The fascinating secret lives of giant clams | Mei Lin Neo

Translator: Như Trần Nguyễn Quỳnh Reviewer: Dung Nguyen

Back home, my friends call me nicknames,

Ở nhà, bạn bè gọi tôi bằng những biệt danh,

such as "The Giant Clam Girl,"

như "Cô nàng Sò Tai Tượng"

"Clam Queen,"

"Nữ hoàng Sò",

or, "The Mother of Clams."

hay "Mẹ Sò".

(Laughter)

(Cười)

This is because every time I see them,

Vì mỗi lần thấy chúng,

I talk nonstop about giant clams all day,

tôi lại huyên thuyên không ngừng suốt cả ngày,

every day.

mỗi ngày.

Giant clams are these massive and colorful shelled marine animals,

Sò Tai Tượng là loài động vật to lớn, có vỏ rực rỡ, sống dưới biển

the largest of its kind.

lớn nhất trong giống loài của nó.

Just look at this shell.

Hãy nhìn vào cái vỏ này.

The biggest recorded individual was four-and-a-half-feet long

Cá thể lớn nhất từng được ghi nhận dài 137cm

and weighed about 550 pounds.

và nặng gần 249,5 kg,

That is almost as heavy as three baby elephants.

gần bằng ba chú voi con.

South Pacific legends once described giant clams as man-eaters

Truyền thuyết Nam Thái Bình Dương từng xem chúng như sinh vật ăn thịt người,

that would lie in wait on the seabed to trap unsuspecting divers.

nằm im chờ đợi dưới đáy biển để bẫy những thợ lặn mất cảnh giác.

A story goes that a diver had lost his legs

Truyện kể rằng một người thợ lặn đã mất đi đôi chân

while trying to retrieve a pearl from a giant clam.

khi cố lấy viên ngọc từ một con sò khổng lồ.

I thought, "Really?"

"Thật chứ?", tôi nghĩ.

So out of curiosity,

Thế là vì tò mò,

I did an experiment using myself as bait.

Tôi đã làm một thí nghiệm, dùng chính mình làm mồi nhử.

(Laughter)

(Cười)

I carefully placed my hand into the clam's mouth and waited.

Tôi cẩn thận đặt tay vào miệng con sò và chờ đợi.

Hmm ...

Hừm...

I still have my hand.

Tay tôi vẫn còn.

It seems that these gentle giants would rather retreat

Dường như, những sinh vật khổng lồ, hiền lành này chỉ muốn rụt người

and protect their fleshy bodies

và bảo vệ cơ thể mình hơn là ăn thịt tôi.

than feed on me.

So much for those killer clam myths!

Thần thoại sò ăn thịt người rõ là hơi quá!

Unfortunately, the reality is,

Không may, sự thật là,

we are the giant clams' biggest threat.

chúng ta là mối đe doạ lớn nhất với chúng.

Considered a delicacy throughout the Western Pacific and Indian Oceans,

Được coi là đặc sản từ vùng Tây Thái Bình Dương đến Ấn Độ Dương,

giant clams have been traditionally fished as seafood.

sò tai tượng thường bị đánh bắt như hải sản.

Fishermen are particularly interested in their adductor muscles,

Ngư dân đặc biệt thích phần cơ khép vỏ của sò,

which are organs that hold the two shells together like a hinge.

đây là cơ quan kết nối hai vỏ, tương tự như bản lề.

Just for their muscles,

Chỉ vì phần cơ này,

giant clams were almost hunted to extinction

sò tai tượng bị khai thác gần như tuyệt chủng

between the 1960s and 1980s.

từ những năm 1960 đến 1980.

Clamshells are also popular in the ornamental trade

Vỏ sò khá thông dụng trong ngành mua bán đồ mỹ nghệ,

as jewelry and for display.

dùng để trưng bày và làm trang sức.

In the South China Sea,

Ở biển Đông,

fishermen went out of their way to collect fossilized clamshells

ngư dân còn thu thập vỏ sò hoá thạch

by digging through large areas of coral reefs.

bằng cách đào đục các rạn san hô.

These were later carved and sold as so-called "ivory handicrafts" in China.

Rồi vỏ sò được tạo hình và bán đi như "đồ ngà thủ công" ở Trung Quốc.

Giant clams, dead or alive, are not safe from us.

Sò tai tượng, sống hay chết, đều không thoát khỏi tay ta.

It's a "clamity!"

Đó là "sò hoạ".

(Laughter)

(Cười) Chơi chữ clam (sò) + calamity (tai hoạ)

(Applause)

(Vỗ tay)

Với sự quan tâm hướng về những loài sinh vật biển lôi cuốn hơn

With the spotlight on more charismatic marine animals

such as the whales and coral reefs,

như cá voi và các rạn san hô,

it is easy to forget that other marine life needs our help, too.

ta dễ quên mất rằng còn nhiều loài khác cũng đang cần giúp đỡ.

My fascination with giant clams got me started on conservation research

Niềm say mê sò tai tượng khiến tôi bắt đầu nghiên cứu bảo tồn

to fill in the knowledge gaps on their ecology and behavior.

lấp đầy lỗ hổng kiến thức về hệ sinh thái và hành vi của chúng.

One of the discoveries that we made was that giant clams could walk

Một trong những phát hiện của chúng tôi là sò tai tượng

across the seafloor.

có thể đi dưới đáy biển.

Yes, you heard me right:

Bạn không nghe nhầm đây: chúng có thể đi.

they can walk.

To find out,

Để khám phá được điều này,

we placed numerous baby clams on a grid.

chúng tôi đặt nhiều con sò non trên tấm lưới.

Now watch what happens over 24 hours.

Giờ thì xem chuyện gì xảy ra trong 24 giờ nhé.

We think that walking is important for getting away from predators

Chúng tôi nghĩ việc di chuyển quan trọng trong việc chạy trốn kẻ săn mồi

and finding mates for breeding.

và tìm bạn tình để giao phối.

While it can hard to imagine any movement in these enormous animals,

Thật khó để tưởng tượng việc loài vật khổng lồ này di chuyển.

giant clams up to 400 pounds can still walk,

Sò tai tượng nặng hơn 180kg vẫn có thể đi,

they just move slower.

chỉ là chậm hơn mà thôi.

During my PhD, I discovered more secrets about the giant clams.

Trong thời gian học tiến sĩ, tôi khám phá nhiều bí mật về sò tai tượng.

But there was something missing in my work.

Nhưng công việc này vẫn còn gì đó thiếu sót.

I found myself asking,

Tôi tự hỏi:

"Why should people care about conserving giant clams?" --

"Tại sao con người nên quan tâm đến việc bảo tồn sò tai tượng?"--

other than myself, of course.

ngoại trừ tôi, đương nhiên rồi.

(Laughter)

(Cười)

It turns out that giant clams have a giant impact on coral reefs.

Hóa ra sò tai tượng có vai trò quan trọng với rạn san hô.

These multitasking clams are reef builders,

Loài đa năng này là thứ tạo nên rạn san hô,

food factories,

nhà máy sản xuất thức ăn,

shelters for shrimps and crabs

nơi trú ẩn cho tôm và cua

and water filters,

và máy lọc nước,

all rolled into one.

tất cả trong một sinh vật.

In a nutshell,

Tóm lại, sò tai tượng có đóng góp quan trọng

giant clams play a major contributing role

as residents of their own reef home,

cho chính rạn san hô mà nó cư ngụ,

and just having them around keeps the reef healthy.

và chỉ cần có nó, rạn san hô sẽ khỏe mạnh.

Và bởi vì nó có thể sống đến 100 năm,

And because they can live up to 100 years old,

giant clams make vital indicators of coral reef health.

sò tai tượng là dấu chỉ quan trọng cho sức khỏe của rạn.

So when giant clams start to disappear from coral reefs,

Nên khi biến mất khỏi đó,

their absence can serve as an alarm bell

sự vắng mặt của nó như hồi huông cảnh báo

for scientists to start paying attention,

để các nhà khoa học bắt đầu chú ý,

similar to the canary in a coal mine.

giống như chim hoàng yến trong mỏ than.

But giant clams are endangered.

Nhưng sò tai tượng đang bị đe dọa.

The largest clam in the world is facing the threat of extinction,

Giống sò to nhất trên thế giới đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng,

with more than 50 percent of the wild population severely depleted.

với sự giảm sút nghiêm trọng của 50% số lượng cá thể trong tự nhiên.

And the ecological benefits of having giant clams on coral reefs

Và những lợi ích sinh thái mà sò tai tượng mang đến cho rạn san hô

are likely to continue only if populations are healthy,

chỉ có thể được duy trì nếu có quần thể sò khoẻ mạnh,

making their conservation paramount.

khiến việc bảo tồn chúng càng trở nên cấp bách.

So I stand here today to give a voice to the giant clams,

Ngày hôm nay, tôi đứng đây, để lên tiếng, thay mặt cho chúng

because I care a whole lot for these amazing animals,

vì tôi quan tâm rất nhiều tới những sinh vật tuyệt vời này,

and they deserve to be cared for.

và chúng xứng đáng được quan tâm.

It is time for the giant clams to step out of their shells,

Đây là lúc sò tai tượng chui ra khỏi vỏ,

and show the world that they, too, can be the heroes of the oceans.

và cho thế giới thấy, chúng cũng có thể là anh hùng của biển cả.

Thank you very much.

Xin cám ơn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)