The twisting tale of DNA - Judith Hauck

Transcriber: tom carter Reviewer: Bedirhan Cinar

Translator: Mana Ahmady Reviewer: soheila Jafari

Geckos and grasshoppers, worms and watermelons,

مارمولک‌ها و ملخ‌ها، کرم‌ها و هندوانه‌ها،

elephants and Escherichia Coli,

فیل‌ها وباکتری اشرشیا کُلی،

man and mushroom. All so different in form and function,

انسان و قارچ. همه‌شان در شکل و کارکرد بسیار متفاوتند.

but amazingly the same in how their form and function are determined.

اما به طور شگفت‌انگیزی در چگونگی تعیین شکل و کارکردشان یکسان هستند.

First, all these organisms are made of one or more cells,

نخست، همه‌ی این موجودات زنده از یک یا تعداد بیشتری سلول ساخته شده‌اند،

and every cell of every living thing on earth

و هر سلولِ هر موجود زنده بر روی زمین

contains all the information it takes

همه‌ی اطلاعاتی را دربرمی‌گیرد که لازمست

to create and duplicate and make variations of itself.

تا بتونه خودش را تولید کند، تکثیر کند و در نوع خودش تفاوت پدید بیاره.

That information is stored in a very long but quite simple

این اطلاعات در یک مولکول مضاعفِ بسیار طولانی اما نسبتا ساده ذخیره شده

double molecule called DNA,

به نام دی اِن اِی،

or Deoxyribonucleic Acid.

یا دئوکسی‌ریبو نوکلئیک‌ اسید.

And the DNA of every living organism is made of chains of four smaller molecules

و دی اِن اِی هر موجود زنده از زنجیره‌ای از چهار مولکول کوچک‌تر ساخته شده

called nucleotides. What dictates the difference between a man and a mushroom

به نام نوکلئوتید. چیزی که تفاوت میان انسان و قارچ را تحمیل می‌کند

is the sequence of these nucleotides in the long DNA chain.

توالی این نوکلئوتیدها در زنجیره‌ی طولانی دی اِن اِی است.

The four differing nucleotide parts, called bases,

چهار بخش منحصر به فرد نوکلئوتید، به نام پایه‌ها،

are made of a few carbon, oxygen, hydrogen, nitrogen and phosphorus atoms,

از تعداد کمی اتم کربن، اکسیژن، هیدروژن، نیتروژن و فسفر ساخته شده،

and the molecules look like this.

و مولکول چیزی شبیه اینه.

And each of these four bases is attached to an identical backbone molecule,

و هرکدام از این چهار پایه به یک مولکول همسان به عنوان ستون اصلی چسبیده‌‌اند،

a sugar called deoxyribose - the "D" in DNA - and a phosphate group.

یک شکر به نام دئوکسی‌ریبوز - "دی" در دی اِن اِی - و یک گروه فسفات.

Let's simplify these nucleotides and show them like this.

بگذارید این نوکلئوتیدها را ساده‌سازی کنیم و آنها را به این شکل نشان بدیم.

So, a single sequence of nucleotides joined by their common sugars would look like this.

خب، یک رشته از نوکلئوتیدها که توسط مولکول‌های شکر مشترک به هم پیوند خورده‌اند چیزی شبیه این هستند.

And the DNA molecule where such sequences are stored looks like this.

و مولکول دی اِن اِی، یعنی جایی که این رشته‌ها ذخیره می‌شن به این شکل درمیاد.

But how does a simple molecule dictate the form and function of millions of different living things?

اما یک مولکول ساده چطور شکل و کارکرد میلیون‌ها گونه‌ی زنده‌ی متفاوت را تعیین می‌کند؟

You can think of DNA as a great library of information,

می‌تونید دی اِن اِی را به عنوان یک کتابخانه‌ی بزرگ از اطلاعات تصور کنید،

information that is used to do one thing and one thing only:

اطلاعاتی که تنها و تنها برای یک چیز به کار میان:

direct the building of different protein molecules.

سامان دادن ساختمان مولکول‌های متفاوت پروتئین.

And it's the proteins that build the cells and keep them functioning

و این پروتئین‌ها هستند که سلول‌‌ها را می‌سازند و آنها را وا می‌دارند که به فعالیت

and changing and reproducing. Here's where the familiar word 'gene' comes in.

و تغییر و تکثیر ادامه دهند. این همان جایی‌ست که واژه‌ی آشنای "ژن" وارد می‌شه.

If your DNA is a library of information, a gene is a book in that library.

اگر دی اِن اِی یک کتابخانه از اطلاعات باشد، هر ژن یک کتاب در این کتابخانه‌ست.

A gene is a segment of the DNA molecule.

یک ژن یک پاره از مولکول دی اِن اِی است.

Let's say your body needs a particular protein, like insulin.

بگذارید فرض کنیم که بدن شما نیاز به پروتئین خاصی مانند انسولین دارد.

To get it, some of your cells send a protein signal through the bloodstream

برای به دست‌ آوردنش، برخی از سلول‌های شما از راه جریان خون یک پیام پروتئینی

to the cells in your pancreas, where insulin is made.

به سلول‌های لوزالمعده، جایی که انسولین ساخته می‌شه، مخابره می‌کند.

That signal protein tells other proteins in the cell's nuclei

این پیام پروتئینی به دیگر پروتئین‌های درون هسته‌ی سلول می‌گه

to open up a part of the DNA double helix, the insulin gene,

که بخشی از مارپیچ دوگانه‌ی دی اِن اِی را بشکافند، بخشی به نام ژن انسولین،

and start making insulin proteins.

و شروع به ساختن پروتئین‌های انسولین کنند.

As soon as enough insulin has been produced,

به محض این‌که انسولین کافی تولید شد،

another signal protein comes to the pancreas' cells that tells them to stop making insulin.

یک پیام پروتئینی دیگر به سلول‌های لوزالمعده می‌رسد که می‌گه ساختن انسولین را متوقف کنند.

It's like looking up a book in the DNA library about insulin,

این مانند جستجو کردن یک کتاب درباره‌ی انسولین در کتابخانه‌ی دی اِن اِی

and then putting it back when you're done.

و سپس بازگرداندن آن پس از پایان کارتان ‌ست.

There are genes in DNA for visible and invisible things that make up your body,

در دی اِن اِی ژن‌هایی برای چیزهای آشکار و ناپیدایی‌ست که بدن شما را دربرگرفته،

like genes for eye color, protein pigments, for skin color,

مانند ژن‌هایی برای رنگ چشم، رنگ‌دانه‌‌های پروتئینی، برای رنگ پوست،

for hair color, for stopping and starting bone growth,

برای رنگ مو، برای آغاز و پایان رشد استخوان،

for your blood type, for how many fingers or arms and legs you have,

برای گروه خونی، برای اینکه چندتا انگشت یا بازو یا پا دارید،

for proteins that influence how long you live.

برای پروتئین‌هایی که طول عمر شما را تحت تاثیر قرار می‌دن.

Your DNA probably contains between 25 thousand and 40 thousand genes,

دی.اِن.اِی شما میان ۲۵هزار تا ۴۰هزار ژن را در برمی‌گیرد،

while the DNA of a worm or a plant or a fruit fly

درحالی‌که دی اِن اِی یک کرم یا گیاه یا پشه‌ی میوه

contains about 12 thousand to 20 thousand genes.

دربردارنده‌ی حدود ۱۲هزار تا ۲۰هزار ژن‌ست.

Some of those genes have quite different sequences of nucleotides than yours,

برخی از این ژن‌ها توالی‌های کاملا متفاوتی از نوکلئوتید‌های شما دارند،

and some are similar to yours.

و بعضی مشابه ژن‌های شما هستند.

Though it happens infrequently,

با اینکه این به ندرت رخ می‌ده،

our own nucleotide sequences can change

توالی نوکلئوتیدهای شما می‌تونه تغییر کند.

as the result of spontaneous or environmental damage

این تغییر نتیجه‌ای از تخریب خودبخودی یا محیطی است

which might remove or shift a nucleotide position.

که ممکن‌ست جایگاه یک نوکلئوتید را دگرگون یا حذف کند.

This changes the gene involved, and can then change the protein.

این می‌تونه ژن‌ِ درگیر را تغییر بده، و سپس می‌تونه پروتئین را تغییر بده.

Most of these changes, called mutations,

بیشتر این تغییرات، که جهش نام دارد،

have very little effect on the organism or its descendants.

تاثیرات بسیار اندکی بر موجود زنده یا فرزندان آن دارد.

some are mildly damaging,

برخی دیگر نسبتا آسیب‌رسان‌ست،

and a few can make the organism better-suited to its environment.

و تعداد کمی می‌تونه باعث بشه که موجود زنده بهتر به محیط زندگی‌اش خو کند.

It is these tiny changes in DNA gene sequences, happening over millions of years,

این تغییرات کوچک در توالی‌های ژن دی اِن اِی، در طی میلیون‌ها سال رخ داده،

that create the differences among living organisms, from geckos to grasshoppers.

که می‌تونه تفاوت‌هایی را میان موجودات زنده، از مارمولک تا ملخ،

worms to watermelons, elephants to Escherichia Coli, and man to mushroom.

از کرم تا هندوانه، فیل تا باکتری اشرشیا کُلی، و انسان تا قارچ پدید بیاره.