The rise and fall of the Inca Empire - Gordon McEwan

Μετάφραση: Asimina Papachristodoulou Επιμέλεια: Helena Galani

It was the Western Hemisphere’s largest empire ever,

Ήταν η μεγαλύτερη αυτοκρατορία του Δυτικού Ημισφαιρίου,

with a population of nearly 10 million subjects.

με πληθυσμό σχεδόν 10 εκατομμυρίων.

Over an area of more than 900,000 square kilometers,

Σε μια περιοχή πάνω από 900.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα,

its people built massive administrative centers,

ο λαός αυτός έχτισε τεράστια διοικητικά κέντρα,

temples, and extensive road and canal systems.

ναούς και εκτενή οδικά συστήματα και κανάλια.

They did so in an inhospitable, extreme terrain,

Και το έκαναν σε ένα αφιλόξενο, ακραίο περιβάλλον,

all without the use of wheels, horses, iron, or even written language.

χωρίς τη χρήση τροχών, αλόγων, σίδερου ή έστω γραπτής γλώσσας.

Yet within 100 years of its rise in the fifteenth century,

Κι όμως μέσα σε 100 χρόνια από την άνοδό της τον 15ο αιώνα,

the Inca Empire would be no more.

δεν θα υπήρχε πια η αυτοκρατορία των Ίνκα.

According to legend,

Σύμφωνα με τον μύθο,

the ancestors of the Inca rulers were created by the sun god Inti,

οι πρόγονοι των βασιλιάδων των Ίνκας δημιουργήθηκαν από τον θεό του ήλιου Ίντι

and they emerged from a cave called Tambo Toco.

και αναδύθηκαν από τη σπηλιά Τόμπο Τόκο.

Leading four brothers and four sisters was Ayar Manco,

Τέσσερις αδερφές και τέσσερις αδερφοί οδηγούνταν από τον Άγιαρ Μάνκο,

who carried a golden staff with instructions

που κουβαλούσε ένα χρυσό ραβδί με την οδηγία

to find the place where it would sink into the ground,

να βρει το μέρος όπου θα βυθιζόταν στο έδαφος,

showing fertile soil.

υποδεικνύοντας έτσι εύφορο έδαφος.

After many adventures and extensive searching,

Μετά από πολλές περιπέτειες και εκτενή αναζήτηση,

Ayar Manco and his siblings reached the Cuzco Valley,

ο Άγιαρ Μάνκο και τα αδέρφια του έφτασαν στην κοιλάδα Κούσκο,

where the staff pierced the ground.

όπου το ραβδί τρύπησε το έδαφος.

After fighting off the fierce local native population,

Αφού εκδίωξαν με πόλεμο τους άγριους κατοίκους της περιοχής,

they founded their capital,

ίδρυσαν την πρωτεύουσά τους

and Ayar Manco became Manco Capac, the first Sapa Inca, or king of the Incas.

και ο Αγιάρ Μάνκο έγινε ο Μάνκο Καπάκ, ο πρώτος Σάπα Ίνκα ή βασιλιάς των Ίνκα.

Archaeological evidence suggests

Αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν

that the Incas first settled in this valley around 1200 CE.

ότι οι Ίνκας αρχικά εγκαταστάθηκαν σε αυτή την κοιλάδα το 1200 μ.χ.

They remained a small kingdom until 1438,

Παρέμειναν ένα μικρό βασίλειο μέχρι το 1438,

when they were nearly overrun by the neighboring Chanka tribe.

οπότε και σχεδόν διώχτηκαν από τη γειτονική φυλή Τσάνκα.

The Inca king at this time, Viracocha, and his designated heir fled in fear,

Ο τότε βασιλιάς, Βιρακότσα, και ο διάδοχός του έφυγαν από φόβο,

but one of his other sons remained

αλλά ένας άλλος του γιος παρέμεινε

and successfully rallied the city’s defenses.

και συσπείρωσε επιτυχώς τις άμυνες της πόλης.

For his military skill, he became the ninth Inca ruler,

Λόγω των στρατιωτικών του ικανοτήτων, έγινε ο 9ος βασιλιάς των Ίνκα,

assuming the name of Pachacuti, or "Cataclysm."

με το όνομα Πατσακούτι ή «Κατακλυσμός».

Pachacuti expanded Inca rule throughout the Andes mountains,

Ο Πατσακούτι επέκτεινε την επικράτεια των Ίνκα στις Άνδεις,

transforming the kingdom into an empire through extensive reforms.

μετατρέποντας το βασίλειο σε αυτοκρατορία μέσω πολλών μεταρρυθμίσεων.

The empire’s territory was reorganized as Tahuantinsuyu, or "four quarters,"

Η επικράτεια ανασυγκροτήθηκε ως Ταουαντίνσουιου ή 4 επαρχείες,

with four divisions ruled by governors reporting to the king.

με τέσσερα μέρη διοικούμενα από κυβερνήτες υπό τον βασιλιά.

Although the Inca had no writing,

Αν και οι Ίνκας δεν είχαν γραφή,

they used a complex system of knotted strings called quipu

χρησιμοποιούσαν ένα περίπλοκο σύστημα με κόμπους, το κίπου,

to record numbers and perhaps other information.

για την καταγραφή αριθμών ή ίσως και άλλων πληροφοριών.

A decimal-based bureaucracy enabled systematic

Η γραφειοκρατεία, με δεκαδική βάση, επέτρεψε τη συστηματική

and efficient taxation of the empire’s subjects.

και αποδοτική φορολογία για τους κατοίκους της αυτοκρατορίας.

In return, the empire provided security, infrastructure, and sustenance,

Σε αντάλλαγμα, εκείνη παρείχε ασφάλεια, υποδομές και τροφή,

with great storehouses containing necessities to be used when needed.

με μεγάλες αποθήκες που περιείχαν τα απαραίτητα όταν χρειαστούν.

Great terraces and irrigation works were built

Χτίστηκαν πολλά σπίτια και έργα άρδευσης

and various crops were grown in at different altitudes

και διάφορα σπαρτά μεγάλωναν στα διάφορα υψόμετρα

to be transported all over the empire.

για να μεταφερθούν σε κάθε σημείο της αυτοκρατορίας.

And it was during Pachacuti’s reign

Και ήταν υπό την ηγεμονία του Πατσακούτι

that the famous estate of Machu Picchu was constructed.

που κατασκευάστηκε το διάσημο κτίσμα Μάτσου Πίτσου.

Pachacuti’s son Topa Inca continued the empire’s military expansion,

Ο γιος του Πατσακούτι, Τόπα Ίνκα, συνέχισε τη στρατιωτική επέκταση της αυτοκρατορίας

and he eventually became ruler in 1471 CE.

και έγινε βασιλιάς το 1471 μ.χ.

By the end of his reign, the empire covered much of western South America.

Στα τέλη της βασιλείας του, η αυτοκρατορία κάλυπτε πολλή από τη ΝΔ Αμερική.

Topa’s son Huayna Capac succeeded him in 1493.

Ο γιος του Τόπα, Γουάινα Κάπακ, τον διαδέχτηκε το 1493.

But the new ruler’s distant military campaigns strained the social fabric.

Όμως, οι μακρινές εκστρατείες του νέου βασιλιά αναστάτωναν την κοινωνία.

And in 1524, Huayna Capac was stricken by fever.

Και το 1524, ο Γουάινα Κάπακ προσβλήθηκε από πυρετό.

Spanish conquistadors had arrived in the Caribbean some time before,

Οι Ισπανοί κονκισταδόροι είχαν φτάσει στην Καραϊβική εδώ και καιρό,

bringing diseases to which the native peoples had no resistance.

φέρνοντας ασθένειες για τις οποίες οι γηγενείς δεν είχαν αντισώματα.

Millions died in the outbreak,

Εκατομμύρια πέθαναν πάνω στην έξαρση,

including Huayna Capac and his designated heir.

συμπεριλαμβανομένου του Γουάινα Κάπακ και του διαδόχου του.

The vacant throne ignited a civil war between two of the surviving brothers,

Ο άδειος θρόνος πυροδότησε εμφύλια διαμάχη μεταξύ δύο εκ των αδερφών,

Atahualpa and Huascar,

του Αταγουάλπα και του Χουάσκαρ,

greatly weakening the empire.

αποδυναμώνοντας σημαντικά την επικράτεια.

In 1532, after finally winning the Inca civil war,

Το 1532, αφού τελικά νίκησε στον εμφύλιο των Ίνκα,

Atahualpa and his army encountered the European invaders.

ο Αταγουάλπα κι ο στρατός του αναμετρήθηκαν με τους Ευρωπαίους εισβολείς

Although greatly outnumbered,

Αν και υπερείχαν αριθμητικά,

Francisco Pizarro and his small group of conquistadors

ο Φραντσίσκο Πιζάρρο και η μικρή του ομάδα από κονκισταδόρ

stunned the king’s much larger force with guns and horses,

εξέπληξαν τις πολύ μεγαλύτερες δυνάμεις του βασιλιά με όπλα και άλογα,

neither of which they had seen before.

που κανένας τους δεν είχε ξαναδεί στη ζωή του.

Atahualpa was taken captive and killed about a year later.

Ο Αταγουάλπα αιχμαλωτίστηκε και δολοφονήθηκε έναν χρόνο μετά.

The Spanish conquerors were awed by the capital of Cuzco.

Οι Ισπανοί κατακτητές συγκλονίστηκαν από την πρωτεύουσα του Κούσκο.

Pizarro described it as so beautiful that “it would be remarkable even in Spain.”

Ο Πιζάρο την περιέγραψε ως τόσο όμορφη που «θα ήταν ιδιαίτερη και στην Ισπανία».

Though the capital had fallen

Παρ' όλο που η πρωτεύουσα είχε πέσει

and the native population had been destroyed by civil war and disease,

και οι γηγενείς καταστράφηκαν από τον εμφύλιο και τις ασθένειες,

some Incas fell back to a new capital at Vilcabamba

κάποιοι Ίνκας οπισθοχώρησαν στη νέα πρωτεύουσα, Βιλκαμπάμπα

and resisted for the next 40 years.

και έφεραν αντίσταση για τα επόμενα 40 χρόνια.

But by 1572, the Spaniards had destroyed all remaining resistance

Όμως, μέχρι το 1572 οι Ισπανοί έπνιξαν κάθε αντίσταση

along with much of the Incas’ physical and cultural legacy.

μαζί με μεγάλο μέρος της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς των Ίνκα.

Thus, the great Inca empire fell even faster than it had risen.

Έτσι, η μεγάλη αυτοκρατορία των Ίνκα έπεσε γρηγορότερα απ' ό,τι στήθηκε.