The most lightning-struck place on Earth - Graeme Anderson

Translator: Deren Dlsoz Reviewer: Daban Q. Jaff

The epic poem "La Dragontea"

ھۆنراوەی داستانی " لا دراگۆنتی "

describes how English explorer Sir Francis Drake

باسی دەکات چۆن گەڕیدەی ئینگلیزی بەڕێز فرانسیس درەیك

sailed across the Gulf of Venezuela in 1595.

بە دەریای کەنداوی ڤەنزوێلا لە ساڵی ١٥٩٥ دەڕوات.

He was aiming for the nearby Lake Maracaibo,

ئامانجی ئەوە بوو لە نزیک دەریاچەی ماراکایبۆ،

home to a colony of Spanish settlers he planned to overthrow.

ماڵ بۆ کۆمەڵە نیشتەجێیەکی ئیسپانی پلانی دا بۆ ئەوەی سەرکەون.

But as Drake moved towards the mouth of the lake under cover of darkness,

بەڵام کاتێک دریک بەرەو دەم ڕۆیشت لە دەریاچەکە لەژێر بەرگی تاریکیدا،

his plot was suddenly and magnificently foiled.

پلانەکەی لەناکاو بوو و بە شێوەیەکی زۆر نایاب ھاندا.

Huge flashes of lightning illuminated the landscape,

بروسکەی گەورە لە بروسکە دیمەنی سروشتی ڕووناک کردەوە،

exposing the fleet as if it were daytime,

کەشتییە دەریایەکان وەک ئەوەی کە کاتی ڕۆژ بێت،

which warned the Spanish about his approach.

ئیسپانیەکانی ئاگادار کردەوە دەربارەی نزیکبوونەوەکەی.

Lake Maracaibo is the stormiest place on the planet.

دەریاچەی ماراکایبۆ زرياناویترین شوێنە لەسەر ئەو ھەسارەیە.

The massive body of water at over 13,000 square kilometers

جەستەی گەورەی لە ئاو زیاتر لە ١٣٠٠٠ کیلۆمەتری چوارگۆشەیە

is a place of almost perpetual storming.

شوێنێکە لە زریانی ھەمیشەیی بە تەواوی.

Thunderstorms rage above it for up to 200 days of the year,

هەورە تریشقەی لە سەروویەوە بۆ ماوەی ٢٠٠ ڕۆژی ساڵ،

each earsplitting event lasting for several hours.

هەر ڕووداوێکی دوولەتبوون بەردەوام دەبێت بۆ ماوەی چەند کاتژمێرێک.

Like everywhere else on Earth,

وەک ھەموو شوێنێکی تری سەر زەوی،

lightning at Lake Maracaibo is the result of opposing electrical charges

بروسکە لە دەریاچەی ماراکایبۆ ئەنجامێکە لە دژی تۆمەتە کارەباییەکان

that steadily build up inside storm clouds.

بە بەردەوامی دروست دەبێت لە ناو هەورە گەردەلولەکان

Once there's a large enough difference between charges either within the cloud

کاتێک جیاوازیەکی زۆر هەیە لە نێوان تۆمەتەکان یان لەناو هەور

or between the clouds and the Earth below,

یان لە نێوان هەورەکان زەویەکەی ژێرەوە،

it forms a spark that becomes a lightning bolt.

ئەو پریشکێک دروست دەکات کە دەبێتە هەورە بروسکەیەک.

Lightning strikes the earth about 350 million times per year,

بروسکە زەوی لێدا نزیکەی ٣٥٠ ملیۆن جار لە ساڵێکدا لێدەدا،

averaging out to eleven strikes a second.

تێکڕایی بۆ یانزە لێدان لە چرکەیەکدا.

We know that thanks to satellites up in space and sensors on the ground.

ئێمە دەزانین کە سوپاس بۆ سەتەلایتەکان لە بۆشایی و هەستەوەری سەر زەوی.

We can also measure the Earth's lightning density,

هەروەها دەتوانین پێوانەی چڕی هەورە بروسکەی زەوی،

which is the frequency with which lightning flashes in a square kilometer.

کە ئەو لەرەلەرە لەگەڵ بروسکە لە کیلۆمەترێکی چوارگۆشەدا دەدرەوشێتەوە.

Knowing where lightning strikes and how often

زانینی ئەوەی لە کوێ هەورە بروسکە لێئەدرا و چەند جار

reveals the most lightning-rich places on Earth.

زۆرترین ئەو شوێنە پڕ هەورە بروسکەیە لەسەر زەوی ئاشکرا دەکات

In the polar regions,

لە ناوچە جەمسەریەکان،

there may only be one strike per several square kilometers each year.

لەوانەیە تەنها یەک مانگرتن بێت لە هەر چەند کیلۆمەترێکی چوارگۆشەدا لە هەر ساڵێک.

Meanwhile, lightning density at the equator

هاوکات، چڕیی بروسکە لە یەکسانبوون

averages out to tens of flashes per square kilometer

تێکڕا بۆ دەیان فلاش بۆ هەر کیلۆمەترێکی چوارگۆشە

on account of the sun providing more heat to drive storms.

لەسەر ھەژماری خۆر بۆ لێخوڕین و زریان.

Yet nowhere can quite compare with Lake Maracaibo,

هێشتا هیچ شوێنێک ناتوانێت بەراوردی بکات لەگەڵ دەریاچەی ماراکایبۆ،

where lightning strikes an average 250 times per square kilometer,

هەورە بروسکە یەک لە دوای یەک ٢٥٠ جار لە کیلۆمەترێکی چوارگۆشەدا،

giving it the highest lightning density of any place on Earth.

بەرزترین چڕی بروسکەی پێدەدات لە هەر شوێنێکی سەر زەوی.

A number of factors converge to create the lake's seemingly everlasting storms.

ژمارەیەک لە فاکتەرەکان یەک دەگەن بۆ دروست کردنی زریانە دیارە هەمیشەیەکانی دەریاچەکە.

Firstly, Lake Maracaibo lies just ten degrees north of the Equator,

یەکەم جار دەریاچەی ماراکایبۆ دە پلە دەکەوێتە باکوری ئەکواتۆر،

so there's a wealth of solar energy available to fuel the storms.

کەواتە سامانێکی وزەی خۆر هەیە بۆ سووتەمەنی زریانەکان.

Thunderstorms also require a supply of water vapor to feed on,

هەورە تریشقە هەروەها پێویستی بە دابین کردن هەیە بۆ ئەوەی خۆراکی پێبدات،

and having the warm waters of the Caribbean so close by

و بوونی ئاوی گەرم لە کاریبی زۆر نزیک

provides an endless supply.

دابین کردنی سامانی بێ کۆتایی.

Finally, the lake's southern and western edges

لە کۆتایدا، دەریاچەکە باشووری و کەنارەکانی ڕۆژئاوا

are bordered by two massive mountain ranges,

لە لایەن دوو زنجیرە چیایی گەورە سنووردار کراون،

and as cool winds surge down these slopes,

و وەک بایەکی سارد دەلەرسێ لە خوارەوەی ئەم لێژانەدا،

they force up warm air,

هەوای گەرم ئەبەن،

destabilizing the atmosphere and causing storm clouds to form.

ناجێگیرکردنی کەشەکە و دەبێتە هۆی دروست بوونی هەوری ڕەشەبا.

Together, these ingredients combine

پێکەوە، ئەم پێکهێنەرانە تێکەڵ دەبن

to give rise to the most awe-inspiring thunderstorms on the planet,

بۆ بەرزبوونەوەی هەورە تریشقە زۆر ئیلهامبەخشەکانی سەر ئەم هەسارەیە،

a true sight to behold.

بینینی ڕاستی.

Centuries ago, Sir Francis Drake may have cursed the lake's intense illumination,

پێش چەند سەدەیەک، بەڕێز فرانسیس درەیک نەفرەتی لە ڕووناکی چڕی دەریاچەکە کرد،

but today, sailors actually embrace this phenomenon.

بەڵام ئەمڕۆ دەریاوانەکان لە ڕاستی ئەم دیاردەیە قبوڵ دەکەن.

They call it the Maracaibo Beacon,

پێی دەڵێن ماراکایبۆ بیکۆن،

and use it as a natural lighthouse to illuminate their path across the seas.

و وەک رووناکی سروشتی بەکاری دێنن بۆ ڕووناک کردنەوەی ڕێگاکەیان لە دەریاکان.