Jake Barton: The museum of you

Jake Barton: Bảo tàng của chính bạn

Translator: Thanh Nguyen Cong Reviewer: Nhu PHAM

This is Charley Williams.

Đây là Charley Williams

He was 94 when this photograph was taken.

Bức ảnh này chụp khi ông ấy 94 tuổi

In the 1930s, Roosevelt put

Năm 1930, Rooselvelt đã

thousands and thousands of Americans back to work

tạo việc làm cho hàng ngàn người Mỹ

by building bridges and infrastructure and tunnels,

bằng cách đưa họ đi xây dựng cầu đường, những cơ sở hạ tầng khác và đường hầm

but he also did something interesting,

Ông ấy cũng làm một việc thú vị khác

which was to hire a few hundred writers

là thuê hàng trăm nhà văn

to scour America to capture the stories of ordinary Americans.

đi khắp nước Mỹ viết lại những câu chuyện về những người Mỹ bình dị

Charley Williams, a poor sharecropper,

Charley, một người tá điền nghèo khổ

wouldn't ordinarily be the subject of a big interview,

bình thường ra, không phải là một nhân vật cho những cuộc phỏng vấn hoành tráng

but Charley had actually been a slave

Thực ra ông ấy đã từng là nô lệ

until he was 22 years old.

cho tới khi 22 tuổi.

And the stories that were captured of his life

Nhưng câu chuyện về cuộc đời ông

make up one of the crown jewels

đã làm nên một viên ngọc quý

of histories, of human-lived experiences

cho lịch sử, cho những chuyện kể về kiếp người

filled with ex-slaves.

của những người từng là nô lệ

Anna Deavere Smith famously said that

Anna Deavere Smith nói một câu nổi tiếng là:

there's a literature inside of each of us,

"Cuộc đời ai cũng đều là một câu chuyện"

and three generations later, I was part of a project

Ba thế hệ sau, tôi tham gia một dự án

called StoryCorps,

gọi là StoryCorps

which set out to capture

, được lập ra với mục đích lưu giữ lại

the stories of ordinary Americans

câu chuyện về những người dân thường trên nước Mỹ

by setting up a soundproof booth in public spaces.

bằng cách dựng nên những phòng thu âm thanh chuẩn tại những không gian công cộng.

The idea is very, very simple.

Ý tưởng này rất, rất đơn giản

You go into these booths, you interview your grandmother

Bạn đi vào những căn phòng đó, bạn phỏng vấn bà của mình

or relative, you leave with a copy of the interview

hoặc một người họ hàng rồi để lại bản sao của cuộc phỏng vấn

and an interview goes into the Library of Congress.

và nó sẽ được gửi đến Thư viện Quốc hội.

It's essentially a way to make a national oral histories archive

Đó là một cách thiết thực để lưu giữ lại lịch sử dân tộc dưới dạng tiếng nói.

one conversation at a time.

Mỗi bài ghi âm là một cuộc nói chuyện.

And the question is, who do you want to remember --

Và câu hỏi đặt ra là: Bạn muốn nhớ về những ai

if you had just 45 minutes with your grandmother?

nếu bạn chỉ có 45 phút với bà mình?

What's interesting, in conversations with the founder, Dave Isay,

Điều thú vị là, trong cuộc chuyện trò với người sáng lập, Dave Isay,

we always actually talked about this

chúng tôi luôn nói về vấn đề này

as a little bit of a subversive project,

như thể một dự án mang tính phá vỡ

because when you think about it,

bởi vì khi nghĩ về nó,

it's actually not really about the stories that are being told,

sẽ thấy vấn đề không hẳn là về câu chuyện được thuật lại

it's about listening,

mà là về cách lắng nghe chúng,

and it's about the questions that you get to ask,

và về câu hỏi nào bạn muốn đặt ra,

questions that you may not have permission to

có thể là những câu hỏi mà bạn sẽ không dám hỏi

on any other day.

vào một dịp khác.

I'm going to play you just a couple of quick excerpts from the project.

Tôi sẽ mở một vài trích đoạn ngắn từ dự án này

[Jesus Melendez talking about poet Pedro Pietri's final moments]

[Jesus Melendez nói về những phút cuối đời của nhà thơ Pedro Pietri]

Jesus Melendez: We took off, and as we were ascending,

Jesus Melendez: Chúng tôi bay lên và khi đang tiến hành cất cánh

before we had leveled off,

trước khi chúng tôi lên khỏi mặt đất

our level-off point was 45,000 feet,

điểm bay trên mặt đất là 45.000 feet

so before we had leveled off,

nên trước khi chúng tôi bay lên khỏi mặt đất

Pedro began leaving us,

Pedro bắt đầu rời bỏ chúng tôi

and the beauty about it

Nhưng điều đẹp đẽ đó là

is that I believe that there's something after life.

tôi tin rằng sau có một điều gì đó sau cái chết

You can see it in Pedro.

Bạn có thể thấy điều ấy ở trong Pedro

[Danny Perasa to his wife Annie Perasa married 26 years]

[Danny Perasa và vợ là Annie Perasa đã kết hôn 26 năm]

Danny Perasa: See, the thing of it is,

Danny Perasa: Em thấy không, vấn đề là

I always feel guilty when I say "I love you" to you,

Anh luôn thấy cắn rứt khi nói với em "Anh yêu em"

and I say it so often. I say it to remind you

Và anh lại hay nói thế quá. Anh nói là để nhắc cho em biết

that as dumpy as I am, it's coming from me,

là anh khờ lắm, điều anh muốn gửi tới em,

it's like hearing a beautiful song from a busted old radio,

giống như là một bài hát hay mà lại phát ra từ cái đài hỏng

and it's nice of you to keep the radio around the house.

Và em thật là tốt bụng khi đã vẫn chịu giữ lại cái đài này trong nhà.

(Laughter)

(Cười)

[Michael Wolmetz with his girlfriend Debora Brakarz]

[Michael Wolmetz và bạn gái Debora Brakarz]

Michael Wolmetz: So this is the ring that my father gave to my mother,

Michael Wolmetz: Đây là cái nhẫn ba anh đã tặng cho mẹ anh

and we can leave it there.

và chúng ta có thể để nó ở đó.

And he saved up and he purchased this,

Ba anh đã tiết kiệm để mua cái nhẫn,

and he proposed to my mother with this,

và ông đã cầu hôn mẹ anh với cái nhẫn này,

and so I thought that I would give it to you

và anh nghĩ là anh sẽ tặng nó cho em

so that he could be with us for this also.

để ông cũng luôn ở bên chúng mình.

So I'm going to share a mic with you right now, Debora.

Anh sẽ đưa mic cho em ngay bây giờ, Debora.

Where's the right finger?

Ngón tay nào nhỉ?

Debora Brakarz: (Crying)

Debora Brakarz: (Khóc)

MW: Debora, will you please marry me?

MW: Debora, em cưới anh nhé!

DB: Yes. Of course. I love you.

DB: Vâng. Đương nhiên rồi. Em yêu anh.

(Kissing)

(Hôn nhau)

MW: So kids, this is how your mother and I got married,

MW: Các con ơi, mẹ con và ba đã cưới nhau như thế này đấy,

in a booth in Grand Central Station with my father's ring.

trong một phòng thu ở nhà Ga Trung tâm với chiếc nhẫn của ông nội.

My grandfather was a cab driver for 40 years.

Ông nội của ba làm tài xế taxi suốt 40 năm.

He used to pick people up here every day.

Ông ấy thường đón khách ở đây, mỗi ngày.

So it seems right.

Nên việc cưới ở đây có vẻ rất hợp!

Jake Barton: So I have to say

Jake Barton: Phải nói rằng

I did not actually choose those individual samples to make you cry

Không phải tôi cố tình chọn những mẩu chuyện này để làm quý vị khóc đâu

because they all make you cry.

Bởi vì tất cả các câu chuyện đều cũng sẽ làm các bạn khóc.

The entire project is predicated on this act of love

Cả dự án này đều được xây dựng dựa trên một cử chỉ yêu thương

which is listening itself.

đó chính là Lắng nghe.

And that motion of building an institution

Ý tưởng xây dựng một không gian

out of a moment of conversation and listening

dựa trên những khoảnh khắc chuyện trò và lắng nghe

is actually a lot of what my firm, Local Projects,

thực ra là điều mà công ty của tôi, Local Projects

is doing with our engagements in general.

đã và đang thực hiện các cam kết này của chúng tôi.

So we're a media design firm, and we're working

Chúng tôi là một công ty thiết kế truyền thông và chúng tôi

with a broad array of different institutions

hợp tác cùng nhiều cơ quan khác nhau

building media installations for museums and public spaces.

để xây dựng những hệ thống truyền thông cho bảo tàng và không gian công cộng

Our latest engagement is the Cleveland Museum of Art,

Dự án gần đây nhất mà chúng tôi tham gia là Bảo tàng Nghệ thuật Cleveland

which we've created an engagement called Gallery One for.

chúng tôi đã thiết lập tại đây một khu vực tương tác tên là Gallery One.

And Gallery One is an interesting project

Và Gallery One là một dự án rất thú vị

because it started with this massive, $350 million expansion

vì nó được bắt đầu với một số tiền khổng lồ 350 triệu đô

for the Cleveland Museum of Art,

được dùng để mở rộng bảo tàng nghệ thuật Cleveland

and we actually brought in this piece

chúng tôi đã xây dựng thêm khu vực này

specifically to grow new capacity, new audiences,

để phát triển thêm tiềm năng cũng như thêm du khách

at the same time that the museum itself is growing.

đồng thời bởi vì bản thân bảo tàng cũng đang trên đà phát triển.

Glenn Lowry, the head of MoMA, put it best when he said,

Glenn Lowry, giám đốc MoMA đã nói rất xác đáng rằng

"We want visitors to actually cease being visitors.

"Chúng ta muốn những du khách không còn thấy mình là khách nữa,

Visitors are transient. We want people who live here,

Du khách chỉ là người ghé chơi chốc lát. còn chúng ta muốn họ thấy mình

people who have ownership."

thực sự thuộc về nơi này và có quyền sở hữu nó."

And so what we're doing is making a broad array

Vậy nên những gì chúng tôi làm là xây dựng một danh sách lớn

of different ways for people to actually engage

những cách khác nhau để ai cũng có thể tham gia tương tác

with the material inside of these galleries,

với những vật dụng ở trong phòng triển lãm này

so you can still have a traditional gallery experience,

thế nên bạn vẫn có thể xem triển lãm theo kiểu truyền thống,

but if you're interested, you can actually engage

Nhưng nếu thích thú, bạn có thể tương tác

with any individual artwork and see the original context

với từng tác phẩm nghệ thuật để xem nguồn gốc ban đầu của nó,

from where it's from, or manipulate the work itself.

nó ra đời từ đâu hoặc được tạo tác thế nào.

So, for example, you can click on this individual lion head,

Thành ra, ví dụ, bạn có thể kích chuột vào cái đầu sư tử này

and this is where it originated from, 1300 B.C.

và biết nguồn gốc của nó là từ năm 1300 Trước CN

Or this individual piece here,

hoặc căn phòng riêng lẻ này

you can see the actual bedroom. It really changes the way

bạn sẽ thấy một cái phòng ngủ. Nó thực sự sẽ thay đổi cách

you think about this type of a tempera painting.

bạn nhìn nhận về những bức tranh màu keo loại này.

This is one of my favorites because you see the studio itself.

Đây là một trong những điều tôi thích nhất vì bạn có thể nhìn tận mắt một studio.

This is Rodin's bust. You get the sense

Đây là tượng bán thân của Rodin. Bạn sẽ cảm nhận được

of this incredible factory for creativity.

những điều kỳ diệu của sáng tạo.

And it makes you think about literally the hundreds

Và nó khiến bạn nghĩ về hàng trăm

or thousands of years of human creativity and how

hay hàng ngàn năm sáng tạo của loài người

each individual artwork stands in for part of that story.

và cách mà mỗi tác phẩm nghệ thuật làm nên một phần của câu chuyện đó.

This is Picasso,

Đây là Picasso,

of course embodying so much of it from the 20th century.

đương nhiên từ thế kỷ 20 ta đã quá quen với hình ảnh này

And so our next interface, which I'll show you,

tiếp theo tôi sẽ cho các bạn xem một chương trình

actually leverages that idea of this lineage of creativity.

làm bật lên ý tưởng về sự kế thừa sáng tạo.

It's an algorithm that actually allows you to browse

Đó là một thuật toán giúp cho bạn có thể lướt qua

the actual museum's collection using facial recognition.

bộ sưu tập của bảo tàng bằng cách sử dụng hệ thống nhận biết nét mặt

So this person's making different faces,

Người này đang tạo những nét mặt khác nhau

and it's actually drawing forth different objects

và nó dẫn cô ta đến những hiện vật khác nhau

from the collection that connect with exactly how she's looking.

từ bộ sưu tập mà mang cùng nét mặt như cô.

And so you can imagine that, as people are performing

Bạn hãy tưởng tượng là khi mọi người đang có những điệu bộ khác nhau

inside of the museum itself, you get this sense

ở trong bảo tàng, bạn sẽ cảm nhận được

of this emotional connection,

về một mối liên hệ cảm xúc,

this way in which our face connects with the thousands

khuôn mặt của chúng ta cũng được kết nối với

and tens of thousands of years.

hàng ngàn hay hàng trăm ngàn năm trước.

This is an interface that actually allows you to draw

Đây là một giao diện cho phép bạn vẽ

and then draws forth objects using those same shapes.

và từ đó tìm ra những tác phẩm cũng có cùng hình dáng.

So more and more we're trying to find ways

Vậy là càng ngày chúng ta càng tìm ra được những cách

for people to actually author things inside of the museums themselves,

để con người có thể là sáng tạo ngay chính trong bảo tàng.

to be creative even as they're looking

để sáng tạo ngay khi họ đang ngắm nhìn

at other people's creativity and understanding them.

những tạo tác của người khác và tìm hiểu chúng.

So in this wall, the collections wall,

Trên bức tường này, bức tường hiển thị các bộ sưu tập,

you can actually see all 3,000 artworks all at the same time,

bạn có thể thấy 3000 tác phẩm cùng một lúc,

and you can actually author your own

và bạn có thể cũng có thể tự tạo

individual walking tours of the museum, so you can share them,

một tour thăm bảo tàng và rồi chia sẻ chúng

and someone can take a tour with the museum director

và ai đó có thể được đi tham quan giám đốc bảo tàng

or a tour with their little cousin.

hay một tour khác với những đứa em họ của mình.

But all the while that we've been working

Nhưng khi chúng tôi thực hiện

on this engagement for Cleveland,

dự án này với Cleveland

we've also been working in the background

chúng tôi cũng đang thực hiện phần hậu trường

on really our largest engagement to date,

để xây dựng chương trình tương tác lớn nhất của mình tính tới thời điểm này

and that's the 9/11 Memorial and Museum.

đó là Bảo tàng và Đài tưởng niệm 11/9

So we started in 2006

Chúng tôi bắt đầu vào năm 2006

as part of a team with Thinc Design

với tư cách là một thành viên làm việc cùng Thinc Design

to create the original master plan for the museum,

để soạn một kế hoạch xây dựng bảo tàng,

and then we've done all the media design

chúng tôi đã hoàn thành tất cả những thiết kế truyền thông

both for the museum and the memorial and then the media production.

cho cả bảo tàng và đài tưởng niệm và cho ra đời những sản phẩm truyền thông

So the memorial opened in 2011,

Đài tưởng niệm mở cửa năm 2011,

and the museum's going to open next year in 2014.

và bảo tàng sẽ mở cửa vào năm tới, năm 2014.

And you can see from these images,

Từ những hình ảnh này bạn có thể thấy

the site is so raw and almost archaeological.

quang cảnh rất thô sơ và gần như đổ nát

And of course the event itself is so recent,

Và đương nhiên sự kiện này cũng mới xảy ra,

somewhere between history and current events,

nằm đâu đó giữa lịch sử và thời sự,

it was a huge challenge to imagine

quả là một thử thách lớn khi phải hình dung

how do you actually live up to a space like this,

làm thế nào để tạo một không gian như thế

an event like this, to actually tell that story.

và với một sự kiện như thế này để thực sự kể được một câu chuyện.

And so what we started with

Chúng tôi đã bắt đầu bằng

was really a new way of thinking about building an institution,

một cách nghĩ mới về xây dựng bảo tàng

through a project called Make History,

thông qua một dự án gọi là Làm nên Lịch sử

which we launched in 2009.

mà chúng tôi bắt đầu vào năm 2009.

So it's estimated that a third of the world

Ước tính 1/3 thế giới

watched 9/11 live,

đã theo dõi trực tiếp sự kiện 11/9

and a third of the world

và 1/3 thế giới

heard about it within 24 hours,

nghe tin trong vòng 24h

making it really by nature of when it happened,

khiến sự kiện này, khi xảy ra,

this unprecedented moment of global awareness.

trở thành một khoảnh khắc chưa từng có trong nhận thức toàn cầu

And so we launched this to capture the stories

Và chúng tôi tiến hành thu thập những câu chuyện

from all around the world,

từ khắp thế giới,

through video, through photos,

qua video, hình ảnh,

through written history,

qua những bài học lịch sử được ghi chép lại,

and so people's experiences on that day,

và cả những trải nghiệm của mọi người vào ngày hôm đó.

which was, in fact, this huge risk for the institution

Điều này, thực ra là một sự liều lĩnh cho bảo tàng

to make its first move this open platform.

khi bước những bước đầu tiên trong tạo ra một diễn đàn mở như thế này.

But that was coupled together with this oral histories booth,

Thế nhưng điều này cùng với dự án ghi lại lịch sử từ phòng thu

really the simplest we've ever made,

là những ví dụ đơn giản nhất mà chúng tôi từng làm,

where you locate yourself on a map.

nơi mà bạn có thể định vị được mình trên bản đồ.

It's in six languages, and you can tell your own story

Có sáu ngôn ngữ và bạn có thể kể câu chuyện của mình

about what happened to you on that day.

về điều gì đã xảy đến với bạn ngày hôm đó.

And when we started seeing the incredible images

Và khi chúng tôi bắt đầu nhìn thấy những hình ảnh không thể nào tin được,

and stories that came forth

và những câu chuyện ùa về

from all around the world --

từ khắp mọi nơi trên thế giới

this is obviously part of the landing gear --

Đây quả là một phần của điều mà chúng tôi hằng mong đợi.

we really started to understand

Chúng tôi thực sự bắt đầu nhận ra rằng

that there was this amazing symmetry

có một sự đối xứng tuyệt vời

between the event itself,

giữa bản thân sự kiện này

between the way that people were telling the stories of the event,

với cách mà mọi người kể về nó

and how we ourselves needed to tell that story.

và cách mà chính chúng ta cần phải kể về nó.

This image in particular really captured

Cụ thể, bức hình này thực sự

our attention at the time,

khiến chúng ta chú ý

because it so much sums up that event.

vì nó dường như đã nói lên toàn bộ sự kiện này.

This is a shot from the Brooklyn-Battery Tunnel.

Đây là một bức ảnh từ đường hầm Brooklyn-Battery.

There's a firefighter that's stuck, actually, in traffic,

Có một lính cứu hỏa bị mắc kẹt giữa dòng xe vì tắc đường,

and so the firefighters themselves are running

các lính cứu hỏa đang chạy

a mile and a half to the site itself

chạy một dặm rưỡi để tới được hiện trường

with upwards of 70 pounds of gear on their back.

với một túi linh kiện nặng hơn ba mươi cân trên vai.

And we got this amazing email that said,

Chúng tôi nhận được một email cảm động, viết rằng:

"While viewing the thousands of photos on the site,

"Khi xem hàng ngàn bức ảnh ở triển lãm,

I unexpectedly found a photo of my son.

bất ngờ tôi thấy bức ảnh con trai của mình.

It was a shock emotionally, yet a blessing to find this photo,"

Đó là cú sốc tâm lý cho tôi nhưng thật may mắn khi tìm được tấm hình này."

and he was writing because he said,

Ông ấy đã viết thư này vì

"I'd like to personally thank the photographer

"Tôi muốn cảm ơn người chụp bức ảnh

for posting the photo,

đã đưa bức ảnh lên,

as it meant more than words can describe to me

không lời nào tả xiết nó có ý nghĩa với tôi đến thế nào

to have access to what is probably

khi có thể thấy được bức ảnh mà có lẽ

the last photo ever taken of my son."

là bức ảnh cuối cùng của con trai tôi."

And it really made us recognize

Và điều này đã khiến chúng tôi nhận ra rằng

what this institution needed to be

bảo tàng này cần phải được xây dựng thế nào đó

in order to actually tell that story.

để có thể thực sự kể một câu chuyện.

We can't have just a historian or a curator narrating

Chúng ta không thể chỉ có một nhà sử học hay một giám tuyển kể lại câu chuyện này

objectively in the third person about an event like that,

một cách khách quan ở ngôi thứ ba về sự kiện như thế này,

when you have the witnesses to history

khi mà bạn có những nhân chứng lịch sử

who are going to make their way

, những người mà hoàn toàn có thể tự tìm đến

through the actual museum itself.

bảo tàng ngoài đời.

And so we started imagining the museum,

Vậy nên chúng tôi bắt đầu hình dung về một bảo tàng

along with the creative team at the museum and the curators,

cùng với một đội ngũ sáng tạo và những giám tuyển,

thinking about how the first voice that you would hear

chúng tôi muốn những tiếng nói đầu tiên mà bạn sẽ nghe

inside the museum would actually be of other visitors.

bên trong bảo tàng sẽ là của những vị khách khác.

And so we created this idea of an opening gallery

Và chúng tôi có ý tưởng lập một phòng trưng bày mở

called We Remember.

gọi là Chúng Ta Vẫn Nhớ

And I'll just play you part of a mockup of it,

Tôi sẽ mở cho các bạn nghe một đoạn băng mẫu

but you get a sense of what it's like to actually enter

nhưng các bạn sẽ cảm nhận được việc đó sẽ trông như thế nào khi thực sự khi bạn thực sự bước vào

into that moment in time

bước vào đấy vào đúng thời điểm diễn ra sự việc

and be transported back in history.

và được đưa về ngược dòng lịch sử.

(Video) Voice 1: I was in Honolulu, Hawaii. Voice 2: I was in Cairo, Egypt.

(Video) Giọng nói 1: Tôi đang ở Honolulu, Hawaii Giọng nói 2: Tôi đang ở Cairo, Ai Cập

Voice 3: Sur les Champs-Élysées, à Paris. Voice 4: In college, at U.C. Berkeley.

Giọng nói 3: Tôi đang ở Champs-Elysees, Paris Giọng nói 4: Ở trường, Đại học Berkeley.

Voice 5: I was in Times Square. Voice 6: São Paolo, Brazil.

Giọng nói 5: Tôi đang ở quảng trường Thời đại Giọng nói 6: Sao Paolo, Brazil

(Multiple voices)

(Nhiều giọng nói đan xen)

Voice 7: It was probably about 11 o'clock at night.

Giọng nói 7: Lúc ấy có lẽ tầm 11h đêm

Voice 8: I was driving to work at 5:45 local time in the morning.

Giọng nói 8: Tôi đang lái xe đi làm vào lúc 5:45 sáng giờ địa phương,

Voice 9: We were actually in a meeting

Giọng nói 9: Chúng tôi đang trong cuộc họp

when someone barged in and said,

thì có người chạy vào và báo,

"Oh my God, a plane has just crashed into the World Trade Center."

"Trời ơi, một máy bay đã đâm vào tòa nhà Trung tâm Thương mại Thế giới!"

Voice 10: Trying to frantically get to a radio.

Giọng nói 10: Tôi điên cuồng đi tìm một cái đài phát thanh

Voice 11: When I heard it over the radio --

Giọng nói 11: Khi tôi nghe tin trên đài..

Voice 12: Heard it on the radio.

Giọng nói 12: Nghe nói trên đài

(Multiple voices)

(Nhiều giọng nói xen kẽ)

Voice 13: I got a call from my father. Voice 14: The phone rang, it woke me up.

Giọng nói 13: Tôi nhận được điện thoại từ ba mình. Giọng nói 14: Điện thoại đổ chuông, dựng tôi dậy.

My business partner told me to turn on the television.

Đối tác kinh doanh của tôi nói hãy bật TV lên.

Voice 15: So I switched on the television.

Giọng nói 15: Tôi bật TV lên.

Voice 16: All channels in Italy were displaying the same thing.

Giọng nói 16: Tất cả mọi kênh của Ý đều phát cùng một hình ảnh

Voice 17: The Twin Towers. Voice 18: The Twin Towers.

Giọng nói 17: Tháp Đôi Giọng nói 18: Tháp Đôi.

JB: And you move from there

JB: Và bạn sẽ đi từ chỗ này

into that open, cavernous space.

tới một không gian mở, có nhiều ngóc ngách.

This is the so-called slurry wall.

Đây là một bức tường xi măng.

It's the original, excavated wall at the base of the World Trade Center

Nó là bức tường còn sót lại ở tầng hầm của Trung tâm Thương mại Thế giới

that withstood the actual pressure from the Hudson River

và vẫn chống chọi lại với áp suất của dòng sông Hudson

for a full year after the event itself.

trong suốt một năm sau sự kiên này.

And so we thought about carrying that sense of authenticity,

Chúng tôi cũng nghĩ làm sao để có thể thực sự truyền tải cái cảm xúc thực sự

of presence of that moment

khi hiện diện trong khoảnh khắc ấy

into the actual exhibition itself.

vào trong không gian triển lãm.

And we tell the stories of being inside the towers

Chúng tôi đã kể những câu chuyện ở bên trong tháp đôi

through that same audio collage,

qua cùng những cuộn băng ghi âm của nhiều người,

so you're hearing people literally talking about

nên các bạn sẽ nghe thấy mọi người kể chân thực

seeing the planes as they make their way into the building,

họ thấy máy bay khi đang đi vào trong tòa nhà

or making their way down the stairwells.

hoặc khi đang xuống cầu thang.

And as you make your way into the exhibition

Và khi bạn tiến vào trong triển lãm,

where it talks about the recovery,

nơi mà người ta kể về sự phục hồi sau thảm họa đó,

we actually project directly onto these moments

chúng tôi chiếu thẳng vào những khoảnh khắc

of twisted steel all of the experiences from people

từ giữa thanh sắt cong vênh, những trải nghiệm của người trong cuộc

who literally excavated on top of the pile itself.

những người đã thực sự ngoi lên trên những đống đổ nát.

And so you can hear oral histories --

Bạn có thể nghe thấy lịch sử được chép lại qua giọng nói..

so people who were actually working the so-called bucket brigades

những người xách từng xô nước để chữa cháy

as you're seeing literally the thousands of experiences

bạn sẽ thấy hàng ngàn trải nghiệm

from that moment.

kể từ khoảnh khắc ấy

And as you leave that storytelling moment

Khi bạn rời khỏi khoảnh khắc ấy của câu chuyện

understanding about 9/11,

hiểu thêm về ngày 11/9,

we then turn the museum back into a moment of listening

khi đó chúng tôi sẽ đưa bảo tàng quay trở lại khoảnh khắc của sự lắng nghe

and actually talk to the individual visitors

và chuyện trò với từng vị khách một

and ask them their own experiences about 9/11.

hỏi họ về trải nghiệm của chính họ về sự kiện 11/9.

And we ask them questions that are actually

Chúng tôi hỏi họ những câu hỏi mà, thực ra,

not really answerable, the types of questions

không thực sự có thể trả lời, kiểu câu hỏi mà

that 9/11 itself draws forth for all of us.

chính sự kiện 11/9 ấy đã đặt ra cho chúng ta.

And so these are questions like,

Những câu hỏi như là:

"How can a democracy balance freedom and security?"

"Làm sao một nền dân chủ có thể cân bằng được giữa tự do và an ninh?"

"How could 9/11 have happened?"

"Làm sao sự kiện ngày 11/9 xảy ra được?"

"And how did the world change after 9/11?"

"Sau sự kiện 11/9, thế giới đã thay đổi như thế nào?"

And so these oral histories,

Và những điều này chính là lịch sử được ghi lại bằng tiếng nói.

which we've actually been capturing already for years,

Chúng tôi đã làm thu thập những ghi âm này từ lâu,

are then mixed together with interviews

sau đó trộn chúng với những cuộc phỏng vấn

that we're doing with people like Donald Rumsfeld,

với những vị như Donald Rumsfeld,

Bill Clinton, Rudy Giuliani,

Bill Clinton, Rudy Giuliani,

and you mix together these different players

và trộn lẫn những giọng nói khác nhau

and these different experiences,

những trải nghiệm khác nhau,

these different reflection points about 9/11.

những quan điểm khác nhau về sự kiện 11/9.

And suddenly the institution, once again,

Bỗng dưng, bảo tàng này, một lần nữa,

turns into a listening experience.

trở thành một trải nghiệm lắng nghe.

So I'll play you just a short excerpt

Tôi sẽ mở một đoạn băng ngắn

of a mockup that we made of a couple of these voices,

một đoạn băng thử trộn các giọng nói lại với nhau,

but you really get a sense

nhưng các bạn sẽ cảm nhận được

of the poetry of everyone's reflection on the event.

sự tổng hợp hài hòa những suy ngẫm của mọi người về sự kiện này.

(Video) Voice 1: 9/11 was not just a New York experience.

Giọng nói 1: 11/9 không chỉ là điều một mình New York phải trải qua

Voice 2: It's something that we shared, and it's something that united us.

Giọng nói 2: Nó là điều chúng ta đã cùng chia sẻ, và cũng là điều đã gắn kết chúng ta lại với nhau.

Voice 3: And I knew when I saw that,

Giọng nói 3: Khi xem nó, tôi biết được rằng

people who were there that day who immediately

những người có mặt ngày hôm đó và ngay lập tức

went to help people known and unknown to them

giúp đỡ người quen lẫn người mình không quen

was something that would pull us through.

đã là một cái gì khuyến khích chúng ta.

Voice 4: All the outpouring of affection and emotion

Giọng nói 4: Tất cả những dốc đổ thương yêu, cảm xúc

that came from our country was something really

từ đất nước chúng ta đã là một cái gì đó thực sự

that will forever, ever stay with me.

mãi mãi còn lại trong lòng tôi.

Voice 5: Still today I pray and think about those

Giọng nói 5: Đến hôm nay tôi vẫn cầu nguyện và nghĩ về

who lost their lives,

những người đã thiệt mạng,

and those who gave their lives to help others,

đã hy sinh mạng sống của mình để giúp đỡ người khác

but I'm also reminded of the fabric of this country,

nhưng tôi cũng được nhắc nhở về những sợi dây kết nên đất nước này

the love, the compassIon, the strength,

tình yêu thương, lòng trắc ẩn, sức mạnh,

and I watched a nation come together

và tôi đã thấy cả dân tộc xích gần lại với nhau

in the middle of a terrible tragedy.

ngay trong giữa bi kịch kinh hoàng

JB: And so as people make their way out of the museum,

JB: Khi mọi người bước ra khỏi bảo tàng,

reflecting on the experience, reflecting on their own thoughts of it,

suy ngẫm về sự kiện, ngẫm lại chính nhận định của mình về nó

they then move into the actual space of the memorial itself,

họ sẽ đi về phía đài tưởng niệm

because they've gone back up to grade,

vì họ đã vừa lùi về lịch sử.

and we actually got involved in the memorial

Chúng tôi cũng tham gia xây dựng đài tưởng niệm

after we'd done the museum for a few years.

sau khi hoàn thành bảo tàng một vài năm.

The original designer of the memorial, Michael Arad,

Người thiết kế ban đầu của đài tưởng niệm là Michael Arad,

had this image in his mind of all the names appearing

đã hình dung rằng những cái tên sẽ được viết

undifferentiated, almost random,

cùng một kiểu, ngẫu nhiên,

really a poetic reflection on top of the nature

nhằm khắc họa một nét trữ tình vượt lên

of a terrorism event itself,

hiện thực của chủ nghĩa khủng bố.

but it was a huge challenge for the families, for the foundation,

Nhưng đây là một thách thức lớn cho các gia đình, tổ chức

certainly for the first responders,

những người phản ứng đầu tiên

and there was a negotiation that went forth

Mọi người đã thảo luận và rồi

and a solution was found

tìm ra giải pháp

to actually create not an order in terms of chronology,

đó là không nêu tên theo kiểu kỷ yếu

or in terms of alphabetical,

hay theo thứ tự A-B-C

but through what's called meaningful adjacency.

mà theo những nhóm tên gắn kết theo một ý nghĩa nào đó

So these are groupings of the names themselves

Đây là các nhóm tên

which appear undifferentiated but actually have an order,

trông hoàn toàn giống nhau nhưng vẫn theo một thứ tự nhất định

and we, along with Jer Thorp, created an algorithm

và chúng tôi, cùng với Jer Thorp đã lập một thuật toán

to take massive amounts of data

để xử lý một lượng dữ liệu khổng lồ

to actually start to connect together all these different names themselves.

và bắt đầu liên kết những cái tên khác biệt này lại với nhau.

So this is an image of the actual algorithm itself

Đây là hình ảnh của thật toán đó

with the names scrambled for privacy,

Với những cái tên đã được đảo lộn nhằm giữ kín danh tính,

but you can see that these blocks of color

nhưng bạn vẫn có thể thấy những khối màu này

are actually the four different flights,

là bốn chuyến bay khác nhau,

the two different towers, the first responders,

hai tháp khác nhau, người phản ứng đầu tiên,

and you can actually see within that different floors,

và có thể thấy trong những tầng khác nhau đó,

and then the green lines are the interpersonal connections

và những đường xanh lá cây là mối liên hệ giữa các nạn nhân

that were requested by the families themselves.

mà chính các gia đình yêu cầu đưa vào.

And so when you go to the memorial,

Khi tiến vào đài tưởng niệm,

you can actually see the overarching organization

bạn sẽ thấy những phần uốn vòm

inside of the individual pools themselves.

bên trong từng hồ nước

You can see the way that the geography of the event

Bạn có thể thấy cách mà đặc điểm địa lý của sự kiện này

is reflected inside of the memorial,

được khắc họa lại trong đài tưởng niệm,

and you can search for an individual name,

Bạn có thể tìm một cái tên nào đấy

or in this case an employer, Cantor Fitzgerald,

giả dụ một nhân viên tên là Cantor Fitzgerald,

and see the way in which all of those names,

và thấy cách những cái tên đó,

those hundreds of names, are actually organized

hàng trăm cái tên đó được sắp xếp

onto the memorial itself,

ở trong đài tưởng niệm,

and use that to navigate the memorial.

và qua đó có thể tìm những ký ức về họ.

And more importantly, when you're actually at the site

Quan trọng hơn cả, khi mà bạn thực sự bước vào

of the memorial, you can see those connections.

đài tưởng niệm, bạn sẽ thấy những mối liên hệ này.

You can see the relationships between the different names themselves.

Bạn sẽ thấy mối quan hệ giữa những cái tên khác nhau.

So suddenly what is this undifferentiated, anonymous

Vậy là những cái tên bình thường, vô danh,

group of names springs into reality as an individual life.

đã trở thành một cá nhân, một cuộc đời thực.

In this case, Harry Ramos,

Trong trường hợp này, Harry Ramos,

who was the head trader at an investment bank,

trưởng phòng giao dịch của một ngân hàng đầu tư

who stopped to aid Victor Wald on the 55th floor of the South Tower.

đã dừng lại để giúp đỡ Victor Wald tại tầng 55 của tòa tháp phía nam

And Ramos told Wald, according to witnesses,

Theo lời kể của một nhân chứng, Ramos nói với Wald:

"I'm not going to leave you."

"Tôi sẽ không bỏ anh lại một mình đâu!"

And Wald's widow requested that they be listed next to each other.

Và người vợ góa của Wald đã yêu cầu đặt tên hai người cạnh nhau

Three generations ago, we had to actually get people

Cách đây ba thế hệ, chúng ta đã phải lôi kéo mọi người

to go out and capture the stories for common people.

ra ngoài và kể lại những câu chuyện cho ai đấy.

Today, of course, there's an unprecedented amount of stories

Ngày nay, đương nhiên, có không biết bao nhiêu những câu chuyện chưa từng được kể

for all of us that are being captured for future generations.

để chúng ta lưu lại cho những thế hệ tương lai.

And this is our hope, that's there's poetry inside of each of our stories.

Đây là niềm hi vọng của chúng tôi, rằng là bên trong mỗi câu chuyện đều chứa đựng những áng văn thơ. ở trong mỗi câu chuyện của chúng ta.

Thank you very much.

Cảm ơn các bạn rất nhiều!

(Applause)

Vỗ tay