Kabuki: The people's dramatic art - Amanda Mattes

Kabuki: Nghệ thuật kịch của quần chúng - Amanda Mattes

Translator: Thao Tran Trong Reviewer: Nhu PHAM

Many elements of traditional Japanese culture,

Rất nhiều khía cạnh của văn hóa truyền thống Nhật Bản,

such as cuisine

như là ẩm thực

and martial arts,

và võ thuật,

are well-known throughout the world.

đã nổi tiếng khắp thế giới,

Kabuki, a form of classical theater performance,

Kabuki, một loại hình kịch truyền thống,

may not be as well understood in the West

có thể không được biết đến nhiều ở phương Tây

but has evolved over 400 years

nhưng đã phát triển qua hơn 400 năm

to still maintain influence and popularity to this day.

để giữ được tầm ảnh hưởng và sự phố biến cho đến tận ngày nay.

The word Kabuki is derived

Từ Kabuki được xuất phát

from the Japanese verb kabuku,

từ động từ tiếng Nhật kabuku

meaning out of the ordinary or bizarre.

có nghĩa là bất bình thường hay kỳ lạ.

Its history began in early 17th century Kyoto,

Lịch sử của nó bắt đầu từ đầu thế kỷ 17 tại Kyoto,

where a shrine maiden named Izumo no Okuni

nơi một tỳ nữ tại một ngôi đền, tên Izumo no Okuni,

would use the city's dry Kamo Riverbed as a stage

sử dụng lòng cạn của con sông Kamo trong thành phố như một sân khấu

to perform unusual dances for passerby,

để biểu diễn những điệu múa kì lạ cho người qua đường,

who found her daring parodies of Buddhist prayers

họ cảm thấy việc nhại lại người cầu phật của cô là táo bạo

both entertaining and mesmerizing.

mê hoặc và đầy tính giải trí.

Soon other troops began performing

Chẳng bao lâu sau những đoàn hát bắt đầu biển diễn

in the same style,

theo phong cách đó,

and Kabuki made history

và Kabuki đã đi vào lịch sử

as Japan's first dramatic performance form

như là loại hình kịch đầu tiên của Nhật Bản

catering to the common people.

phục vụ cho những người dân thường.

By relying on makeup, or keshou,

Bằng cách phụ thuộc vào hóa trang, hay keshou,

and facial expressions instead of masks

và biểu hiện khuôn mặt thay vì sử dụng mặt nạ

and focusing on historical events

và tập trung vào những sự kiện lịch sử

and everyday life rather than folk tales,

và cuộc sống hàng ngày thay vì chuyện dân gian,

Kabuki set itself apart

Kabuki phân biệt nó

from the upper-class dance theater form

với thể loại kịch múa dành cho tầng lớp thượng lưu

known as Noh

được gọi là Noh

and provided a unique commentary on society

và mang tới một sự bình luận độc đáo về xã hội

during the Edo period.

trong thời kì Edo.

At first, the dance was practiced only by females

Đầu tiên, điệu nhảy chỉ được luyện tập bởi phụ nữ

and commonly referred to as Onna-Kabuki.

họ thường được gọi là Onna-Kabuki.

It soon evolved to an ensemble performance

Nó sớm phát triển thành một buổi biểu diễn theo đoàn

and became a regular attraction at tea houses,

và trở thành một sự thu hút thường xuyên tại các phòng trà,

drawing audiences from all social classes.

thu hút khán giả từ mọi tầng lớp xã hội.

At this point, Onna-Kabuki was often risque

Tại thời điểm này, Onna-Kabuki thường dâm dục

as geishas performed not only to show off

vì những geisha biểu diễn không chỉ để thể hiện

their singing and dancing abilities

khả năng hát và múa của họ

but also to advertise their bodies to potential clients.

mà còn để quảng cáo thân thể của mình tới những khách hàng tiềm năng

A ban by the conservative Tokugawa shogunate

Một lệnh cấm từ chính quyền bảo thủ Tokugawa

in 1629

vào năm 1629

led to the emergence of Wakashu-Kabuki

dẫn tới sự xuất hiện của Wakashu-Kabuki

with young boys as actors.

với diễn viên là những chàng trai trẻ.

But when this was also banned for similar reasons,

Nhưng khi mà điều này sau đó cũng bị cấm bởi lý do tương tự.

there was a transition to Yaro-Kabuki,

và đã có một sự chuyển tiếp sang Yaro-Kabuki,

performed by men,

được biểu diễn bởi những người đàn ông,

necessitating elaborate costumes and makeup

đòi hỏi trang phục và trang điểm công phu

for those playing female roles,

cho những vai diễn nữ giới,

or onnagata.

hay onnagata.

Attempts by the government to control Kabuki

Nỗ lực của chính phủ để kiểm soát Kabuki

didn't end with bans on the gender

đã không kết thúc với những lệnh cấm dựa trên giới tính

or age of performers.

hay tuổi tác của người biểu diễn.

The Tokugawa military group,

Nhóm quân đội Tokugawa,

or Bakufu,

còn gọi là Bakufu,

was fueled by Confucian ideals

mang nặng những lý tưởng của đạo Khổng

and often enacted sanctions

và thường xuyên ban hành những sắc lệnh

on costume fabrics,

về vải của các trang phục,

stage weaponry,

vũ khí trên sân khấu,

and the subject matter of the plot.

và chủ đề cốt truyện.

At the same time,

Cùng vào thời điểm đó,

Kabuki became closely associated with

Kabuki kết hợp

and influenced by Bunraku,

và bị ảnh hưởng bởi Bunraku,

an elaborate form of puppet theater.

một loại hình kịch múa rối công phu.

Due to these influences,

Bởi vì những ảnh hưởng này,

the once spontaneous, one-act dance

điệu múa ngẫu hứng một thời gồm một hồi

evolved into a structured, five-act play

đã phát triển thành một vở kịch có cấu trúc gồm năm hồi

often based on the tenets of Confucian philosophy.

thường được dựa trên triết lý của đạo Khổng.

Before 1868, when the Tokugawa shogunate fell

Trước năm 1868, khi mà chính quyền Tokugawa sụp đổ

and Emperor Meiji was restored to power,

và Nhật hoàng Meiji đã trở lại cầm quyền,

Japan had practiced isolation from other countries,

Nhật Bản đã thực hiện chính sách cô lập khỏi những quốc gia khác,

or Sakoku.

hay còn gọi là Sakoku.

And thus, the development of Kabuki

Vì vậy, sự phát triển của Kabuki

had mostly been shaped by domestic influences.

chủ yếu được định hình bởi những sự ảnh hưởng trong nước.

But even before this period,

Nhưng thậm chí trước thời kì này,

European artists, such as Claude Monet,

Những nghệ sĩ châu Âu, như là Claude Monet,

had become interested in

đã thấy thích thú

and inspired by Japanese art,

và được truyền cảm hứng bởi nghệ thuật Nhật Bản,

such as woodblock prints,

như là khắc gỗ,

as well as live performance.

cũng như là buổi biểu diễn trực tiếp.

After 1868, others such as Vincent van Gogh

Sau năm 1868, những nghệ sĩ khác như Vincent van Gogh

and composer Claude Debussy

và nhà soạn nhạc Claude Debussy

began to incorporate Kabuki influences in their work,

đã bắt đầu kết hợp những ảnh hưởng của Kabuki vào trong những tác phầm của họ,

while Kabuki itself underwent

trong khi chính Kabuki đã trải qua

much change and experimentation

nhiều sự thay đổi và thử nghiệm

to adapt to the new modern era.

để thích ứng với thời kì mới hiện đại.

Like other traditional art forms,

Như những thể loại nghệ thuật truyền thống khác,

Kabuki suffered in popularity

Kabuki đánh mất sự nổi tiếng

in the wake of World War II.

khi thế chiến thứ hai bắt đầu.

But innovation by artists

Nhưng những sự đổi mới từ các nghệ sĩ

such as director Tetsuji Takechi

như đạo diễn Tetsuji Takechi

led to a resurgence shortly after.

đã tạo nên một sự hồi sinh không lâu sau đó

Indeed, Kabuki was even considered

Thực sự, Kabuki thậm chí còn được coi là

a popular form of entertainment

một thể loại giải trí phổ biến

amongst American troops stationed in Japan

của những lính Mỹ đóng quân ở Nhật Bản

despite initial U.S. censorship

bất chấp sự kiểm duyệt ban đầu của Mỹ

of Japanese traditions.

đối với những truyền thống của Nhật Bản.

Today, Kabuki still lives on

Ngày nay, Kabuki vẫn tồn tại

as an integral part of Japan's rich cultural heritage,

như là một phần không thể thiếu của nước Nhật giàu di sản văn hóa

extending its influence beyond the stage

mở rộng tầm ảnh hưởng của nó ra khỏi sân khấu

to television,

đến tivi,

film,

and anime.

phim ảnh,

và phim hoạt hình Nhật.

The art form pioneered by Okuni

Thể loại nghệ thuật được mở đầu bởi Okuni

continues to delight audiences

tiếp tục khiến khán giả thích thú

with the actors' elaborate makeup,

với hóa trang công phu của những diễn viên,

extravagant and delicately embroidered costumes,

những bộ trang phục sặc sỡ và được thêu điểm một cách tinh tế

and the unmistakable melodrama

và nhạc kịch không lẫn vào đâu được

of the stories told on stage.

của những câu chuyện được thuật lại trên sân khấu.