Eric Berlow and Sean Gourley: Mapping ideas worth spreading

Eric Berlow and Sean Gourley: Lập bản đồ những ý tưởng đáng được lan truyền

Translator: Ha Nguyen Thu Reviewer: Nhu PHAM

Eric Berlow: I'm an ecologist, and Sean's a physicist,

Eric Berlow: Tôi là nhà sinh thái học, và Sean là nhà vật lí học,

and we both study complex networks.

chúng tôi cùng nghiên cứu các mạng phức hợp.

And we met a couple years ago when we discovered

Chúng tôi đã gặp nhau vài năm trước khi phát hiện ra

that we had both given a short TED Talk

cả hai đều có bài nói ngắn trên TED Talk

about the ecology of war,

về chiến tranh sinh thái,

and we realized that we were connected

và nhận ra rằng cả hai có liên hệ với nhau

by the ideas we shared before we ever met.

qua các ý tưởng được chia sẻ từ trước cả khi chúng tôi gặp nhau.

And then we thought, you know, there are thousands

Rồi sau đó chúng tôi nghĩ, như các bạn biết đó, có hàng nghìn

of other talks out there, especially TEDx Talks,

các bài nói, đặc biệt là TEDx Talk,

that are popping up all over the world.

đang được lan rộng khắp nơi trên thế giới.

How are they connected,

and what does that global conversation look like?

Làm thế nào mà chúng được kết nối,

và cuộc hội thoại toàn cầu đó diễn ra thế nào?

So Sean's going to tell you a little bit about how we did that.

Sau đây, Sean sẽ nói một chút về công việc mà chúng tôi đã làm.

Sean Gourley: Exactly. So we took 24,000 TEDx Talks

Đúng vậy. Chúng tôi thu thập 24.000 bài nói chuyện TEDx

from around the world, 147 different countries,

từ khắp nơi trên thế giới, 147 nước khác nhau,

and we took these talks and we wanted to find

và lấy những bài nói chuyện này và chúng tôi muốn tìm hiểu

the mathematical structures that underly

cấu trúc toán học ẩn sâu bên trong

the ideas behind them.

các ý tưởng đằng sau các bài nói.

And we wanted to do that so we could see how

Và chúng tôi muốn làm việc đó để xem

they connected with each other.

liệu chúng liên quan với nhau như thế nào.

And so, of course, if you're going to do this kind of stuff,

Và dĩ nhiên rằng, nếu làm công việc này

you need a lot of data.

các bạn cần rất nhiều dữ liệu.

So the data that you've got is a great thing called YouTube,

Và dữ liệu mà các bạn có là một thứ tuyệt vời gọi là YouTube,

and we can go down and basically pull

và chúng ta có thể truy cập

all the open information from YouTube,

và xem tất cả thông tin mở trên YouTube,

all the comments, all the views, who's watching it,

tất cả các lời bình luận, tất cả các lượt xem, ai đang xem

where are they watching it, what are they saying in the comments.

xem ở đâu, nói gì trong phần bình luận.

But we can also pull up, using speech-to-text translation,

Nhưng chúng ta cũng có thể trích dẫn, sử dụng công cụ dịch giọng nói ra văn bản,

we can pull the entire transcript,

chúng ta có thể trích toàn bộ văn bản

and that works even for people with kind of funny accents like myself.

nó thậm chí còn nhận được giọng của người có kiểu giọng buồn cười giống như tôi.

So we can take their transcript

Như vậy, chúng ta có thể lấy bản dịch

and actually do some pretty cool things.

và làm những việc hay ho từ đó.

We can take natural language processing algorithms

Chúng ta có thể dùng thuật toán xử lí ngôn ngữ gốc

to kind of read through with a computer, line by line,

để đọc từng dòng một trên máy tính,

extracting key concepts from this.

trích rút các khái niệm quan trọng ở đó.

And we take those key concepts and they sort of form

Và chúng tôi lấy những khái niệm chủ chốt và chúng tạo nên

this mathematical structure of an idea.

cấu trúc toán học về ý tưởng này.

And we call that the meme-ome.

Chúng tôi gọi nó là meme-ome.

And the meme-ome, you know, quite simply,

Và cái meme-ome đó, như các bạn biết, rất đơn giản,

is the mathematics that underlies an idea,

là toán học nằm sau một khái niệm.

and we can do some pretty interesting analysis with it,

và chúng tôi tiến hành một số phân tích thú vị với nó,

which I want to share with you now.

và tôi muốn chia sẻ nó với các bạn bây giờ.

So each idea has its own meme-ome,

Như vậy, mỗi ý niệm có một meme-ome riêng,

and each idea is unique with that,

và mỗi ý niệm đó đều có điểm đặc trưng riêng,

but of course, ideas, they borrow from each other,

nhưng tất nhiên, các ý niệm, chúng vay mượn lẫn nhau,

they kind of steal sometimes,

chúng đôi khi còn đánh cắp lẫn nhau nữa,

and they certainly build on each other,

và chúng chắc chắn được xây dựng dựa vào nhau,

and we can go through mathematically

và chúng tôi có thể kiểm tra về mặt toán học

and take the meme-ome from one talk

và lấy được meme-ome từ một bài nói chuyện

and compare it to the meme-ome from every other talk,

so sánh nó với meme-ome từ các bài nói chuyện khác,

and if there's a similarity between the two of them,

và nếu có sự tương đồng giữa hai cái,

we can create a link and represent that as a graph,

chúng tôi có thể tạo ra một liên kết và biểu diễn nó lên biểu đồ,

just like Eric and I are connected.

giống như Eric và tôi liên kết với nhau.

So that's theory, that's great.

Như vậy, đó là lí thuyết, thật tuyệt vời.

Let's see how it works in actual practice.

Chúng ta cùng xem nó làm việc thế nào trong thực tế.

So what we've got here now is the global footprint

Vậy là, chúng ta đã có ở đây dấu tích toàn cầu

of all the TEDx Talks over the last four years

của tất cả các bài nói chuyện TEDx trong bốn năm qua

exploding out around the world

lan tỏa ra toàn thế giới

from New York all the way down to little old New Zealand in the corner.

từ New York xuống đến tận góc nhỏ của New Zealand.

And what we did on this is we analyzed the top 25 percent of these,

Và những gì chúng tôi đã làm đó là phân tích 25% bài nói hàng đầu,

and we started to see where the connections occurred,

và xem xét sự kết nối này bắt nguồn từ đầu,

where they connected with each other.

từ đâu mà chúng kết nối với nhau.

Cameron Russell talking about image and beauty

Cameron Russell nói về những hình ảnh và nét đẹp

connected over into Europe.

liên hệ trực tiếp với Châu Âu.

We've got a bigger conversation about Israel and Palestine

Chúng ta có một cuộc đối thoại lớn hơn về Israel và Palestine

radiating outwards from the Middle East.

lan ra ngoài từ phía Trung Đông.

And we've got something a little broader

Và chúng ta có một vài thứ lớn hơn

like big data with a truly global footprint

như dữ liệu lớn với dấu vết toàn cầu thật sự

reminiscent of a conversation

gợi nhớ về một cuộc trò chuyện

that is happening everywhere.

đã diễn ra ở khắp mọi nơi.

So from this, we kind of run up against the limits

Vì vậy từ đó, chúng tôi gần như đi ngược lại với giới hạn

of what we can actually do with a geographic projection,

của những gì mà chúng tôi làm với dự án địa lý,

but luckily, computer technology allows us to go out

nhưng may thay, công nghệ máy tính đã cho phép chúng tôi

into multidimensional space.

với tới không gian đa chiều.

So we can take in our network projection

Vì thế, chúng tôi có thể lấy dự án mạng lưới của mình

and apply a physics engine to this,

và áp dụng một động cơ vật lý vào đó,

and the similar talks kind of smash together,

và những bài nói tương tự sẽ được gộp lại với nhau,

and the different ones fly apart,

và những bài khác biệt thì sẽ tách ra,

and what we're left with is something quite beautiful.

và những gì chúng tôi để lại là những thứ rất đẹp.

EB: So I want to just point out here that every node is a talk,

EB: Vì thế tôi muốn chỉ ra ở đây mỗi giao điểm là một bài thuyết trình,

they're linked if they share similar ideas,

chúng được kết nối với nhau nếu chia sẻ những ý tưởng tương đồng,

and that comes from a machine reading

được lấy từ chiếc máy thông dịch

of entire talk transcripts,

của toàn bộ văn bản bài nói chuyện,

and then all these topics that pop out,

và rồi tất cả những đề tài này sẽ nổi bật lên,

they're not from tags and keywords.

không phải từ các thẻ và từ khoá.

They come from the network structure

Chúng bắt nguồn từ cấu trúc mạng lưới

of interconnected ideas. Keep going.

của những ý tưởng liên kết với nhau. Cứ tiếp tục như vậy.

SG: Absolutely. So I got a little quick on that,

SG: Tất nhiên. Vì thế tôi nói hơi nhanh về nó,

but he's going to slow me down.

nhưng anh ấy đang làm tôi chậm lại.

We've got education connected to storytelling

Chúng tôi có sự giáo dục liên quan tới cách kể chuyện

triangulated next to social media.

theo hình tam giác bên cạnh các phương tiện truyền thông xã hội.

You've got, of course, the human brain right next to healthcare,

Bạn có, tất nhiên, não phải của con người ngay kế bên việc chăm sóc sức khoẻ,

which you might expect,

điều mà bạn có thể đang mong đợi,

but also you've got video games, which is sort of adjacent,

bạn còn có được những trò chơi điện tử, thứ đại loại là sự liền kề,

as those two spaces interface with each other.

vì hai không gian của chúng giao tiếp với nhau.

But I want to take you into one cluster

Nhưng tôi muốn đưa bạn vào một trong những nhóm

that's particularly important to me, and that's the environment.

mà quan trọng đối với tôi, và đó là môi trường.

And I want to kind of zoom in on that

Và tôi muốn đi sâu vào nó và xem

and see if we can get a little more resolution.

nếu chúng ta có thể có nhiều độ phân giải hơn.

So as we go in here, what we start to see,

Vì thế, khi đi đến đây, những gì chúng ta bắt đầu nhìn thấy,

apply the physics engine again,

áp dụng các động cơ vật lý một lần nữa,

we see what's one conversation

chúng ta nhìn thấy rằng một cuộc nói chuyện

is actually composed of many smaller ones.

là sự kết hợp giữa những cuộc nói chuyện nhỏ hơn.

The structure starts to emerge

Cấu trúc bắt đầu nổi lên

where we see a kind of fractal behavior

từ nơi mà chúng ta thấy một loạt phân đoạn các hành vi

of the words and the language that we use

của những từ ngữ và ngôn ngữ mà chúng ta sử dụng

to describe the things that are important to us

để miêu tả những điều quan trọng đối với mình

all around this world.

ở mọi nơi trên trái đất.

So you've got food economy and local food at the top,

bạn có được ngành kinh tế thực phẩm và thực phẩm địa phương ở hàng đầu,

you've got greenhouse gases, solar and nuclear waste.

bạn có khí nhà kính, năng lượng mặt trời và chất thải hạt nhân.

What you're getting is a range of smaller conversations,

Những gì bạn đang có là một loạt những cuộc hội thoại,

each connected to each other through the ideas

liên kết với nhau qua những ý tưởng

and the language they share,

và ngôn ngữ ,

creating a broader concept of the environment.

sáng tạo ra một khái niệm rộng hơn về môi trường.

And of course, from here, we can go

Và tất nhiên, từ đây, chúng ta có thể đi tới

and zoom in and see, well, what are young people looking at?

và phóng to để nhìn, và có lẽ, người trẻ đang nhìn vào những gì?

And they're looking at energy technology and nuclear fusion.

Và họ đang tìm hiểu về công nghệ năng lượng và hợp nhất hạt nhân nguyên tử.

This is their kind of resonance

Đây là loại cộng hưởng của chúng

for the conversation around the environment.

cho cuộc nói chuyện xung quanh môi trường.

If we split along gender lines,

Nếu phân chia theo dòng giới tính,

we can see females resonating heavily

chúng ta có thể nhìn thấy phụ nữ có cộng hưởng mạnh mẽ

with food economy, but also out there in hope and optimism.

với nền kinh tế thực phẩm, và còn sự hy vọng và lạc quan.

And so there's a lot of exciting stuff we can do here,

Và vì thế có rất nhiều những thứ rất thú vị mà chúng ta có thể làm ở đây,

and I'll throw to Eric for the next part.

tôi sẽ để Eric nói phần tiếp theo.

EB: Yeah, I mean, just to point out here,

EB: Vâng, ý tôi là, chỉ ra ở đây,

you cannot get this kind of perspective

bạn không thể hiểu được loại quan điểm này

from a simple tag search on YouTube.

từ một từ khoá đơn giản trên Youtube.

Let's now zoom back out to the entire global conversation

Giờ hãy phóng rộng ra toàn bộ cuộc nói chuyện trên toàn cầu

out of environment, and look at all the talks together.

nằm ngoài môi trường, và cùng nhìn vào tất cả những buổi nói chuyện.

Now often, when we're faced with this amount of content,

Thường thì giờ đây, khi đối mặt với số lượng nội dung này,

we do a couple of things to simplify it.

chúng ta làm một vài điều để đơn giản hoá nó.

We might just say, well,

Chúng ta có thể nói, như,

what are the most popular talks out there?

Buổi nói chuyện nào là nổi tiếng nhất ?

And a few rise to the surface.

Và một số vấn đề nổi cộm,

There's a talk about gratitude.

Có một cuộc nói chuyện về lòng biết ơn.

There's another one about personal health and nutrition.

Có cuộc nói chuyện khác về sức khoẻ và dinh dưỡng cá nhân.

And of course, there's got to be one about porn, right?

Và tất nhiên, sẽ có một cái về đề tài khiêu dâm, phải không?

And so then we might say, well, gratitude, that was last year.

Và vì thế, chúng ta có thể nói, rồi về lòng biết ơn, nó đã

What's trending now? What's the popular talk now?

Bây giờ thì xu hướng là gì? Cuộc nói chuyện nào là phổ biến?

And we can see that the new, emerging, top trending topic

Và chúng ta có thể xem đề tài mới nổi và xu hướng

is about digital privacy.

là về tính riêng tư kỹ thuật số.

So this is great. It simplifies things.

Vì thế nó rất tuyệt. Nó đơn giản hoá mọi điều.

But there's so much creative content

Nhưng có quá nhiều nội dung sáng tạo

that's just buried at the bottom.

vừa bị chôn vùi dưới đáy.

And I hate that. How do we bubble stuff up to the surface

Và tôi ghét điều đó. Làm thế nào để đẩy chúng lên trên bề mặt

that's maybe really creative and interesting?

khi mà chúng có thể thực sự sáng tạo và thú vị?

Well, we can go back to the network structure of ideas

Vậy thì, chúng ta có thể quay lại cấu trúc mạng lưới ý tưởng

to do that.

để làm điều đó.

Remember, it's that network structure

Nhớ rằng, đó là cấu trúc mạng lưới

that is creating these emergent topics,

mà sáng tạo ra những đề tài nổi bật,

and let's say we could take two of them,

và hãy nói rằng chúng ta có thể làm cả hai điều đó,

like cities and genetics, and say, well, are there any talks

giống như những thành phố và di truyền học, đó là bất cứ cuộc nói chuyện nào

that creatively bridge these two really different disciplines.

sáng tạo cầu nối giữa hai lĩnh vực khác nhau.

And that's -- Essentially, this kind of creative remix

Và đó - Quan trọng là, sự hòa trộn sáng tạo này

is one of the hallmarks of innovation.

là một trong những tâm điểm của sự cải tiến.

Well here's one by Jessica Green

Và đây là một bài nói của Jessica Green

about the microbial ecology of buildings.

về hệ sinh thái thu nhỏ của các toà nhà.

It's literally defining a new field.

Nó định nghĩa một lĩnh vực mới.

And we could go back to those topics and say, well,

Và chúng ta quay lại những đề tài này và nói, thì

what talks are central to those conversations?

bài nói nào là tâm điểm của những cuộc nói chuyện này?

In the cities cluster, one of the most central

Ở cụm thành phố, một trong những bài nói trung tâm

was one by Mitch Joachim about ecological cities,

là bài nói của Mitch Joachim vềcác thành phố sinh thái,

and in the genetics cluster,

và trong cụm di truyền học,

we have a talk about synthetic biology by Craig Venter.

chúng ta có cuộc nói chuyện về sinh học tổng hợp của Craig Venter.

These are talks that are linking many talks within their discipline.

Đây là những bài nói được kết nối từ nhiều bài nói chuyện khác cùng lĩnh vực.

We could go the other direction and say, well,

Chúng ta có thể đi theo hướng khác và nói, thì,

what are talks that are broadly synthesizing

những gì những cuộc nói chuyện tổng hợp được

a lot of different kinds of fields.

mở rộng ra nhiều lĩnh vực khác nhau.

We used a measure of ecological diversity to get this.

Chúng ta đã dùng thước đo về sự đa dạng sinh thái để hiểu về nó.

Like, a talk by Steven Pinker on the history of violence,

Giống như, một buổi nói chuyện của Steven Pinker về lịch sử của bạo lực,

very synthetic.

rất tổng quát.

And then, of course, there are talks that are so unique

Và rồi, tất nhiên, có nhiều bài nói rất đặc biệt

they're kind of out in the stratosphere, in their own special place,

chúng dường như ra khỏi tầng bình lưu, trong một không gian đặc biệt,

and we call that the Colleen Flanagan index.

và chúng ta gọi đó là chỉ số của Collegn Flanagan.

And if you don't know Colleen, she's an artist,

Và nếu như bạn không biết Collen, cố ấy là một hoạ sỹ,

and I asked her, "Well, what's it like out there

và tôi hỏi cô ấy,"Sẽ như thế nào khi ở đó,

in the stratosphere of our idea space?"

ở tầng bình lưu của không gian ý tưởng của chúng ta?

And apparently it smells like bacon.

Và chắc rằng chúng có mùi như thịt xộng khói.

I wouldn't know.

Tôi cũng không biết.

So we're using these network motifs

Vì thế, chúng tôi sử dụng mô- tuýp mạng lưới

to find talks that are unique,

để tìm ra những bài nói đặc biệt

ones that are creatively synthesizing a lot of different fields,

những bài nói tổng hợp nhiều lĩnh vực khác nhau

ones that are central to their topic,

những bài trung tâm trong chủ đề của chúng,

and ones that are really creatively bridging disparate fields.

và những bài nói là cầu nối của những lĩnh vực khác nhau.

Okay? We never would have found those with our obsession

Okay? Chúng ta sẽ chẳng bao giờ tìm ra những thứ mà ta ám ảnh

with what's trending now.

với những gì đang trở thành xu hướn g hiện nay.

And all of this comes from the architecture of complexity,

Và tất cả chúng đều từ kiến trúc của sự phức tạp

or the patterns of how things are connected.

hoặc những phương thức mà ở đó mọi thứ liên kết với nhau.

SG: So that's exactly right.

SG: Đúng như vậy.

We've got ourselves in a world

Chúng tôi đã tự đưa mình vào một thế giới

that's massively complex,

cực kỳ phức tạp

and we've been using algorithms to kind of filter it down

and sử dụng các thuật toán để sàng lọc

so we can navigate through it.

những thứ mà ta có thể điều hướng.

And those algorithms, whilst being kind of useful,

Và những thuật toán đó, mặc dù khá hữu dụng

are also very, very narrow, and we can do better than that,

nhưng rất có giới hạn, và chúng ta có thể làm hơn thế,

because we can realize that their complexity is not random.

bởi vì ta nhận ra sự phức tạp đó không phải là ngẫu nhiên.

It has mathematical structure,

Chúng có cấu trúc toán học,

and we can use that mathematical structure

và chúng ta có thể sử dụng cấu trúc toán học đó

to go and explore things like the world of ideas

để khám phá những điều như thế giới của ý tưởng

to see what's being said, to see what's not being said,

để nhìn thấy những gì đã được nói tới, những gì chưa được nhắc đến,

and to be a little bit more human

và một chút gì đó con người hơn

and, hopefully, a little smarter.

và, hy vọng rằng, thông minh hơn một chút

Thank you.

Xin cám ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)