Kabuki: The people's dramatic art - Amanda Mattes

Kabuko: La popola teatro

988,284 views ・ 2013-09-30

TED-Ed


Bonvolu duoble alklaki la anglajn subtekstojn por ludi la videon.

00:06
Many elements of traditional Japanese culture,
0
6999
2491
Multaj eroj de la tradicia kulturo japania,
00:09
such as cuisine
1
9490
1000
kiel la kuirarto
00:10
and martial arts,
2
10490
1060
kaj la luktoarto,
00:11
are well-known throughout the world.
3
11550
2036
estas bone konataj tramonde.
00:13
Kabuki, a form of classical theater performance,
4
13586
2826
Kabuko, tipo de klasika dramo,
00:16
may not be as well understood in the West
5
16412
2384
estas eble ne tiel bone komprenata okcidente
00:18
but has evolved over 400 years
6
18796
1957
sed post 400-jara evoluado
00:20
to still maintain influence and popularity to this day.
7
20753
3984
Ĝi konservas sian influon kaj popularecon.
00:24
The word Kabuki is derived
8
24737
1449
La vorto "Kabuko" devenas
00:26
from the Japanese verb kabuku,
9
26186
2171
de la japana verbo "Kabuku",
00:28
meaning out of the ordinary or bizarre.
10
28357
2601
"Esti eksterordinare aŭ strange.
00:30
Its history began in early 17th century Kyoto,
11
30958
3381
Ĝi naskiĝis en Kioto, komence de la 17-a jarcento,
00:34
where a shrine maiden named Izumo no Okuni
12
34339
2896
kiam templa virgulino, Izumo no Okuni,
00:37
would use the city's dry Kamo Riverbed as a stage
13
37235
3302
ekuzis sceneje la sekan ujon de la rivero Kamo
00:40
to perform unusual dances for passerby,
14
40537
2931
por elmontri strangajn dancojn al preterpasantoj,
00:43
who found her daring parodies of Buddhist prayers
15
43468
2402
kiuj trovis ŝiajn aŭdacajn parodiojn de budhismaj preĝoj
00:45
both entertaining and mesmerizing.
16
45870
2542
amuzaj kaj fascinaj.
00:48
Soon other troops began performing
17
48412
1805
Baldaŭ, aliaj trupoj komencis
00:50
in the same style,
18
50217
1328
fari spektaklojn samstilajn
00:51
and Kabuki made history
19
51545
1541
kaj kabuko eniris historion
00:53
as Japan's first dramatic performance form
20
53086
2463
kiel la unua japania dramtipo
00:55
catering to the common people.
21
55549
1949
por ordinaruloj.
00:57
By relying on makeup, or keshou,
22
57498
2334
Per la uzado de ŝminko, aŭ "Keŝu",
00:59
and facial expressions instead of masks
23
59832
2464
kaj mienludoj anstataŭ maskoj,
01:02
and focusing on historical events
24
62296
2084
kaj montrante historiajn okazaĵojn
01:04
and everyday life rather than folk tales,
25
64380
2359
aŭ la ĉiutagan vivon anstataŭ folklorajn rakontojn
01:06
Kabuki set itself apart
26
66739
1474
kabuko distingiĝis
01:08
from the upper-class dance theater form
27
68213
2057
de la pornobelara dancodramo
01:10
known as Noh
28
70270
1282
nomita "Noo"
01:11
and provided a unique commentary on society
29
71552
2579
kaj konsistigis senparalelan komenton pri Japanio
01:14
during the Edo period.
30
74131
1982
dum la Edo-periodo.
01:16
At first, the dance was practiced only by females
31
76113
2851
Unue, nur dancistinoj ludis en ĝi
01:18
and commonly referred to as Onna-Kabuki.
32
78964
3058
kaj oni tiam parolis pri "Onna-kabuki".
01:22
It soon evolved to an ensemble performance
33
82022
2605
Baldaŭ, ĝi fariĝis dramo por aro de ludistoj
01:24
and became a regular attraction at tea houses,
34
84627
2422
regule spektebla je tetrinkejoj,
01:27
drawing audiences from all social classes.
35
87049
2686
kiu altiris spektantojn el ĉiuj sociaj tavoloj.
01:29
At this point, Onna-Kabuki was often risque
36
89735
3096
Tiam, onna-kabuki estis ofte aŭdaca,
01:32
as geishas performed not only to show off
37
92831
2462
ĉar gejŝa-oj uzis ĝin por elmontri
01:35
their singing and dancing abilities
38
95293
1662
ne nur siajn kant- kaj danckapablojn
01:36
but also to advertise their bodies to potential clients.
39
96955
3429
sed ankaŭ por seksallogi klientojn.
01:40
A ban by the conservative Tokugawa shogunate
40
100384
3078
La konservatisma Tokugaŭa ŝogun-regado
01:43
in 1629
41
103462
1423
malpermesis ĝin en 1629
01:44
led to the emergence of Wakashu-Kabuki
42
104885
2775
tiel ekigante la "Wakashu-Kabuki"-on
01:47
with young boys as actors.
43
107660
2005
en kiu aktoris junaj knaboj.
01:49
But when this was also banned for similar reasons,
44
109665
2867
Kiam ankaŭ tion oni malpermesis samkiale,
01:52
there was a transition to Yaro-Kabuki,
45
112532
2589
ekiĝis "Yaro-Kabuki",
01:55
performed by men,
46
115121
1008
akorita de viroj,
01:56
necessitating elaborate costumes and makeup
47
116129
2448
por kiu oni bezonis malsimplajn kostumojn kaj ŝminkadon
01:58
for those playing female roles,
48
118577
1971
por tiuj, kiuj ludis inajn rolojn,
02:00
or onnagata.
49
120548
1288
la "onnagata"-oj.
02:01
Attempts by the government to control Kabuki
50
121836
2049
Registaraj provoj kontroli kabukon
02:03
didn't end with bans on the gender
51
123885
1869
ne limiĝis je restriktoj pri la sekso
02:05
or age of performers.
52
125754
1845
aŭ aĝo de la ludistoj.
02:07
The Tokugawa military group,
53
127599
1785
La Tokugaŭa militistoj
02:09
or Bakufu,
54
129384
1211
aŭ "bakufu",
02:10
was fueled by Confucian ideals
55
130595
1958
pelitaj de konfuceaj idealoj,
02:12
and often enacted sanctions
56
132553
1547
ofte trudis punojn
02:14
on costume fabrics,
57
134100
1340
kontraŭ kostumteksaĵoj,
02:15
stage weaponry,
58
135440
1077
porsceneja armilaro,
02:16
and the subject matter of the plot.
59
136517
2088
kaj la temoj de la teatraĵoj.
02:18
At the same time,
60
138605
947
Samtempe,
02:19
Kabuki became closely associated with
61
139552
1965
kabuko estis asociigita kun
02:21
and influenced by Bunraku,
62
141517
2029
unu granda influo sia, bunraku,
02:23
an elaborate form of puppet theater.
63
143546
2624
rafinita tipo de pupteatro.
02:26
Due to these influences,
64
146170
1542
Pro tiu influo,
02:27
the once spontaneous, one-act dance
65
147712
2252
la antaŭe spontana unu-akta dancospektaklo
02:29
evolved into a structured, five-act play
66
149964
3157
fariĝis strukturita kvin-akta teatraĵo
02:33
often based on the tenets of Confucian philosophy.
67
153121
3791
ofte bazita sur konfucea filozio.
02:36
Before 1868, when the Tokugawa shogunate fell
68
156912
3740
Antaŭ 1868, kiam estis forpelita la Tokugaŭaj ŝogunoj
02:40
and Emperor Meiji was restored to power,
69
160652
2149
kaj denove reĝis la Meiĝi-imperiestro,
02:42
Japan had practiced isolation from other countries,
70
162801
2869
Japanio izolis sin de aliaj landoj
02:45
or Sakoku.
71
165670
1245
dum la tiel nomata "sakoku"-periodo.
02:46
And thus, the development of Kabuki
72
166915
1598
Tial, la disvolviĝon de kabuko
02:48
had mostly been shaped by domestic influences.
73
168513
2984
ĉefe naciaj influoj fasonis.
02:51
But even before this period,
74
171497
1667
Sed eĉ antaŭ tiu periodo,
02:53
European artists, such as Claude Monet,
75
173164
2557
Eŭropaj artistoj, kiel Claude Monet,
02:55
had become interested in
76
175721
1428
grande interesiĝis
02:57
and inspired by Japanese art,
77
177149
1678
pri japana lignogravuro
02:58
such as woodblock prints,
78
178827
1815
kaj aliaj japanaj artoj,
03:00
as well as live performance.
79
180642
1734
kiel teatro.
03:02
After 1868, others such as Vincent van Gogh
80
182376
3121
Post 1868, aliaj kiel Vincent van Gogh
03:05
and composer Claude Debussy
81
185497
2074
kaj kompozisto Claude Debussy
03:07
began to incorporate Kabuki influences in their work,
82
187571
2938
komencis enmeti kabukaj influaĵojn en siaj verkoj,
03:10
while Kabuki itself underwent
83
190509
1542
dum kabuko mem spertis
03:12
much change and experimentation
84
192051
1889
multajn ŝanĝojn kaj eksperimentadon
03:13
to adapt to the new modern era.
85
193940
2223
por adaptiĝi al la moderna erao.
03:16
Like other traditional art forms,
86
196163
1729
Kiel aliaj tradiciaj artformoj,
03:17
Kabuki suffered in popularity
87
197892
1726
kabuko fariĝis malpli populareca
03:19
in the wake of World War II.
88
199618
1793
post la dua mondmilito.
03:21
But innovation by artists
89
201411
1412
Sed novigaĵoj fare de artistoj
03:22
such as director Tetsuji Takechi
90
202823
2252
kiel reĝisoro Tetsuĝi Takeŝi
03:25
led to a resurgence shortly after.
91
205075
2792
ekigis revivigon kelktempon poste.
03:27
Indeed, Kabuki was even considered
92
207867
1894
Fakte, oni diras ke kabuko
03:29
a popular form of entertainment
93
209761
1571
estis populara distraĵo
03:31
amongst American troops stationed in Japan
94
211332
2399
por la usonaj soldatoj postenigitaj en Japanio
03:33
despite initial U.S. censorship
95
213731
2036
spite al dekomenca cenzurado
03:35
of Japanese traditions.
96
215767
1788
de japaniajn tradiciojn.
03:37
Today, Kabuki still lives on
97
217555
1521
Hodiaŭ, kabuko plu vivas
03:39
as an integral part of Japan's rich cultural heritage,
98
219076
3258
kiel grava parto de la riĉa kultura heredaĵo de Japanio
03:42
extending its influence beyond the stage
99
222334
2161
kaj sia influo, preterirante la scenejon
03:44
to television,
100
224495
825
atingas televidon,
03:45
film,
101
225320
557
03:45
and anime.
102
225877
1080
kinon,
kaj anime-on.
03:46
The art form pioneered by Okuni
103
226957
2176
La artformo imagita de Okuni
03:49
continues to delight audiences
104
229133
1708
daŭre plaĉas al spektantoj
03:50
with the actors' elaborate makeup,
105
230841
1749
per la impona ŝminko,
03:52
extravagant and delicately embroidered costumes,
106
232590
3006
la kostumoj ekstravagancaj kaj delikate broditaj,
03:55
and the unmistakable melodrama
107
235596
2264
kaj la dramecego
03:57
of the stories told on stage.
108
237860
1451
de la historioj surscenegitaj.

Original video on YouTube.com
Pri ĉi tiu retejo

Ĉi tiu retejo konigos vin al YouTube-videoj, kiuj utilas por lerni la anglan. Vi vidos anglajn lecionojn instruitajn de altnivelaj instruistoj el la tuta mondo. Duoble alklaku la anglajn subtekstojn montritajn sur ĉiu videopaĝo por ludi la videon de tie. La subtekstoj ruliĝas sinkronigitaj kun la videoludado. Se vi havas komentojn aŭ petojn, bonvolu kontakti nin per ĉi tiu kontaktformularo.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7