Kabuki: The people's dramatic art - Amanda Mattes

Kabuko: La popola teatro

Many elements of traditional Japanese culture,

Multaj eroj de la tradicia kulturo japania,

such as cuisine

kiel la kuirarto

and martial arts,

kaj la luktoarto,

are well-known throughout the world.

estas bone konataj tramonde.

Kabuki, a form of classical theater performance,

Kabuko, tipo de klasika dramo,

may not be as well understood in the West

estas eble ne tiel bone komprenata okcidente

but has evolved over 400 years

sed post 400-jara evoluado

to still maintain influence and popularity to this day.

Ĝi konservas sian influon kaj popularecon.

The word Kabuki is derived

La vorto "Kabuko" devenas

from the Japanese verb kabuku,

de la japana verbo "Kabuku",

meaning out of the ordinary or bizarre.

"Esti eksterordinare aŭ strange.

Its history began in early 17th century Kyoto,

Ĝi naskiĝis en Kioto, komence de la 17-a jarcento,

where a shrine maiden named Izumo no Okuni

kiam templa virgulino, Izumo no Okuni,

would use the city's dry Kamo Riverbed as a stage

ekuzis sceneje la sekan ujon de la rivero Kamo

to perform unusual dances for passerby,

por elmontri strangajn dancojn al preterpasantoj,

who found her daring parodies of Buddhist prayers

kiuj trovis ŝiajn aŭdacajn parodiojn de budhismaj preĝoj

both entertaining and mesmerizing.

amuzaj kaj fascinaj.

Soon other troops began performing

Baldaŭ, aliaj trupoj komencis

in the same style,

fari spektaklojn samstilajn

and Kabuki made history

kaj kabuko eniris historion

as Japan's first dramatic performance form

kiel la unua japania dramtipo

catering to the common people.

por ordinaruloj.

By relying on makeup, or keshou,

Per la uzado de ŝminko, aŭ "Keŝu",

and facial expressions instead of masks

kaj mienludoj anstataŭ maskoj,

and focusing on historical events

kaj montrante historiajn okazaĵojn

and everyday life rather than folk tales,

aŭ la ĉiutagan vivon anstataŭ folklorajn rakontojn

Kabuki set itself apart

kabuko distingiĝis

from the upper-class dance theater form

de la pornobelara dancodramo

known as Noh

nomita "Noo"

and provided a unique commentary on society

kaj konsistigis senparalelan komenton pri Japanio

during the Edo period.

dum la Edo-periodo.

At first, the dance was practiced only by females

Unue, nur dancistinoj ludis en ĝi

and commonly referred to as Onna-Kabuki.

kaj oni tiam parolis pri "Onna-kabuki".

It soon evolved to an ensemble performance

Baldaŭ, ĝi fariĝis dramo por aro de ludistoj

and became a regular attraction at tea houses,

regule spektebla je tetrinkejoj,

drawing audiences from all social classes.

kiu altiris spektantojn el ĉiuj sociaj tavoloj.

At this point, Onna-Kabuki was often risque

Tiam, onna-kabuki estis ofte aŭdaca,

as geishas performed not only to show off

ĉar gejŝa-oj uzis ĝin por elmontri

their singing and dancing abilities

ne nur siajn kant- kaj danckapablojn

but also to advertise their bodies to potential clients.

sed ankaŭ por seksallogi klientojn.

A ban by the conservative Tokugawa shogunate

La konservatisma Tokugaŭa ŝogun-regado

in 1629

malpermesis ĝin en 1629

led to the emergence of Wakashu-Kabuki

tiel ekigante la "Wakashu-Kabuki"-on

with young boys as actors.

en kiu aktoris junaj knaboj.

But when this was also banned for similar reasons,

Kiam ankaŭ tion oni malpermesis samkiale,

there was a transition to Yaro-Kabuki,

ekiĝis "Yaro-Kabuki",

performed by men,

akorita de viroj,

necessitating elaborate costumes and makeup

por kiu oni bezonis malsimplajn kostumojn kaj ŝminkadon

for those playing female roles,

por tiuj, kiuj ludis inajn rolojn,

or onnagata.

la "onnagata"-oj.

Attempts by the government to control Kabuki

Registaraj provoj kontroli kabukon

didn't end with bans on the gender

ne limiĝis je restriktoj pri la sekso

or age of performers.

aŭ aĝo de la ludistoj.

The Tokugawa military group,

La Tokugaŭa militistoj

or Bakufu,

aŭ "bakufu",

was fueled by Confucian ideals

pelitaj de konfuceaj idealoj,

and often enacted sanctions

ofte trudis punojn

on costume fabrics,

kontraŭ kostumteksaĵoj,

stage weaponry,

porsceneja armilaro,

and the subject matter of the plot.

kaj la temoj de la teatraĵoj.

At the same time,

Samtempe,

Kabuki became closely associated with

kabuko estis asociigita kun

and influenced by Bunraku,

unu granda influo sia, bunraku,

an elaborate form of puppet theater.

rafinita tipo de pupteatro.

Due to these influences,

Pro tiu influo,

the once spontaneous, one-act dance

la antaŭe spontana unu-akta dancospektaklo

evolved into a structured, five-act play

fariĝis strukturita kvin-akta teatraĵo

often based on the tenets of Confucian philosophy.

ofte bazita sur konfucea filozio.

Before 1868, when the Tokugawa shogunate fell

Antaŭ 1868, kiam estis forpelita la Tokugaŭaj ŝogunoj

and Emperor Meiji was restored to power,

kaj denove reĝis la Meiĝi-imperiestro,

Japan had practiced isolation from other countries,

Japanio izolis sin de aliaj landoj

or Sakoku.

dum la tiel nomata "sakoku"-periodo.

And thus, the development of Kabuki

Tial, la disvolviĝon de kabuko

had mostly been shaped by domestic influences.

ĉefe naciaj influoj fasonis.

But even before this period,

Sed eĉ antaŭ tiu periodo,

European artists, such as Claude Monet,

Eŭropaj artistoj, kiel Claude Monet,

had become interested in

grande interesiĝis

and inspired by Japanese art,

pri japana lignogravuro

such as woodblock prints,

kaj aliaj japanaj artoj,

as well as live performance.

kiel teatro.

After 1868, others such as Vincent van Gogh

Post 1868, aliaj kiel Vincent van Gogh

and composer Claude Debussy

kaj kompozisto Claude Debussy

began to incorporate Kabuki influences in their work,

komencis enmeti kabukaj influaĵojn en siaj verkoj,

while Kabuki itself underwent

dum kabuko mem spertis

much change and experimentation

multajn ŝanĝojn kaj eksperimentadon

to adapt to the new modern era.

por adaptiĝi al la moderna erao.

Like other traditional art forms,

Kiel aliaj tradiciaj artformoj,

Kabuki suffered in popularity

kabuko fariĝis malpli populareca

in the wake of World War II.

post la dua mondmilito.

But innovation by artists

Sed novigaĵoj fare de artistoj

such as director Tetsuji Takechi

kiel reĝisoro Tetsuĝi Takeŝi

led to a resurgence shortly after.

ekigis revivigon kelktempon poste.

Indeed, Kabuki was even considered

Fakte, oni diras ke kabuko

a popular form of entertainment

estis populara distraĵo

amongst American troops stationed in Japan

por la usonaj soldatoj postenigitaj en Japanio

despite initial U.S. censorship

spite al dekomenca cenzurado

of Japanese traditions.

de japaniajn tradiciojn.

Today, Kabuki still lives on

Hodiaŭ, kabuko plu vivas

as an integral part of Japan's rich cultural heritage,

kiel grava parto de la riĉa kultura heredaĵo de Japanio

extending its influence beyond the stage

kaj sia influo, preterirante la scenejon

to television,

atingas televidon,

film,

and anime.

kinon,

kaj anime-on.

The art form pioneered by Okuni

La artformo imagita de Okuni

continues to delight audiences

daŭre plaĉas al spektantoj

with the actors' elaborate makeup,

per la impona ŝminko,

extravagant and delicately embroidered costumes,

la kostumoj ekstravagancaj kaj delikate broditaj,

and the unmistakable melodrama

kaj la dramecego

of the stories told on stage.

de la historioj surscenegitaj.