Shekhar Kapur: We are the stories we tell ourselves

Translator: Phuong Anh Tran Hoang Reviewer: Diem Hoang

So, I was just asked to go and shoot this film called "Elizabeth."

Tôi được yêu cầu quay một bộ phim tên là "Elizabeth".

And we're all talking about this great English icon and saying,

Chúng tôi đang nói về một biểu tượng vĩ đại của Anh

"She's a fantastic woman, she does everything.

"Bà ấy là một phụ nữ tuyệt vời bà ấy làm được mọi việc

How are we going to introduce her?"

Chúng ta nên giới thiệu bà ấy như thế nào?"

So we went around the table with the studio and the producers and the writer,

Chúng tôi cùng bàn với đoàn phim, nhà sản xuất, biên kịch,

and they came to me and said, "Shekhar, what do you think?"

và họ hỏi tôi: "Shekhar, anh nghĩ sao?"

And I said, "I think she's dancing."

Tôi nói: "Tôi nghĩ bà ấy đang nhảy."

And I could see everybody looked at me,

Và tôi có thể thấy mọi người nhìn tôi,

somebody said, "Bollywood."

một người nói, "Bollywood."

The other said, "How much did we hire him for?"

Người khác nói: "Chúng ta thuê hắn với giá bao nhiêu nhỉ?"

And the third said, "Let's find another director."

Và người thứ ba nói, "Hãy đi tìm một đạo diễn khác."

I thought I had better change.

Tôi nghĩ rằng tôi nên thay đổi.

So we had a lot of discussion on how to introduce Elizabeth,

Chúng tôi đã bàn rất nhiều về cách giới thiệu Elizabeth,

and I said, "OK, maybe I am too Bollywood.

và tôi nói: "Ok, có lẽ tôi quá Bollywood.

Maybe Elizabeth, this great icon, dancing?

Có thể Elizabeth, biểu tượng vĩ đại, nhảy?

What are you talking about?"

Tôi đang nói gì vậy?"

So I rethought the whole thing,

Vì thế tôi nghĩ lại toàn bộ mọi chuyện,

and then we all came to a consensus.

và rồi chúng tôi đi đến một kết luận.

And here was the introduction of this

Và đây là đoạn giới thiệu

great British icon called "Elizabeth."

biểu tượng nữ hoàng Anh "Elizabeth."

Leicester: May I join you, my lady?

Leicester: Tôi có thể tham gia với nàng không, nữ hoàng của tôi?

Elizabeth: If it please you, sir.

Elizabeth: Nếu điều đó làm ngài vui lòng.

(Music)

(Nhạc)

Shekhar Kapur: So she was dancing.

Shekhar Kapur: Và cô ấy đang nhảy.

So how many people who saw the film did not get

Và có bao nhiêu người xem phim có thể không hiểu được rằng

that here was a woman in love,

đây là một người phụ nữ đang yêu,

that she was completely innocent

rằng cô ấy hoàn toàn ngây thơ

and saw great joy in her life, and she was youthful?

And how many of you did not get that?

Bao nhiêu người trong các bạn không hiểu được điều đó?

That's the power of visual storytelling,

Đó là sức mạnh của kể chuyện bằng hình ảnh,

that's the power of dance, that's the power of music:

đó là sức mạnh của nhảy, sức mạnh của âm nhạc:

the power of not knowing.

sức mạnh của sự mơ hồ

When I go out to direct a film,

Khi tôi đạo diễn một bộ phim,

every day we prepare too much, we think too much.

mỗi ngày chúng tôi chuẩn bị quá nhiều suy nghĩ quá nhiều

Knowledge becomes a weight upon wisdom.

Kiến thức trở thành gánh nặng đối với trí tuệ.

You know, simple words lost

Bạn biết đấy, những từ đơn giản biến mất

in the quicksand of experience.

trong vũng cát lún của kinh nghiệm.

So I come up, and I say,

Vì thế tôi nói

"What am I going to do today?" I'm not going to do what I planned to do,

"Hôm nay tôi sẽ làm gì?" Tôi sẽ không làm điều mà tôi đã lên kế hoạch

and I put myself into absolute panic.

tôi đẩy mình vào nỗi sợ hãi cùng cực.

It's my one way of getting rid of my mind,

Đó là cách để tôi thoát khỏi tâm trí của mình,

getting rid of this mind that says,

thoát khỏi cái tâm tưởng nói rằng,

"Hey, you know what you're doing. You know exactly what you're doing.

"Hey, anh biết làm gì mà Anh biết chính xác anh làm gì

You're a director, you've done it for years."

Anh là đạo diễn, anh đã làm điều đó bao năm qua."

So I've got to get there

Và tôi phải trải qua điều đó

and be in complete panic.

trong tâm thế hoàn toàn hoảng loạn

It's a symbolic gesture. I tear up the script,

Đó là một cử chỉ biểu tượng Tôi xé bản thảo

I go and I panic myself, I get scared.

tôi tự làm mình hoảng loạn, tôi sợ hãi.

I'm doing it right now; you can watch me. I'm getting nervous,

Tôi đang làm điều đó; các bạn có thể nhìn tôi. Tôi đang lo lắng,

I don't know what to say, I don't know what I'm doing, I don't want to go there.

Tôi không biết nói gì, làm gì tôi không muốn đến phim trường

And as I go there, of course, my A.D. says,

Và khi tôi đến, trợ lí tôi bảo rằng

"You know what you're going to do, sir." I say, "Of course I do."

"Anh biết anh sẽ làm gì mà" Tôi nói: "Tất nhiên là tôi biết".

And the studio executives, they would say,

Và cả các giám đốc hãng phim nữa, họ nói:

"Hey, look at Shekhar. He's so prepared."

"Nhìn Shekhar kìa. Anh ấy rất sẵn sàng."

And inside I've just been listening to Nusrat Fateh Ali Khan

Và bên trong thì tôi đang lắng nghe Nusrat Fateh Ali Khan

because he's chaotic.

bởi vì anh ấy hỗn loạn.

I'm allowing myself to go into chaos

Tôi cho phép bản thân rơi vào hỗn loạn

because out of chaos, I'm hoping some moments of truth will come.

bởi vì từ hỗn loạn, tôi hi vọng thời khắc của sự thật sẽ đến

All preparation is preparation.

Mọi sự chuẩn bị đều chỉ là chuẩn bị.

I don't even know if it's honest.

Tôi còn không biết chúng có đúng không

I don't even know if it's truthful.

Tôi cũng không biết chúng có thật không.

The truth of it all comes on the moment, organically,

Sự thật xảy ra trong một khoảnh khắc

and if you get five great moments

và nếu bạn có được năm thời khác tuyệt vời

of great, organic stuff

của những thứ lớn lao, có hệ thống

in your storytelling, in your film,

trong cách kể chuyện của bạn, trong bộ phim của bạn

your film, audiences will get it.

thì bộ phim đó, khán giả sẽ hiểu được.

So I'm looking for those moments, and I'm standing there

Và thế là tôi tìm kiếm những thời khắc đó, tôi ở đây

and saying, "I don't know what to say."

và nói: "Tôi không biết phải nói gì."

So, ultimately, everybody's looking at you,

Và cuối cùng thì mọi người nhìn bạn,

200 people at seven in the morning

200 người lúc 7 giờ sáng

who got there at quarter to seven, and you arrived at seven,

họ đã có mặt lúc 7 giờ kém 15 bạn xuất hiện lúc 7 giờ

and everybody's saying,

và mọi người nói,

"Hey. What's the first thing? What's going to happen?"

"Này, điều đầu tiên là gì? Cái gì sẽ diễn ra?"

And you put yourself into a state of panic

Và bạn đẩy mình vào tình trạng hoảng loạn

where you don't know, and so you don't know.

khi bạn không biết, và thế là bạn không biết.

And so, because you don't know,

Và vì bạn không biết,

you're praying to the universe because you're praying to the universe

bạn cầu nguyện với vũ trụ và vì bạn cầu nguyện với vũ trụ

that something -- I'm going to try and access the universe

một điều gì đó -- Tôi sẽ thử và tiếp cận với vũ trụ

the way Einstein -- say a prayer --

cách mà Einstein, cứ cho là người cầu nguyện đi,

accessed his equations,

tiếp cận các phương trình của ông,

the same source. I'm looking for the same source

cùng một nguồn. Tôi đang tìm kiếm cùng một nguồn

because creativity comes from absolutely the same source

bởi vì sự sáng tạo có cùng một nguồn

that you meditate somewhere outside yourself,

bạn trầm tư ở đâu đó ở ngoài chính bạn,

outside the universe.

bên ngoài vũ trụ.

You're looking for something that comes and hits you.

Bạn chờ điều gì đó đến và đánh trúng bạn.

Until that hits you, you're not going to do the first shot.

Khi nó chưa đánh trúng thì bạn sẽ không thể quay được cảnh đầu tiên

So what do you do?

Vậy bạn làm gì?

So Cate says, "Shekhar, what do you want me to do?"

Cate nói: "Shekhar, anh muốn tôi phải làm gì?"

And I say, "Cate, what do you want to do?" (Laughter)

Và tôi nói: "Cate, chị muốn làm gì?" (Cười)

"Chị là một diễn viên tài năng, và tôi muốn tạo cơ hội cho các diễn viên của mình

"You're a great actor, and I like to give to my actors --

why don't you show me what you want to do?"

sao chị không nói tôi xem chị muốn làm gì?"

(Laughter)

(Cười)

What am I doing? I'm trying to buy time.

Tôi đang làm gì? Tôi đang cố kéo thời gian

I'm trying to buy time.

Tôi đang cố kéo dài thời gian.

So the first thing about storytelling that I learned,

Vì thế điều đâu tiên về cách kể chuyện mà tôi học được,

and I follow all the time is: Panic.

và tôi luôn tuân theo chính là: Hoảng loạn

Panic is the great access of creativity

Hoảng loạn là một cách tốt để tiếp cận sự sáng tạo

because that's the only way to get rid of your mind.

vì đó là cách duy nhất để thoát khỏi tâm trí của bạn.

Get rid of your mind.

Thoát ra khỏi tâm trí bạn.

Get out of it, get it out.

Thoát khỏi nó, thoát ra.

And let's go to the universe because

Và hãy đến vũ trụ, bởi vì

there's something out there that is more

có điều gì đó ở ngoài kia

truthful than your mind,

còn thật hơn cả tâm trí bạn,

that is more truthful than your universe.

thật hơn cả vũ trụ của bạn.

[unclear], you said that yesterday. I'm just repeating it

bạn đã nói điều đó hôm qua. Tôi chỉ đang nhắc lại

because that's what I follow constantly

vì đó là điều tôi luôn tuân theo

to find the shunyata somewhere, the emptiness.

để tìm kiếm "shunyata", sự trống rỗng.

Out of the emptiness comes a moment of creativity.

Từ sự trỗng rỗng nảy sinh thời khắc sáng tạo.

So that's what I do.

Đó là điều tôi làm.

When I was a kid -- I was about eight years old.

Khi tôi còn là một đứa trẻ - khoảng 8 tuổi

You remember how India was. There was no pollution.

Bạn vẫn còn nhớ Ấn Độ khi đó. Không có ô nhiễm.

In Delhi, we used to live -- we used to call it a chhat or the khota.

Tại Delhi, nơi tôi từng sống - tôi gọi nó là chhat hoặc khota.

Khota's now become a bad word. It means their terrace --

Khota giờ đây đã trở thành một từ xấu Nó có nghĩa là ban công của họ

and we used to sleep out at night.

mà tôi từng ngủ khi đêm đến

At school I was being just taught about physics,

Ở trường, tôi được dạy về vật lý,

and I was told that

và tôi được bảo rằng

if there is something that exists,

nếu một thứ gì tồn tại

then it is measurable.

thì nó có để đo đạc được.

If it is not measurable,

Nếu nó không thể đo đạc được

it does not exist.

thì nó không tồn tại.

And at night I would lie out, looking at the unpolluted sky,

Và đêm đến, tôi nằm ở ngoài ngắm nhìn bầu trời không ô nhiễm,

as Delhi used to be at that time when I was a kid,

Delhi đã từng như thế khi tôi còn là một đứa trẻ,

and I used to stare at the universe and say,

và tôi đã ngắm nhìn vũ trụ và nói:

"How far does this universe go?"

"Vũ trụ này trải dài đến đâu nhỉ?"

My father was a doctor.

Cha tôi là bác sỹ.

And I would think, "Daddy, how far does the universe go?"

Và tôi hỏi: "Cha ơi, vũ trụ trải dài đến đâu?"

And he said, "Son, it goes on forever."

Và ông nói: "Con trai ạ, vũ trại trải dài vô tận."

So I said, "Please measure forever

Thế là tôi nói: "Hãy đo sự vô tận đó

because in school they're teaching me

vì ở trường, con được dạy rằng

that if I cannot measure it, it does not exist.

nếu không thể đo nó thì nó không tồn tại.

It doesn't come into my frame of reference."

Nó không nằm trong hệ quy chiếu của con."

So, how far does eternity go?

Vậy, sự vô tận trải dài đến đâu?

What does forever mean?

Và mãi mãi có nghĩa là gì?

And I would lie there crying at night

Đêm đến, tôi sẽ nằm đó mà khóc

because my imagination could not touch creativity.

bởi trí tưởng tượng của tôi không thể chạm tới sự sáng tạo.

So what did I do?

Vậy tôi đã làm gì?

At that time, at the tender age of seven,

Lúc đó, khi mới bảy tuổi,

I created a story.

tôi đã sáng tác ra một câu chuyện.

What was my story?

Câu chuyện của tôi là gì?

And I don't know why, but I remember the story.

Tôi không biết tại sao, nhưng tôi vẫn nhớ câu chuyện đó.

There was a woodcutter

Có một người tiều phu

who's about to take his ax and chop a piece of wood,

chuẩn bị cầm rìu và chặt một mẩu gỗ

and the whole galaxy is one atom of that ax.

và toàn bộ thiên hà là một phân tử của chiếc rìu đó.

And when that ax hits that piece of wood,

Và khi chiếc rìu đó chạm vào miếng gỗ,

that's when everything will destroy

đó là lúc mọi thứ bị hủy diệt

and the Big Bang will happen again.

và Big Bang sẽ lại xảy ra.

But all before that there was a woodcutter.

Nhưng trước khi điều đó xảy ra thì có một người tiều phu

And then when I would run out of that story,

Và khi tôi hết ý tưởng cho câu chuyện đó,

I would imagine that woodcutter's universe

tôi hình dung rằng vũ trụ của người tiều phu

is one atom in the ax of another woodcutter.

là một phân tử trong chiếc rìu của một người tiều phu khác.

So every time, I could tell my story again and again

Thế là tôi lại có thể kể đi kể lại câu chuyện của mình

and get over this problem,

và giải quyết được vấn đề này,

and so I got over the problem.

thế là tôi giải quyết được vấn đề.

How did I do it? Tell a story.

Tôi đã làm thế nào? Kể một câu chuyện.

So what is a story?

Câu chuyện là gì?

A story is our -- all of us --

Câu chuyện của chúng ta -- tất cả chúng ta --

we are the stories we tell ourselves.

chúng ta là những câu chuyện chúng ta tự kể cho bản thân mình.

In this universe, and this existence,

Trong vũ trụ này, trong sự tồn tại này

where we live with this duality

nơi chúng ta sống với tính đối ngẫu

of whether we exist or not

về việc tồn tại hay không tồn tại

and who are we,

rằng chúng ta là ai,

the stories we tell ourselves are the stories

những câu chuyện mà chúng ta tự kể là những câu chuyện

that define the potentialities

định nghĩa tiềm năng

of our existence.

của sự tồn tại của chúng ta.

We are the stories we tell ourselves.

Chúng ta là những câu chuyện mà chúng ta tự mình kể.

Điều đó cũng rộng lớn như khi chúng ta nhìn vào câu chuyện.

So that's as wide as we look at stories.

A story is the relationship

Một câu chuyện là mối quan hệ

that you develop between who you are,

mà bạn phát triển giữa việc bạn là ai

or who you potentially are,

hoặc bạn có thể là ai,

and the infinite world, and that's our mythology.

và thế giới bất tận, và đó là thần thoại của chúng ta.

We tell our stories,

Chúng ta kể câu chuyện của mình

and a person without a story does not exist.

và một con người không có câu chuyện thì không tồn tại.

So Einstein told a story

Einstein kể một câu chuyện

and followed his stories and came up with theories

và theo đuổi những câu chuyện của ông và nảy ra những lý thuyết

and came up with theories and then came up with his equations.

và nảy ra những lý thuyết và rồi nảy ra những phương trình.

Alexander had a story that his mother used to tell him,

Alexander có một câu chuyện mà mẹ ông từng kể cho ông nghe

and he went out to conquer the world.

và rồi ông đi chinh phục thế giới.

We all, everybody, has a story that they follow.

Tất cả chúng ta, mỗi người đều có một câu chuyện mà ta theo đuổi

We tell ourselves stories.

Chúng ta kể cho mình những câu chuyện.

So, I will go further, and I say,

Vậy, tôi sẽ đi sâu hơn vào vấn đề, và tôi sẽ nói:

"I tell a story, and therefore I exist."

"Tôi kể một câu chuyện và vì thế mà tôi tồn tại."

I exist because there are stories,

Tôi tồn tại vì có những câu chuyện,

and if there are no stories, we don't exist.

nếu không có câu chuyện chúng ta không tồn tại.

We create stories to define our existence.

Chúng ta sáng tác ra câu chuyện để định nghĩa sự tồn tại.

If we do not create the stories,

Nếu ta không tạo ra câu chuyện

we probably go mad.

thì có lẽ chúng ta sẽ phát điên mất.

I don't know; I'm not sure, but that's what I've done all the time.

Tôi không biết; tôi không chắc, nhưng đó là điều mà tôi luôn luôn làm.

Now, a film.

Và giờ, bộ phim.

A film tells a story.

Một bộ phim kể về một câu chuyện.

I often wonder when I make a film -- I'm thinking of making a film of the Buddha --

Tôi hay tự hỏi khi tôi làm một bộ phim Tôi muốn làm một bộ phim về Đức Phật

and I often wonder: If Buddha had all the elements

và tôi thường tự hỏi: Nếu Phật có tất cả những yếu tố

that are given to a director --

được ban tặng cho một đạo diễn --

if he had music, if he had visuals, if he had a video camera --

nếu Đức Phật có âm nhạc, có hình ảnh, có một chiếc máy quay --

would we get Buddhism better?

thì chúng ta có hiểu Đạo Phật hơn không?

But that puts some kind of burden on me.

Nhưng suy nghĩ đó phần nào tạo ra áp lực đối với tôi

I have to tell a story

Tôi cần phải kể một câu chuyện

in a much more elaborate way,

theo một cách tỉ mỉ hơn,

but I have the potential.

nhưng tôi có tiềm năng.

It's called subtext.

Nó được gọi là ẩn ý.

When I first went to Hollywood, they said --

Khi tôi lần đầu đến Hollywood, họ nói --

I used to talk about subtext, and my agent came to me,

khi ấy tôi nói về ẩn ý và người đại diện của tôi nói:

"Would you kindly not talk about subtext?"

"Anh có thể vui lòng không nói về ẩn ý được không?"

And I said, "Why?" He said, "Because nobody is going to give you a film

Tôi hỏi "Tại sao" Anh ấy nói: "Sẽ không ai cho anh làm phim

if you talk about subtext.

nếu anh cứ nói về ẩn ý.

Just talk about plot

Chỉ cần nói về cốt truyện

and say how wonderful you'll shoot the film,

và nói rằng anh quay phim giỏi như thế nào

what the visuals will be."

và hình ảnh trông như thế nào."

So when I look at a film,

Vì thế, khi tôi nhìn vào một bộ phim

here's what we look for:

thì tôi tìm kiếm những điều sau:

We look for a story on the plot level,

Chúng tôi tìm kiếm một câu chuyện về mặt cốt truyện

then we look for a story

thay vì tìm kiếm một câu chuyện

on the psychological level,

về mặt tâm lý

then we look for a story on the political level,

rồi chúng tôi tìm một câu chuyện về mặt chính trị,

then we look at a story

rồi chúng tôi nhìn nhận một câu chuyện

on a mythological level.

về mặt thần thoại.

And I look for stories on each level.

Và tôi tìm kiếm những câu chuyện ở mỗi mặt.

Now, it is not necessary

Lúc này thì các câu chuyện

that these stories agree with each other.

không nhất thiết phải thống nhất với nhau.

What is wonderful is,

Điều tuyệt vời là

at many times, the stories will contradict with each other.

có những lúc các câu chuyện sẽ mâu thuẫn với nhau.

Khi tôi làm việc với Rahman một nhà soạn nhạc vĩ đại

So when I work with Rahman who's a great musician,

I often tell him, "Don't follow what the script already says.

tôi thường nói với anh ấy: "Đừng theo những gì kịch bản nói.

Find that which is not.

Hãy tìm kiếm những gì kịch bản không nói.

Find the truth for yourself,

Anh hãy tự mình tìm ra sự thật

and when you find the truth for yourself,

và khi anh tự tìm thấy sự thật

thì sẽ có sự thật ở trong đó, nhưng nó có thể mâu thuẫn với kịch bản,

there will be a truth in it, but it may contradict the plot,

but don't worry about it."

nhưng đừng lo lắng về điều đó.

So, the sequel to "Elizabeth," "Golden Age."

Phần tiếp theo của "Elizabeth", "Thời Đại Hoàng Kim".

Khi tôi làm phần tiếp theo của "Elizabeth" thì nhà biên kịch

When I made the sequel to "Elizabeth," here was a story that

the writer was telling:

đã viết câu chuyện như sau:

A woman who was threatened

Một người phụ nữ bị đe doạ

by Philip II

bởi Philip II

and was going to war,

và chuẩn bị tham chiến,

and was going to war, fell in love with Walter Raleigh.

chuẩn bị tham chiến rồi đem lòng yêu Walter Raleigh.

Because she fell in love with Walter Raleigh,

Bởi vì bà đem lòng yêu Walter Raleigh

she was giving up the reasons she was a queen,

nên bà từ bỏ những lý lẽ của một nữ hoàng,

and then Walter Raleigh

và rồi Walter Raleigh

fell in love with her lady in waiting,

yêu thị nữ của bà,

and she had to decide whether she was a queen going to war

và bà phải quyết định liệu bà là nữ hoàng tham chiến

or she wanted...

hay bà muốn ...

Here's the story I was telling:

Đây là câu chuyện mà tôi kể:

The gods up there,

Các thần linh ở trên cao,

there were two people.

có hai con người.

There was Philip II, who was divine

Một người là Philip II, 1 người toàn năng

because he was always praying,

bởi vì ông luôn cầu nguyện,

and there was Elizabeth, who was divine,

và kia là Elizabeth, cũng toàn năng

but not quite divine because she thought she was divine,

nhưng không hoàn toàn, bởi vì bà cho rằng mình toàn năng

but the blood of being mortal flowed in her.

nhưng dòng máu trần tục vẫn chảy trong người bà.

But the divine one was unjust,

Nhưng người toàn năng kìa không chính nghĩa,

so the gods said,

vì thế các vị thần nói:

"OK, what we need to do is

"Được rồi, việc chúng ta cần làm

help the just one."

là giúp người chính nghĩa."

And so they helped the just one.

Và vì thế họ giúp người chính nghĩa.

And what they did was, they sent Walter Raleigh down

Và điều mà họ làm là sai Walter Raleigh xuống

to physically separate her mortal self

để tách phần trần tục của Elizabeth

from her spirit self.

khỏi phần toàn năng của bà.

And the mortal self was the girl

Và phần trần tục là người phụ nữ

that Walter Raleigh was sent,

mà Walter Raleigh nhận được,

and gradually he separated her

và dần dần ông tách khỏi bà

so she was free to be divine.

và bà được tự do làm người toàn năng.

And the two divine people fought,

Và thế là hai con người toàn năng đánh nhau

and the gods were on the side of divinity.

và các thần linh đứng về phía toàn năng.

Of course, all the British press got really upset.

Dĩ nhiên, tất cả báo chí Anh đều thực sự thất vọng.

They said, "We won the Armada."

Họ nói: "Chúng ta đã thắng trận Armada."

But I said, "But the storm won the Armada.

Nhưng tôi nói: "Nhưng cơn bão thắng trận Armada.

The gods sent the storm."

Các thần linh đã đem cơn bảo đến."

So what was I doing?

Vậy tôi đã làm gì thế?

I was trying to find a mythic reason

Tôi đang tìm một lý do mang màu sắc thần thoại

to make the film.

để làm phim.

Of course, when I asked Cate Blanchett, I said, "What's the film about?"

Dĩ nhiên, khi tôi hỏi Cate Blanchett: "Bộ phim này nói về gì?"

She said, "The film's about a woman

Cô ấy nói " Bộ phim nói về một người phụ nữ

coming to terms with growing older."

chấp nhận với viễn cảnh trở nên già đi."

Psychological.

Về mặt tâm lý.

The writer said "It's about history, plot."

Nhà biên kịch nói: "Nó nói về lịch sử, về mặt cốt chuyện."

I said "It's about mythology,

Tôi nói: "Nó nói về thần thoại,

the gods."

các vị thần."

So let me show you a film --

Vậy tôi sẽ cho các bạn xem một bộ phim --

a piece from that film --

một trích đoạn từ bộ phim --

and how a camera also --

và cách chiếc máy quay hoạt động --

so this is a scene, where in my mind,

và đây là cảnh đó, mà tôi cho rằng

she was at the depths of mortality.

Elizabeth đang ở chìm trong sự trần tục.

She was discovering what mortality actually means,

Bà đang khám phá ý nghĩa thực sự của sự trần tục,

and if she is at the depths of mortality,

và nếu bà đang chìm trong cái sự trần tục,

what really happens.

thì điều gì thực sự xảy ra.

And she's recognizing the dangers of mortality

Và bà đang nhận ra mối nguy hiểm của sự trần tục

and why she should break away from mortality.

và tại sao bà cần thoát khỏi sự trần tục.

Remember, in the film, to me,

Xin hãy nhớ rằng đối với tôi thì trong phim

both her and her lady in waiting

cả Elizabeth và người tỳ nữ của bà

were parts of the same body,

là hai phần của cùng một cơ thể,

one the mortal self

một là phần trần tục

and one the spirit self.

một là phần linh thiêng.

So can we have that second?

Chúng ta có thể xem một lúc được không?

(Music)

(Nhạc)

Elizabeth: Bess?

Elizabeth: Bess?

Bess?

Bess?

Bess Throckmorton?

Bess Throckmorton?

Bess: Here, my lady.

Bess: Tôi đây, thưa lệnh bà.

Elizabeth: Tell me, is it true?

Elizabeth: Hãy cho ta biết, có thật không?

Are you with child?

Có thật là ngươi có con không?

Are you with child?

Ngươi có con không?

Bess: Yes, my lady.

Bess: Vâng, thưa nữ hoàng.

Elizabeth: Traitorous.

Elizabeth: Quân phản bội.

You dare to keep secrets from me?

Người dám giấu bí mật đó với ta sao?

You ask my permission before you rut,

Ngươi phải hỏi ý kiến của ta trước khi ngươi làm,

before you breed.

trước khi người sinh nở.

My bitches wear my collars.

Các nữ tỳ của ta đêu đeo huy hiệu của ta.

Do you hear me? Do you hear me?

Ngươi có nghe không? Ngươi có nghe không?

Walsingham: Majesty. Please, dignity. Mercy.

Walsingham: Thưa nữ hoàng. Xin hãy khoan hồng.

Elizabeth: This is no time for mercy, Walsingham.

Elizabeth: Walsingham, đây không phải là lúc khoan hồng.

Ngươi hãy tìm gã anh em phản bội của ngươi và để ta tự giải quyết việc của mình

You go to your traitor brother and leave me to my business.

Is it his?

Có phải của chàng không?

Tell me. Say it. Is the child his? Is it his?

Nói ta biết. Đứa trẻ có phải con chàng không? Có phải không?

Bess: Yes.

Bess: Vâng.

My lady,

Thưa nữ hoàng,

it is my husband's child.

đó là con của chồng tì nữ.

Elizabeth: Bitch! (Cries)

Elizabeth: Đồ khốn! (Gào lên)

Raleigh: Majesty.

Raleigh: Thưa nữ hoàng.

This is not the queen I love and serve.

Đây không phải là nữ hoàng mà tôi vẫn yêu mến và phục vụ.

Elizabeth: This man has seduced a ward of the queen,

Elizabeth: Gã này có quyến rũ một người hầu của nữ hoàng,

and she has married without royal consent.

và cô ta đã cưới hắn mà không có sự chấp thuận của hoàng gia.

These offenses are punishable by law. Arrest him.

Những tội lỗi này phải bị trừng trị theo pháp luật. Bắt hắn.

Go.

Làm đi.

You no longer have the queen's protection.

Ngươi không còn được nữ hoàng bảo vệ nữa.

Bess: As you wish, Majesty.

Bess: Như ý muốn ngài, nữ hoàng.

Elizabeth: Get out! Get out! Get out!

Elizabeth: Cút ngay! Cút ngay! Cút ngay

Get out.

Cút ngay.

(Music)

(Nhạc)

Shekhar Kapur: So, what am I trying to do here?

Shakhar Kapur: Vậy tôi đang làm gì đây?

Elizabeth has realized,

Elizabeth đã nhận ra,

and she's coming face-to-face

và bà đang đối mặt với

with her own sense of jealousy,

ý thức về sự ghen tuông

her own sense of mortality.

ý thức về sự trần tục.

What am I doing with the architecture?

Tôi đang làm gì với cấu trúc thế này?

The architecture is telling a story.

Cấu trúc đang kể một câu chuyện.

The architecture is telling a story

Cấu trúc đang kể một câu chuyện

về việc làm sao một người, ngay cả khi là người phụ nữ quyền lực nhất

about how, even though she's the most powerful woman

in the world at that time,

thế giới vào thời điểm đó,

there is the other, the architecture's bigger.

thì vẫn có người khác lớn hơn.

The stone is bigger than her because stone is an organic.

Hòn đá lớn hơn bà bởi vì hòn đá là vật hữu cơ.

It'll survive her.

Nó sẽ sống lâu hơn bà.

So it's telling you, to me, stone is part of her destiny.

Vậy câu chuyện muốn nói với bạn, theo tôi, hòn đá là một phần định mệnh của bà.

Not only that, why is the camera looking down?

Không chỉ có vậy, tại sao máy quay lại nhìn xuống?

The camera's looking down at her because she's in the well.

Máy quay đang nhìn xuống bà vì bà đang ở trong cái giếng.

She's in the absolute well

Bà đang ở trong cái giếng tuyệt đối

of her own sense of being mortal.

của ý thức về sự trần tục .

That's where she has to pull herself out

Đó là lúc bà phải kéo mình

from the depths of mortality,

khỏi vũng lầy của sự trần tục,

come in, release her spirit.

tiến tới và giải thoát linh hồn mình.

And that's the moment where, in my mind,

Đó là thời khắc mà, theo cách hiểu của tôi

both Elizabeth and Bess are the same person.

thì cả Elizabeth và Bess là cùng một người.

But that's the moment

Nhưng đó cũng là lúc

she's surgically removing herself from that.

bà tự giải phẫu mình khỏi nó.

So the film is operating on

Vì thế mà bộ phim đưa ra

many many levels in that scene.

rất rất nhiều tầng nghĩa trong cảnh đó.

And how we tell stories

Và cách chúng ta kể chuyện

visually, with music, with actors,

bằng hình ảnh, với âm nhạc, với diễn viên,

and at each level it's a different sense

và ở mỗi tầng nghĩa lại là một ý thức khác

and sometimes contradictory to each other.

và có lúc lại mâu thuẫn với nhau.

So how do I start all this?

Vậy tôi bắt đầu quá trình như thế nào?

What's the process of telling a story?

Quá trình làm một bộ phim là như thế nào?

About ten years ago,

Khoảng mười năm trước,

I heard this little thing from a politician,

tôi đã nghe được điều này từ một chính trị gia,

not a politician that was very well respected in India.

không phải là một chính trị gia được kính trọng tại Ấn Độ.

And he said that these people in the cities,

Và ông ta nói rằng người thành phố,

in one flush, expend as much water

chỉ trong một lần giật nước đã xả lượng nước

as you people in the rural areas

mà người ở nông thôn

don't get for your family for two days.

không kiếm được cho cả gia đình trong hai ngày.

That struck a chord, and I said, "That's true."

Điều đó gây tác động mạnh, và tôi nói: "Đúng vậy."

I went to see a friend of mine,

Tôi tìm gặp một người bạn,

and he made me wait

và anh ấy bắt tôi đợi

in his apartment in Malabar Hill

trong căn hộ của anh ấy ở Malabar Hill

on the twentieth floor,

ở tầng 12,

which is a really, really upmarket area in Mumbai.

đó thực sự là một khu vực cao cấp ở Mumbai

And he was having a shower for 20 minutes.

Và anh ấy đang tắm trong vòng 20 phút.

I got bored and left, and as I drove out,

tôi thấy chán và bỏ đi, khi tôi lái xe đi

I drove past the slums of Bombay,

tôi chạy ngang qua khu ổ chuột của Bombay,

as you always do,

như tôi vẫn thường làm,

and I saw lines and lines in the hot midday sun

và tôi thấy hàng dài người trong cái nắng ban trưa

of women and children with buckets

những phụ nữ và trẻ em cầm xô

waiting for a tanker

đợi xe chở nước đến

to come and give them water.

và cho họ nước.

And an idea started to develop.

Khi đó ý tưởng bắt đầu hình thành

So how does that become a story?

Sao nó có thể tạo thành một câu chuyện?

I suddenly realized that we are heading towards disaster.

Tôi đột nhiên nhận ra chúng ta đang tiến thẳng đến 1 tai hoạ

So my next film is called "Paani"

Và phim tiếp theo của tôi tên là "Paani"

which means water.

nghĩa là nước.

And now, out of the mythology of that,

Và giờ, từ nghĩa thần thoại,

I'm starting to create a world.

Tôi bắt đầu tạo nên 1 thế giới.

What kind of world do I create,

Tôi tạo ra thế giới như thế nào,

and where does the idea, the design of that come?

ý tưởng, thiết kế từ đâu tới?

So, in my mind, in the future,

Và, trong suy nghĩ tôi, trong tương lai

they started to build flyovers.

họ bắt đầu xây những cây cầu vượt.

You understand flyovers? Yeah?

Bạn hiểu cầu vượt chứ? Nhỉ?

They started to build flyovers

Họ bắt đầu xây những cây cầu vượt

to get from A to B faster,

để có thể đi từ A đến B nhanh hơn,

but they effectively went from one area of relative wealth

nhưng họ đi từ một khu tương đối giàu có

to another area of relative wealth.

đến một khu khác cũng giàu có tương đương.

And then what they did was

Và rồi họ tiếp tục

they created a city above the flyovers.

xây những thành phố trên các cây cầu vượt.

And the rich people moved to the upper city

Và những người giàu đến khu thượng lưu ấy

and left the poorer people in the lower cities,

và để người nghèo ở khu hạ lưu,

about 10 to 12 percent of the people

khoảng 10-12% số dân

have moved to the upper city.

đã chuyển đến khu thượng lưu.

Now, where does this upper city and lower city come?

Giờ thì hạ lưu và thượng lưu từ đâu ra?

There's a mythology in India about --

Có một truyền thuyết ở Ấn Độ

where they say, and I'll say it in Hindi,

kể rằng, và tôi sẽ nói bằng tiếng Hindi,

[Hindi]

[Hindi]

Right. What does that mean?

Rồi. Vậy nó nghĩa là gì?

It says that the rich are always sitting on the shoulders

Nó nói là những kẻ giàu luôn ngồi trên vai

and survive on the shoulders of the poor.

và sống trên vai những người nghèo.

So, from that mythology, the upper city and lower city come.

Vậy, từ truyền thuyết đó, thượng lưu và hạ lưu bắt đầu.

So the design has a story.

Và thiết kế đã có 1 câu chuyện.

And now, what happens is that the people of the upper city,

Giờ chuyện là những người ở thượng lưu

they suck up all the water.

họ lấy hết tất cả nước.

Remember the word I said, suck up.

Nhớ lời tôi nói nhé, lấy hết.

They suck up all the water, keep to themselves,

Họ lấy hết tất cả nước, giữ cho riêng họ,

and they drip feed the lower city.

Và nhỏ giọt xuống cho hạ lưu.

And if there's any revolution, they cut off the water.

Nếu có bất kì cuộc nổi loạn nào, họ cắt dòng nước

And, because democracy still exists,

Và vì nền dân chủ tồn tại

there's a democratic way in which you say

Có một nền dân chủ mà ở đó,

"Nếu mày cho tao thứ [tao muốn], chúng tao sẽ cho mày nước."

"Well, if you give us what [we want], we'll give you water."

So, okay my time is up.

Giờ thì thời gian của tôi đã hết.

But I can go on about telling you

Nhưng tôi có thể nói với các bạn rằng

how we evolve stories,

cách chúng ta phát triển câu chuyện,

and how stories effectively are who we are

cách câu chuyện thể hiện bản chất chúng ta

and how these get translated into the particular discipline

và cách mà những thứ đó được truyền tải

that I am in, which is film.

vào lĩnh vực mà tôi thực hiện, phim ảnh.

But ultimately, what is a story? It's a contradiction.

Nhưng cuối cùng, câu chuyện là gì? Nó là sự tương phản.

Everything's a contradiction.

Mọi thứ đều là sự tương phản.

The universe is a contradiction.

Vũ trụ là 1 sự tương phản.

And all of us are constantly looking for harmony.

Và chúng ta liên tục tìm kiếm sự hài hoà.

When you get up, the night and day is a contradiction.

Khi bạn thức dậy, ngày và đêm là 1 sự tương phản.

But you get up at 4 a.m.

Nhưng bạn thức lúc 4 giờ sáng.

That first blush of blue is where the night and day

Ánh xanh đầu tiên là nơi ngày và đêm

are trying to find harmony with each other.

cố gắng tìm kiếm sự đồng điệu ở nhau.

Harmony is the notes that Mozart didn't give you,

Đồng điệu là những nốt mà Mozart đã không cho bạn,

but somehow the contradiction of his notes suggest that.

nhưng bằng cách nào đó sự tương phản giữa các nốt đã gợi nên điều đó

All contradictions of his notes suggest the harmony.

Mọi sự tương phản trong các nốt gợi nên sự đồng điệu.

It's the effect of looking for harmony

Đó là kết quả của việc tìm sự đồng điệu

in the contradiction that exists in a poet's mind,

trong sự tương phản tồn tại trong suy nghĩ nhà thơ

a contradiction that exists in a storyteller's mind.

sự đối lập tồn tại trong suy nghĩ người kể chuyện

In a storyteller's mind, it's a contradiction of moralities.

Trong suy nghĩ người kể, đó là sự đối lập về đạo đức

In a poet's mind, it's a conflict of words,

Trong suy nghĩ nhà thơ, đó là sự đối lập của ngôn từ

in the universe's mind, between day and night.

Trong suy nghĩ của vũ trụ, đó là giữa ngày và đêm.

In the mind of a man and a woman,

Trong suy nghĩ của đàn ông và phụ nữ,

we're looking constantly at

chúng ta liên tục nhìn vào

the contradiction between male and female,

sự tương phản của đàn ông và phụ nữ

we're looking for harmony within each other.

chúng ta tìm kiếm sự đồng điệu ở nhau.

The whole idea of contradiction,

Ý tưởng của tương phản có nghĩa là

but the acceptance of contradiction

chấp nhận sự tương phản

là kể 1 câu chuyện không phải 1 giải pháp.

is the telling of a story, not the resolution.

The problem with a lot of the storytelling in Hollywood

Vấn đề với nhiều câu chuyện ở Hollywood

and many films, and as [unclear] was saying in his,

và nhiều bộ phim, và như anh ấy đã nói

that we try to resolve the contradiction.

là chúng ta cố gắng giải quyết mâu thuẫn.

Harmony is not resolution.

Đồng điệu không phải là một sự giải quyết mâu thuẫn.

Harmony is the suggestion of a thing

Đồng điệu là lời gợi ý của 1 thứ gì đó

that is much larger than resolution.

lớn hơn cả giải pháp.

Harmony is the suggestion of something

Đồng điệu là lời gợi ý của 1 thứ gì đó

that is embracing and universal

bao quát và trọn vẹn

and of eternity and of the moment.

khoảnh khắc và mãi mãi.

Resolution is something that is far more limited.

Giải pháp là một thứ gì đó giới hạn hơn.

It is finite; harmony is infinite.

Nó cố định, còn đồng điệu thì vô định.

So that storytelling, like all other contradictions in the universe,

Vậy đó là kể chuyện, như mọi sự tương phản trong vũ trụ,

is looking for harmony and infinity

nó tìm kiếm sự đồng điệu và vô tận

in moral resolutions, resolving one, but letting another go,

trong giải pháp đời thường, giải quyết một cái, buông bỏ cái còn lại,

letting another go and creating a question that is really important.

buông bỏ cái còn lại và tạo ra câu hỏi đó mới là cái thật sự quan trọng.

Thank you very much.

Cảm ơn mọi người.

(Applause)

(Vỗ tay)