The twisting tale of DNA - Judith Hauck

Thuyết xoắn của ADN - Judith Hauck

Transcriber: tom carter Reviewer: Bedirhan Cinar

Translator: THIEN PHUONG NGUYEN Reviewer: MinhQuy Le

Geckos and grasshoppers, worms and watermelons,

Tắc kè và châu chấu, sâu và dưa hấu

elephants and Escherichia Coli,

voi và vi khuẩn E. Coli,

man and mushroom. All so different in form and function,

con người và nấm. Tất cả dường như đều khác nhau về hình dạng lẫn chức năng

but amazingly the same in how their form and function are determined.

nhưng thật ngạc nhiên

những tương quan về hình dạng và chức năng đã được xác định

First, all these organisms are made of one or more cells,

Thứ nhất, tất cả các sinh vật đó

đều được cấu tạo bởi một hay nhiều tế bào

và ...

and every cell of every living thing on earth

mỗi tế bào của mọi sự sống trên Trái Đất

contains all the information it takes

đều chứa đựng tất cả các thông tin di truyền

to create and duplicate and make variations of itself.

để tạo ra, sao chép chính xác hoặc làm biến dị chính nó

That information is stored in a very long but quite simple

Những thông tin di truyền đó được lưu trữ trong các phân tử kép dài nhưng rất đơn giản

double molecule called DNA,

gọi là ADN

or Deoxyribonucleic Acid.

hay axit Deoxyribonucleic

And the DNA of every living organism is made of chains of four smaller molecules

ADN của mỗi sinh vật sống

lại được cấu thành từ sự kết hợp của bốn loại nucleotides

called nucleotides. What dictates the difference between a man and a mushroom

Quy định những điểm khác nhau giữa một con người và một cây nấm

is the sequence of these nucleotides in the long DNA chain.

chính là trình tự các nucleotide trong chuỗi ADN dài

The four differing nucleotide parts, called bases,

Phần khác nhau của bốn loại nucleotide là các bases

are made of a few carbon, oxygen, hydrogen, nitrogen and phosphorus atoms,

Mỗi base được cấu tạo bởi các nguyên tử Cacbon, Hydro, Nitơ và Photpho

and the molecules look like this.

và mỗi phân tử có cấu tạo như thế này.

And each of these four bases is attached to an identical backbone molecule,

Một trong bốn loại bases đó sẽ gắn chính xác vào một phân tử nhất định

a sugar called deoxyribose - the "D" in DNA - and a phosphate group.

là một phân tử đường Deoxyribose - chữ "D" trong từ DNA - và một nhóm photphate để tạo thành một nucleotide.

Let's simplify these nucleotides and show them like this.

Hãy nghĩ các nucleotide theo một cách đơn giản như vậy.

So, a single sequence of nucleotides joined by their common sugars would look like this.

đường sẽ tham gia vào sự tạo thành mạch đơn của các phân tử nucleotide như thế này.

And the DNA molecule where such sequences are stored looks like this.

và cũng được lưu trữ tương tự trong phân tử ADN

But how does a simple molecule dictate the form and function of millions of different living things?

Nhưng làm thế nào mà một phân tử đơn giản như ADN

lại quy định hình dạng và chức năng của hàng triệu sinh vật sống trên trái đất?

You can think of DNA as a great library of information,

Bạn có thể nghĩ rằng, ADN như một thư viện thông tin tuyệt vời

information that is used to do one thing and one thing only:

thông tin đó được sử dụng để làm một và chỉ một việc duy nhất:

direct the building of different protein molecules.

chỉ huy tổng hợp các chuỗi protein khác nhau.

And it's the proteins that build the cells and keep them functioning

Chính những phân tử protein đó đã cấu tạo nên tế bào,

giữ cho tế bào hoạt động chức năng, thay thế và tái tạo tế bào.

and changing and reproducing. Here's where the familiar word 'gene' comes in.

Một từ quen thuộc thường được nhắc đến: "gen"

If your DNA is a library of information, a gene is a book in that library.

Nếu ADN là một thư viện thông tin, mỗi gen chính là một quyển sách trong thư viện đó

A gene is a segment of the DNA molecule.

Gen là một đoạn của phân tử ADN

Let's say your body needs a particular protein, like insulin.

Khi cơ thể bạn cần một loại protein đặc biệt, như insulin

To get it, some of your cells send a protein signal through the bloodstream

Để có được, một vài tế bào sẽ gửi một tín hiệu protein rời khỏi dòng máu

to the cells in your pancreas, where insulin is made.

đến các tế bào trong tuyến tụy, nơi insulin được tổng hợp

That signal protein tells other proteins in the cell's nuclei

Protein tín hiệu đó sẽ truyền thông tin cho các proteins khác trong tế bào

to open up a part of the DNA double helix, the insulin gene,

để mở xoắn một phần phân tử ADN

phần mở xoắn đó chính là gen insulin

and start making insulin proteins.

gen bắt đầu tổng hợp protein insulin

As soon as enough insulin has been produced,

Ngay khi insulin được sản xuất vừa đủ

another signal protein comes to the pancreas' cells that tells them to stop making insulin.

Một protein tín hiệu khác đến tuyến tụy và yêu cầu dừng việc sản xuất insulin

It's like looking up a book in the DNA library about insulin,

Quá trình trên giống như tìm một cuốn sách insulin trong thư viện ADN

and then putting it back when you're done.

và sau đó đặt nó trở lại khi bạn không dùng nữa.

There are genes in DNA for visible and invisible things that make up your body,

Bạn có thể thấy hoặc không thấy những đặc điểm của cơ thể mà gen quy định

like genes for eye color, protein pigments, for skin color,

như gen của protein sắc tố quy định màu mắt,

for hair color, for stopping and starting bone growth,

quy định màu da, màu tóc, dừng lại hay tiếp tục phát triển xương,

for your blood type, for how many fingers or arms and legs you have,

nhóm máu, quy định số lượng ngón tay, cánh tay và chân mà bạn có,

for proteins that influence how long you live.

và quy định protein ảnh hưởng đến thời gian sống của bạn

Your DNA probably contains between 25 thousand and 40 thousand genes,

ADN của bạn gần như nằm trong khoảng 25 đến 40 nghìn gen

while the DNA of a worm or a plant or a fruit fly

trong khi ADN của giun, cây cối hay ruồi giấm

contains about 12 thousand to 20 thousand genes.

chỉ khoảng từ 12 đến 20 nghìn gen.

Some of those genes have quite different sequences of nucleotides than yours,

Trong hàng nghìn gen của chúng, có nhiều gen khác với gen trong cơ thể bạn

and some are similar to yours.

nhưng cũng có nhiều gen tương tự.

Though it happens infrequently,

Tuy hiếm khi xảy ra,

our own nucleotide sequences can change

nhưng trình tự các chuỗi nucleotide vẫn có thể thay đổi

as the result of spontaneous or environmental damage

do sự rối loạn của các yếu tố bên trong hay sự đe dọa của môi trường

which might remove or shift a nucleotide position.

chúng có thể bị mất đi hoặc trao đổi vị trí với nucleotide đối diện

This changes the gene involved, and can then change the protein.

Sự thay đổi trong cấu trúc của gen có thể làm thay đổi protein

Hầu hết những sự thay đổi đó, gọi là đột biến,

Most of these changes, called mutations,

have very little effect on the organism or its descendants.

đều có những ảnh hưởng nhỏ đến bản thân sinh vật hay những thế hệ sau của chúng

some are mildly damaging,

Một số là gây những tác hại nhẹ,

and a few can make the organism better-suited to its environment.

số ít khác giúp sinh vật thích nghi tốt hơn với điều kiện sống

It is these tiny changes in DNA gene sequences, happening over millions of years,

Những thay đổi rất nhỏ trong chuỗi gen ADN, xảy ra qua hàng triệu năm

that create the differences among living organisms, from geckos to grasshoppers.

tạo nên sự khác nhau giữa các sinh vật sống,

từ tắc kè tới châu chấu

worms to watermelons, elephants to Escherichia Coli, and man to mushroom.

từ con sâu tới quả dưa hấu,

từ voi tới vi khuẩn E.Coli

và từ con người tới cây nấm.

THE END.