How does laser eye surgery work? - Dan Reinstein

Translator: Deren Dlsoz Reviewer: Daban Q. Jaff

In 1948, Spanish ophthalmologist Jose Ignacio Barraquer Moner

ساڵی ١٩٤٨، پزیشکی چاو لە ئیسپانیا جۆس ئیگناسیۆ باراکوێر مۆنەر

was fed up with glasses.

بێزار بوو لە چاویلکە.

He wanted a solution for blurry vision that fixed the eye itself,

چارەسەرێکی بۆ لێڵی چاو دەویست بینینێک کە چاوی چاک کرد،

without relying on external aids.

بەبێ پشت بەستن بە یارمەتی دەرەکی.

But the surgery he eventually devised was not for the faint of heart.

بەڵام ئەو نەشتەرگەریەی لە کۆتای داینا بۆ دڵێکی کز نەبوو.

Barraquer began by slicing off the front of a patient’s cornea

باراکوێر دەستیکرد بە لێکردنەوەی پێشی بیلبیلەی چاوی نەخۆشێک

and dunking it in liquid nitrogen.

و نقووم کردنی لە نێو نایترۆجینی شل.

Using a miniature lathe, he ground the frozen cornea

بە بەکارهێنانی ئامێرێک، بیلبیلەی چاوی بەستووی دەھاڕی

into the precise shape necessary to focus the patient’s vision.

بۆ ناو شێوە وردەکەی کە پێویستە بۆ سەرنجدانی بینینی نەخۆشەکە.

Then he thawed the disc, and sewed it back on.

پاشان دیسکەکەی ئاو شل دەکرد، و دووبارە پێوەی دەبەست.

Barraquer called this procedure keratomileusis,

باراکوێر ئەم ڕێکارەی بە کێراتۆمیلوسیس ناوبرد،

from the Greek words for “carving” and “cornea.”

لە وشە یۆنانیەکان بۆ "هەڵکردن" و "بیلبیلە."

And though it might sound grisly, his technique produced reliable results.

و ئەگەر بە شێوەیەکی بەدکار بێت، ئەو تەکنیکەی ئەنجامی باوەڕپێکراوی بەرهەم هێنا.

So how did Barraquer’s surgery work?

کەواتە نەشتەرگەری باراکوێر چۆن کاری کرد؟

Keratomileusis corrects what are called refractive errors:

کیراتۆمیلێس ئەوە راست دەکات کە پێی دەگوترێت هەڵەی دووبارە:

imperfections in the way the eye focuses incoming light.

ناتەواوی لە چاو کە سەرنج دەداتە ڕووناکی.

Ideally, the cornea and lens work together to focus light

بەشێوەیەکی نمونەیی، کاری بیلبیلە و ھاوێنە پێکەوە تیشک بخەنە سەر ڕووناکی

on the surface of the retina,

لەسەر ڕووی تۆڕی چاو،

but several kinds of refractive errors can impair this delicate system.

بەڵام چەندین جۆری هەڵەی شکێنەوە دەتوانێت ئەم سیستەمە ناسکە تێکبدات.

In people with myopia, or short-sightedness,

لە کەسانی میوپیومیا، یان کورتبینی،

a steep cornea focuses light just short of the retina.

کۆرنەیەکی لێژ تیشک دەخاتە سەر ڕووناکی تەنها کورت لە تۆڕی چاو.

Those with hyperopia, or far-sightedness, have the opposite problem:

ئەوانەی ھایپەرۆبیا و دوور بینن، کێشەی پێچەوانەیان هەیە:

light is focused too far beyond the retina.

ڕووناکی زۆر دوور تەرکیز کراو لە پشت تۆڕی چاو.

And in people with astigmatism, the cornea has two different curvatures

و لە خەڵکی بە ئەستیگماتیزم، بیلبیلە دوو کەوانەی جیاوازی هەیە

which focus light at two distances and produce blurry vision.

تیشک دەخاتە سەر دوو دووری و بینینی لێڵ بەرهەم دەهێنێت.

Even those with perfect vision will eventually suffer from presbyopia,

تەنانەت ئەوانەی بینینیان تەواوە لە کۆتای بەدەست نەخۆشی پریسبیۆپیەوە دەناڵێنن،

or “aging eyes.”

یان "چاوی پیر."

As the proteins in the lens age, they slowly increase its size.

کاتێک پرۆتینەکانی ھاوێنە پیر دەبن، بە هێواشی قەبارەی خۆی زیاد دەکات.

By an adult’s mid-40’s, the lens is too large

لە ناوەڕاستی ٤٠ی پێگەیشتوو، ھاوێنە زۆر گەورەیە

to easily change shape and shift focus.

بۆ گۆڕینی شێوە و گۆڕینی سەرنج.

Glasses and contact lenses bend light to compensate for these refractive errors.

چاویلکە و ھاوێنەی لکاو ڕووناکی دەچەمێنێت بۆ قەرەبووکردنەوەی ئەم هەڵە ناچالاکانە.

But, as Barraquer’s procedure shows,

بەڵام، وەک چۆن ڕێکاری باراکوێر نیشانی دەدات،

we can also alter the shape of the cornea itself;

هەروەها دەتوانین شێوەکە بگۆڕین لە خودی بیلبیلەکە؛

moving the focal point backwards, forwards,

بۆ جوڵانی خاڵی تیشکۆیی بەرەو دواوە و پێشەوە،

or pulling a divided image together.

یان وێنەی دابەشکراو پێکەوە ڕاکێشین.

And thankfully, modern eye surgeons can sculpt the cornea

و بە سوپاسەوە، نەشتەرگەری چاوی هاوچەرخ دەتوانێت بیلبەلەی چاو بتاشێت

with far less invasive tools.

بە ئامێرەکانی زۆر کەمتر هەڵاواسراو.

In corrective laser eye surgery, surgeons rely on excimer lasers.

لە نەشتەرگەریی لەیزەری چاککەرەوە، نەشتەرگەر پشت بە لێزەری ئیکزیمەر دەبەستێت.

These tools are accurate enough to etch words into a human hair.

ئەم ئامرازانە تەواو دروستن بۆ هەڵکردنی وشە بۆ قژی مرۆڤ.

To safely accomplish these ultra-fine incisions,

بۆ ئەوەی بە سەلامەتی ئەمانە بە دەست بهێنن بڕینێکی زۆر ورد،

they use a technique called photoablation.

تەکنیکێک بەکار ئەهینن پێی دەڵێن فۆتۆبلایشن.

This allows the laser to essentially evaporate organic tissue

ئەمە ڕێگە بە لێزەرەکە دەدات لە بنەڕەتدا شانەی ئەندامی بھەڵمێنێت

without overheating surrounding eye tissue.

بەبێ گەرمبوونی زۆری دەوری شانەی چاو.

So how does laser eye surgery actually work?

کەواتە چۆن نەشتەرگەری لەیزەری چاو بەڕاستی دەکرێت؟

The first step is to separate a thin layer from the front of the cornea.

یەکەم هەنگاو جیاکردنەوەی چینێکی تەنکە لە پێشەوەی بیلبیلەکە.

This can be done with either a flat, wide blade, or a femto-second laser

ئەمە دەکرێت بە پانتایی تەخت، پان یان لێزەری فێمتۆ-دووەم

that produces millions of tiny plasma bubbles

کە ملیۆنان بڵقی پلازمای بچووک بەرهەم دەهێنێت

to create a plane beneath the corneal surface.

بۆ دروستکردنی ڕووتەختێک لە ژێرەوەی ڕووی بیلبەلە.

Surgeons then lift the flap to expose the inside of the cornea.

دواتر برینکارەکان کەتانەکە بەرزدەکەن بۆ ئاشکراکردنی لە ناو بیلبەلەکە.

Guided by the refractive error and the shape of the cornea,

بە هەڵەی شکێنەوە و شێوەی کۆرنەکە،

the excimer laser robotically sculpts the exposed corneal bed

لێزەری ئیکزیمەر بە شێوەیەکی ڕۆبۆتیکی دەرئەچوو جێگەی بیلبەلەی ئاشکرا کرد

into the correct shape.

بۆ شێوە ڕاستەکەی.

This process usually takes less than 30 seconds for each eye.

ئەم پرۆسەیە بە زۆری کەمتر لە ٣٠ چرکەی پێدەچێت بۆ هەر چاوێک.

Finally, the flap is closed,

لە کۆتایدا، کەتانەکە داخرا،

and its edges reseal themselves in just a few hours.

و لێوارەکانی خۆیان دادەخەن تەنها لە چەند کاتژمێرێکدا.

Because the lasering is done on the eyeball itself,

چونکە لێزەرەکە تەواو بوو چاوەکان بۆ خۆیان،

it’s described as “in situ,” or “on site.”

بە "لە سیتوو" یان "لە سایت" وەسف کراوە.

Its complete name is “laser in-situ keratomileusis” –

ناوی تەواوی "لەیزەر لە سیتو کێراتۆمیلوسیس"ە -

but you probably know it as LASIK.

بەڵام تۆ لەوانەیە ئەوە بە لێزیک بناسیت.

Essentially, this technique carves a patient’s contact lens prescription

لە بنەڕەتدا، ئەم تەکنیکە ھاوێنەی پەیوەندی نەخۆش دەنەخشێنێت

onto their cornea.

بۆ سەر بیلبیلەیان.

Like any surgical procedure,

وەک هەر نەشتەرگەرییەک،

LASIK comes with certain risks.

لێزیک چەندین مەترسی ھەیە.

Some patients experience slightly blurred vision that can’t be corrected by glasses.

هەندێک نەخۆش تووشی کەمێک لێڵ بوون دەبن کە بە چاویلکە چاک ناکرێتەوە.

But the technique is currently about as likely to damage your eyes

بەڵام تەکنیکەکە لە ئێستادا وەک ئەوەیە چاوەکانت تێکبشکێنن

as wearing daily disposable contact lenses for one year.

وەک بەکارھێنانی ھاوێنەی لکاوی ڕۆژانە بۆ ماوەی یەک ساڵ.

Today, a technique called SMILE enables surgeons to sculpt the cornea

ئەمڕۆ، تەکنیکێک بەناوی سمایل توانای دەدات نەشتەرگەر بیلبیلە بتاشێت

through even smaller incisions –

تەنانەت لە ڕێگەی بڕینێکی بچوکتر -

further reducing recovery time.

کاتی چاکبوونەوە کەم دەکاتەوە.

And lasers aren’t just correcting the three types of refractive errors –

و لەیزەرەکان تەنها سێ جۆر هەڵەی شکێنەر ڕاست ناکەنەوە -

this technology can also restore aging eyes.

ئەم تەکنەلۆژیایە دەتوانێت چاوە پیرەکان بگەڕێننەوە.

In a technique called Laser Blended Vision,

لە تەکنیکێک پێی دەوترێت لەیزەر، بینینێکی تێکەڵکراو،

surgeons adjust one eye to be slightly better at distance vision

نەشتەرگەرەکان یەک چاو ڕێک دەکەن بۆ ئەوەی کەمێک باشتر بن لە بینینی دوور

and the other to be better at close range vision.

و ئەوەی تر بۆ بینینی باشتر لە نزیک.

The difference between the two eyes is small enough

جیاوازیەکە لە نێوان دوو چاوەکە زۆر بچووکە

that most patients can merge their vision,

کە زۆربەی نەخۆشەکان دەتوانن بینینەکانیان تێکەڵ بکەن،

allowing both eyes to work together at all distances.

ڕێگەدان بە کارکردنی هەردوو چاو بەیەکەوە لە هەموو دووریەکان.

Advances in laser technology continue to make vision correction surgery

پێشکەوتنەکان لە تەکنەلۆژیای لەیزەر بەردەوامە بۆ نەشتەرگەری ڕاستکردنەوەی بینین

more effective and accessible.

کاریگەرتر و بەردەستتر.

One day soon, Barraquer’s vision of a world without glasses

ڕۆژێک بەم زووانە، بینینی باراکوێر بۆ جیهان بەبێ چاویلکە

may finally come true.

لەوانەیە لە کۆتایی بێتە دی.