Kabuki: The people's dramatic art - Amanda Mattes

Çeviri: Eda Nur Şahaner Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

Many elements of traditional Japanese culture,

Mutfak ve dönüş sanatları gibi

such as cuisine

geleneksel Japon kültürünün birçok unsuru dünyaca tanınmıştır.

and martial arts,

are well-known throughout the world.

Kabuki, a form of classical theater performance,

Klasik bir tiyatro gösterisi türü olan Kabuki,

may not be as well understood in the West

Batı'da yeteri kadar anlaşılmamış olabilir

but has evolved over 400 years

ancak Kabuki bugüne kadar etkisini

to still maintain influence and popularity to this day.

ve popülerliğini korumak için 400 yıl boyunca gelişti.

The word Kabuki is derived

Japonca bir fiil olan kabuku'dan türeyen kabuki kelimesi

from the Japanese verb kabuku,

meaning out of the ordinary or bizarre.

olağandışı ya da garip anlamına gelir.

Its history began in early 17th century Kyoto,

Kabuki'nin geçmişi Kyoto'da 17. yüzyılın ilk dönemlerinde

where a shrine maiden named Izumo no Okuni

Izumo no Okuni isimli bir tapınak görevlisinin

would use the city's dry Kamo Riverbed as a stage

kuru Kamo ırmağının yatağını bir sahne olarak kullanıp

to perform unusual dances for passerby,

yoldan geçenlere olağandışı bir dans sergilemesiyle başladı.

who found her daring parodies of Buddhist prayers

Yoldan geçenler dua eden Budistler şeklindeki cüretkar parodisini

both entertaining and mesmerizing.

hem eğlendirici hem de büyüleyici buldular.

Soon other troops began performing

Kısa süre sonra diğer gruplar da aynı tarzda gösteriler yapmaya başladı

in the same style,

and Kabuki made history

ve Kabuki Japonya'nın halka yönelik

as Japan's first dramatic performance form

ilk dramatik gösteri olarak tarihe geçti.

catering to the common people.

By relying on makeup, or keshou,

Japonca adıyla "keshou"ya yani makyaja yer veren

and facial expressions instead of masks

maskeler yerine yüz ifadelerine dayanan

and focusing on historical events

tarihi olaylara odaklanan

and everyday life rather than folk tales,

ve halk hikayeleri yerine günlük hayata yer veren Kabuki

Kabuki set itself apart

kendini Noh olarak bilinen üst-sınıf dans tiyatro türünden ayırdı

from the upper-class dance theater form

known as Noh

and provided a unique commentary on society

ve Edo dönemi boyunca halk üzerine benzersiz bir eleştiri sağladı.

during the Edo period.

At first, the dance was practiced only by females

İlk başta dans, sadece Onna-Kabuki olarak anılan

and commonly referred to as Onna-Kabuki.

kadınlar tarafından yapıldı.

It soon evolved to an ensemble performance

Kabuki daha sonra bir topluluk gösterisi olarak gelişti

and became a regular attraction at tea houses,

ve çay evlerinde tüm toplumsal sınıflardan kişileri çeken

drawing audiences from all social classes.

düzenli bir eğlence programı haline geldi.

At this point, Onna-Kabuki was often risque

Bu noktada geyşalar şarkı söyleme

as geishas performed not only to show off

ve dans etme yeteneklerini göstermenin yanı sıra

their singing and dancing abilities

olası müşteriler için vücutlarının reklamını yaptıklarından

but also to advertise their bodies to potential clients.

Onna-Kabuki genellikle uygunsuz bulundu.

A ban by the conservative Tokugawa shogunate

Muhafazakar Tokugawa shogunate hükümetinin 1629'da yaptığı bir yasak

in 1629

led to the emergence of Wakashu-Kabuki

genç erkeklerin aktörler olarak gösteri yaptığı

with young boys as actors.

Wakashu-Kabuki'nin ortaya çıkmasına sebep oldu.

But when this was also banned for similar reasons,

Fakat bu da benzer sebeplerle yasaklandığında

there was a transition to Yaro-Kabuki,

kadın rollerini oynayan erkekler, diğer adıyla onnagata için,

performed by men,

necessitating elaborate costumes and makeup

seçkin kostümler ve makyajı gerekli kılan Yaro-Kabuki'ye geçiş yaşandı.

for those playing female roles,

or onnagata.

Attempts by the government to control Kabuki

Devletin Kabuki'yi kontrol altına alma teşebbüsleri

didn't end with bans on the gender

cinsiyet ya da göstericilerin yaşı konularında yasaklarla bitmedi.

or age of performers.

The Tokugawa military group,

Tokugawa askeri grubu,

or Bakufu,

yani Bakufu,

was fueled by Confucian ideals

Konfüçyüsçü fikirler ile körüklendi

and often enacted sanctions

ve kostümlerin kumaşı, sahne silahları ve olay örgüsünün konusu hakkında

on costume fabrics,

stage weaponry,

and the subject matter of the plot.

sıklıkla yasalar çıkardı.

At the same time,

Aynı zamanda Kabuki, kukla gösterisinin daha seçkin bir türü olan

Kabuki became closely associated with

and influenced by Bunraku,

Bunraku ile yakından ilişkilendirildi

an elaborate form of puppet theater.

ve Bunraku'dan etkilendi.

Due to these influences,

Bu etkiler sebebiyle

the once spontaneous, one-act dance

bir zamanlar düşünmeden yapılan, bir sahnelik bir dans olan gösteri

evolved into a structured, five-act play

Konfüçyüsçü felsefenin ilkelerine sıklıkla dayandırılan

often based on the tenets of Confucian philosophy.

yapılandırılmış, beş sahnelik bir oyun haline geldi.

Before 1868, when the Tokugawa shogunate fell

1868'den önce Tokugawa shogunate düştüğünde

and Emperor Meiji was restored to power,

ve İmparator Meiji iktidarı yeniden kurulduğunda

Japan had practiced isolation from other countries,

Japonya diğer ülkelerden soyutlanma

or Sakoku.

ya da diğer adıyla Sakoku politikası uyguladı.

And thus, the development of Kabuki

Böylece, Kabuki'nin gelişimi çoğunlukla ülke içi etkilerle şekillendi.

had mostly been shaped by domestic influences.

But even before this period,

Ama bu dönemin öncesinde bile

European artists, such as Claude Monet,

Claude Monet gibi Avrupalı sanatçılar

had become interested in

el baskısının yanı sıra canlı gösteriler gibi

and inspired by Japanese art,

such as woodblock prints,

Japon sanatlarına ilgi duymaya ve bunlardan ilham almaya başladılar.

as well as live performance.

After 1868, others such as Vincent van Gogh

1868'den sonra

Kabuki birçok değişim ve deneyselcilikle

and composer Claude Debussy

began to incorporate Kabuki influences in their work,

modern yeni çağa uyum sağlarken

while Kabuki itself underwent

Vincent van Gogh gibi ve besteci Claude Debussy diğer sanatçılar

much change and experimentation

to adapt to the new modern era.

çalışmalarının bünyesine Kabuki etkilerini katmaya başladılar.

Like other traditional art forms,

Geleneksel diğer sanat türleri gibi Kabuki de

Kabuki suffered in popularity

2. Dünya Savaşı'nın ardından popülerliği azaldı.

in the wake of World War II.

But innovation by artists

Ancak yönetmen Tetsuji Takechi gibi sanatçılar tarafından yapılan yenilikler

such as director Tetsuji Takechi

led to a resurgence shortly after.

kısa bir süre sonra Kabuki'nin yeniden güçlenmesine sebep oldu.

Indeed, Kabuki was even considered

Gerçekten de ilk zamanlarda Japon geleneklerine yapılan ABD sansürüne rağmen

a popular form of entertainment

amongst American troops stationed in Japan

Kabuki Japonya'da görevlendirilen Amerikalı birlikler arasında

despite initial U.S. censorship

yaygın bir eğlence türü olarak bile değerlendirildi.

of Japanese traditions.

Today, Kabuki still lives on

Günümüzde Kabuki etkisini hala sahnenin ötesine, televizyona,

as an integral part of Japan's rich cultural heritage,

filme ve animeye kadar genişleterek

extending its influence beyond the stage

Japonya'nın zengin kültürel mirasının bütünleyici bir parçası olarak

to television,

film,

and anime.

yaşamaya devam etmektedir.

The art form pioneered by Okuni

Okuni'nin öncülüğünü ettiği sanat türü

continues to delight audiences

aktörlerin seçkin makyajları, aşırı ve titizlikle işlenmiş kostümleri

with the actors' elaborate makeup,

extravagant and delicately embroidered costumes,

ve sahnede anlatılan hikayelerin apaçık melodramıyla

and the unmistakable melodrama

izleyicilere zevk vermeye devam ediyor.

of the stories told on stage.