chinese,

dos chineses,

and Indian mathematicians.

e dos indios.

And it's even believed to have been used

Crese que se usou

in building the Egyptian pyramids.

na construción das pirámides exipcias.

Mathematicians estimated it

Os matemáticos calculábano

by inscribing polygons in circles.

inscribindo polígonos en círculos.

And by the year 1400,

E no 1400,

it had been calculated to as far as ten decimal places.

calculáronselle ata dez decimais.

So, when did they finally figure out the exact value

Pero, cando se determinou o seu valor exacto

instead of just estimating?

no canto de simplemente aproximarse?

Actually, never!

En realidade, nunca!

You see, the ratio

of a circle's circumference to its diameter

A razón entre unha circunferencia e o seu diámetro

is what's known as an irrational number,

é o que se chama número irracional,

one that can never be expressed

aquel que nunca pode expresarse

as a ratio of two whole numbers.

como a razón entre dous números enteiros.

You can come close,

Pódeste aproximar,

but no matter how precise the fraction is,

pero por moi precisa que sexa a fracción,

it will always be just a tiny bit off.

nunca dará un resultado completamente exacto.

So, to write it out in its decimal form,

Para escribilo con decimais

you'd have an on-going series of digits

terás unha serie infinita de díxitos que empezarán por

starting with

3.14159

3,14159

and continuing

e seguirán

forever!

ata o infinito!

That's why, instead of trying to write out

Por iso, no canto de escribir

an infinite number of digits every time,

un número infinito de díxitos,

we just refer to it using the Greek letter pi.

prefírese representalo coa letra grega π (pi).

Nowadays, we test the speed of computers

Hoxe en día, para probar a velocidade das computadoras

by having them calculate pi,

fáiselles calcular pi,

and quantum computers have been able

e as computadoras cuánticas

to calculate it up to two quadrillion digits.

calculan ata 2000 billóns de decimais.

People even compete to see

Hai persoas que compiten

how many digits they can memorize

para ver cantos decimais memorizan

and have set records for remembering

e a mellor marca está

over 67,000 of them.

en máis de 67 000 díxitos.

But for most scientific uses,

Pero para a maior parte dos usos científicos,

you only need the first forty or so.

só cómpren os 40 primeiros decimais.

And what are these scientific uses?

E cales son eses usos?

Well, just about any calculations involving circles,

Calquera cálculo en que haxa círculos,

from the volume of a can of soda

desde o volume dunha lata de refresco

to the orbits of satellites.

ata a órbita de satélites.

And it's not just circles, either.

E non son só círculos.

Because it's also useful in studying curves,

Como tamén é útil no estudo de curvas,

pi helps us understand periodic or oscillating systems

pi axúdanos a entender sistemas periódicos ou oscilantes

like clocks,

como reloxos,

electromagnetic waves,

ondas electromagnéticas,

and even music.

e mesmo a música.

In statistics, pi is used in the equation

En estatística, pi úsase na ecuación

to calculate the area under a normal distribution curve,

que calcula a área baixo unha curva de distribución normal,

which comes in handy for figuring out distributions

o que serve para saber a distribución

of standardized test scores,

de puntuacións estandarizadas,

financial models,

modelos financeiros,

or margins of error in scientific results.

ou marxes de erro en resultados científicos.

As if that weren't enough,

Por se non abondase,

pi is used in particle physics experiments,

pi úsase en experimentos de física de partículas,

such as those using the Large Hadron Collider,

como os que usan o LHC (o Gran Colisor de Hadróns),

not only due to its round shape,

non só pola súa forma arredondada,

but more subtly,

senón máis sutilmente

because of the orbits in which tiny particles move.

polas órbitas onde se moven pequenas partículas.

Scientists have even used pi

Os científicos usaron pi

to prove the illusive notion

para demostrar a noción enganosa

that light functions as both a particle

de que a luz funciona como partícula

and an electromagnetic wave,

e como onda electromagnética,

and, perhaps most impressively,

e, o que é máis impresionante,

to calculate the density of our entire universe,

para calcular a densidade de todo o universo,

which, by the way,

onde, por certo,

still has infinitely less stuff in it

segue habendo infinitamente menos cousas

than the total number of digits in pi.

que o número total de díxitos de pi.